Page 9 - Chapter 9
P. 9
6
ใบความรู้ที่ 1
เรื่อง ผลได้ร้อยละ
จุดประสงค์การเรียนรู้ นักเรียนสามารถค านวณผลได้ตามทฤษฎีจากปฏิกิริยาที่ก าหนดให้ได้
ผลได้ร้อยละ
ผลได้ตามทฤษฎี จากปฏิกิริยาเคมี เป็นผลผลิตที่ค านวณโดยการสมมติให้ปฏิกิริยาเคมี
เกิดขึ้นอย่างสมบูรณ์ ในทางปฏิบัติไม่สามารถแยกผลิตภัณฑ์จากปฏิกิริยาให้ได้เท่ากับที่เป็นไปได้ตาม
ทฤษฎี ทั้งนี้ มีเหตุผลบางประการคือ
1. ปฏิกิริยาหลายชนิดเกิดไม่สมบูรณ์ คือ สารตั้งต้นเปลี่ยนเป็นสารผลิตภัณฑ์ไม่หมด
2. ในบางกรณี สารตั้งต้นเกิดปฏิกิริยามากกว่ามากกว่าหนึ่งปฏิกิริยา ท าให้ได้สารผลิตภัณฑ์
ที่ไม่ต้องการ ปฏิกิริยาที่เกิดร่วมเรียกว่า ปฏิกิริยาข้างเคียง (Side reaction)
3. ในบางกรณีการแยกสารผลิตภัณฑ์จากปฏิกิริยาผสมท าได้ยาก
ผลได้จริง เป็นปริมาณของสารผลิตภัณฑ์ที่เกิดจริง ซึ่งจะน้อยกว่าผลได้จากการค านวณจาก
สมการเคมี หรือผลได้ตามทฤษฎี นิยมเปรียบเทียบผลได้จริงกับผลได้ตามทฤษฎีเป็นร้อยละ ซึ่ง
เรียกว่า “ผลได้ร้อยละ” ซึ่งมีความสัมพันธ์ดังนี้
ผลได้ร้อยละ =
ผลได้ร้อยละ อาจมีค่าตั้งแต่ต่ ากว่า 1% ไปจนถึง 100% อย่างไรก็ตามนักเคมีจะพยายามท า
ให้ผลได้ร้อยละของปฏิกิริยามีค่าสูงสุดเท่าที่จะท าได้ ทั้งนี้เพราะการท าให้ผลได้ร้อยละเพิ่มขึ้นเพียง
เล็กน้อย จะช่วยลดต้นทุนการผลิตได้มาก
