Page 124 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๑๑๑

๑๐
ิ
ความน่าเชื่อถือและความน่าเป็นไปได้ของพยานหลักฐานนั้นเอง ถ้าพเคราะห์แล้วมีความน่าเชื่อถือ ก็ถือว่า
พยานหลักฐานมีน้ าหนัก ซึ่งในชั้นออกหมายขัง ถ้าพยานหลักฐานนั้นมีน้ าหนักไปจนถึงระดับมาตรฐานที่ต้อง
พิสูจน์แล้ว (standard of proof) ศาลก็ออกหมายขังได้

มาตรฐานการพิสูจน์ (standard of proof) ไม่มีบทบัญญัติของกฎหมายให้ความหมายไว้ แต่มี

นักกฎหมายให้ความหมายไว้ดังนี้ เช่น ศาสตราจารย์โสภณ รัตนากร ให้ความหมายว่า มาตรฐานการพสูจน์
ิ
หมายถึง ระดับของความน่าเป็นไปได้ว่าข้อเท็จจริงอย่างใดอย่างหนึ่งเป็นความจริงหรือไม่ ศาสตราจารย์
๑๑
ิ
ุ
ดร. อดม รัฐอมฤต ให้ความหมายว่า มาตรฐานการพสูจน์ หมายถึง มาตรฐานหรือระดับขั้นต่ าในการพสูจน์
ิ
ข้อเท็จจริง จึงอาจสรุปสั้นๆ ได้ว่า มาตรฐานการพิสูจน์ หมายถึง มาตรฐานขั นต่ าในการพิสูจน์ข้อเท็จจริง
๑๒
ว่าเป็นจริงหรือไม่
ิ
ั
ิ
โดยทั่วไป มาตรฐานการพสูจน์ แบ่งออกเป็น ๕ ระดับ ได้แก่ (๑) การพสูจน์ให้เห็นถึงเหตุอนมี
ี
ิ
พยานหลักฐานเพยงพอ (Probable cause) (๒) การพสูจน์ให้เห็นถึงมูลคดี (prima facie case) (๓) การพสูจน์
ิ
ให้เห็นถึงพยานหลักฐานที่น่าเชื่อถือกว่า (preponderance of evidence) (๔) การพสูจน์ให้เห็นว่าพยาน
ิ
หลักฐานนั้นมีความน่าเชื่อถืออย่างชัดเจน (clear and convincing evidence) และ (๕) การพิสูจน์ให้ได้ความ
ั
ชัดแจ้งโดยปราศจากข้อสงสัยตามสมควร หรือปราศจากเหตุอนควรสงสัย (beyond reasonable doubt)
๑๓
ส่วนคู่มือการออกค าสั่งหรือหมายอาญา พ.ศ. ๒๕๔๙ ของส านักงานศาลยุติธรรม แบ่งมาตรฐาน
การพสูจน์ในคดีอาญาออกเป็น ๔ ระดับเท่านั้น เข้าใจว่าเป็นการแบ่งเพอความสะดวกในการอธิบายในแง่ของ
ื่
ิ
ี
การออกค าสั่งหรือหมายอาญา เริ่มจากระดับ ๑ มีเพยงเหตุสงสัย แต่ยังไม่มีข้อมูลหรือพยานหลักฐานใด
สนับสนุนให้น่าเชื่ออย่างเพียงพอว่าบุคคลนั้นได้กระท าความผิด ระดับ ๒ มีข้อมูลหรือพยานหลักฐานสนับสนุน
ี
เหตุอนควรสงสัยมากเพยงพอที่จะท าให้น่าเชื่อว่าบุคคลใดน่าจะได้กระท าความผิด (Probable cause) ระดับ ๓
ั
มีพยานหลักฐานมากเพียงพอที่จะน าคดีเข้าสู่กระบวนการวินิจฉัยชี้ขาดว่าบุคคลนั้นได้กระท าความผิด ระดับ ๔
ี
มีพยานหลักฐานมากเพยงพอที่ท าให้เชื่อโดยปราศจากความสงสัยตามสมควรว่าจ าเลยได้กระท าความผิดอย่าง
ิ
๑๔
แน่นอน จะเห็นได้ว่าระดับมาตรฐานการพสูจน์ ๔ ระดับข้างต้น เกณฑ์มาตรฐานในการออกหมายขัง จะอยู่
ในระดับที่ ๒ คือ มีพยานหลักฐานตามสมควรที่จะท าให้น่าเชื่อว่าบุคคลใดน่าจะได้กระท าความผิดอาญา
(Probable cause) ซึ่งจะเป็นระดับเดียวกับการออกหมายจับ

เพอง่ายในการท าความเข้าใจแนวปฏิบัติของศาล ผู้เขียนจึงขอยึดการแบ่ง ๔ ระดับตามคู่มือการออก
ื่
ค าสั่งหรือหมายอาญา พ.ศ. ๒๕๔๙ ของส านักงานศาลยุติธรรม ตัวอย่างเช่น ทรัพย์สินมีค่าหลายรายการของ

ธนาคารหายไปในเวลากลางคืน ในวันรุ่งขึ้นไม่สามารถติดต่อพนักงานรักษาความปลอดภัยที่เข้าเวรกะกลางคืน

๑๐ อุดม รัฐอมฤต, ค าอธิบายกฎหมายลักษณะพยาน, พิมพ์ครั้งที่ ๙ (กรุงเทพฯ: วิญญูชน, ๒๕๖๔), น. ๑๙๔.
๑๑ โสภณ รัตนากร, ค าอธิบายกฎหมายลักษณะพยาน, พิมพ์ครั้งที่ ๑๑ (กรุงเทพฯ: นิติบรรณการ, ๒๕๕๗), น. ๕๒๐.

ิ
๑๒ อุดม รัฐอมฤต, ค าอธิบายกฎหมายลักษณะพยาน, พมพ์ครั้งที่ ๙ (กรุงเทพฯ: วิญญูชน, ๒๕๖๔), น. ๑๘๗.
๑๓ อุดม รัฐอมฤต, เพิ่งอ้าง, น. ๑๘๗.
๑๔ คู่มือการออกค าสั่งหรือหมายอาญา พ.ศ. ๒๕๔๙ น. ๒๑.