Page 158 - 37_Lirydram_2022

STANISŁAW NYCZAJ
(ur. 9 stycznia 1943 r. – zm. 1 kwietnia 2022 r.)
Poeta, eseista, satyryk, edytor. Po repatriacji (1945/1946) związany z Opolem,
gdzie ukończył studia polonistyczne (1966), debiutował w prasie jako poeta (1964)
i krytyk literacki (1965). Redagował m.in. „Kwartalnik Nauczyciela Opolskiego” (1970-1972), przewodził środowisku młodoliterackiemu (1964-1972). Od 1972 mieszkał w Kielcach.
Związany był z redakcjami miesięczników „Przemiany”,„Ikar”, kieleckim Oddziałem Wydawnictwa Lódzkiego, Ośrodkiem Kultury Literackiej (1985-1989). Był Prezesem Kielecko–Radomskiego Nauczycielskiego Klubu Literackiego (1973-1996), Oficyny Wydawniczej STON2 (prowadzonej
z żoną od 1994 r.) publikującej głównie polską literaturę współczesną, Kieleckiego Oddziału
ZLP (od 1996). Organizował sesje literackie sprzyjające nowym inspiracjom, plenery literacko- artystyczne, spotkania promocyjne w ramach m.in. Świętokrzyskiej Wiosny Literackiej, konkursy na utwory książkowe. Był redaktorem naczelnym „Świętokrzyskiego Kwartalnika Literackiego” (od 1997), obecnego od 2013 r. na portalach internetowych.
W swym twórczym dorobku ma ponad 30 książek, m.in. tom w języku czeskim i polskim Poezie / Poezje (Opava 1999), a w ostatnich latach z serii Biblioteka Poetów LSW tom Poezji wybranych (2008), album poetycko-malarski z obrazami Uty Przyboś Przedążyć pęd Ziemi (2009), w 50-lecie twórczości tomy poetyckie Arcymiara (2014) i Pojedynek z Losem (2015), studium eseistyczne
na kanwie zwierzeń polskich poetów współczesnych Metafizyka tworzenia (2009), dwa tomy wspomnień i rozmów Wśród pisarzy (2010 i 2017).
Był członkiem Polskiego Oddziału Stowarzyszenia Kultury Europejskiej (SEC). Był laureatem m.in. nagród Miasta Kielce (2000), nagród ogólnopolskich: im. J. Iwaszkiewicza (2008), im. W. Hulewicza (2010). Odznaczony został Krzyżem Kawalerskim OOP (1998), Medalem Brązowym „Gloria Artis” (2014)
i Medalem Srebrnym „Gloria Artis” (2020). Wyróżniony w plebiscycie „Echa Dnia” na Człowieka 25-lecia w kategorii KULTURA.
Funkcje reprezentacyjne – przecież nie dla jakiegoś splendoru, a przede wszystkim dla pomocy innym – sprawuje się z wyboru kolegów czasowo, chwilowo. I pełniąc je ze szczodrobliwym poświęceniem, należy o tym, będąc skromnym, stale pamiętać.
Fascynują mnie poeci o wyrazistych indywidualnych osobowościach, stwarzający własny, sugestywny język pełen stylistycznych eksperymentów uruchamiających nowe zakresy semantyczne, neologizmów, oksymoronów, niedopowiedzeń, zaskakujących skojarzeń, parabolicznych obrazów, bezcennych niuansów chroniącej przed patosem ironii...
Dzieląc się duchowo, często bardzo emocjonalnie, swymi myśloobrazami z czytelnikiem, staram się o maksymalną kondensację. Moje tomy indywidualne nie są obszerne.
W antologiach marzy mi się uwydatniające mą zwięzłość czyjeś wielosłowne
sąsiedztwo, wtedy przeczuwam, że zatrzymam na ważną chwilę wzrok wertującego karty wahającego się niecierpliwca. I on zaczyna intymnie ze mną rozmawiać. Pięknie łudzę się, iż sięgnie po któryś z moich kilkunastu osobnych tomików, zatelefonuje, napisze refleksję na Facebooku.
Stanisław Nyczaj, Kwartalnik Literacko-Kulturalny „LiryDram”, nr 11, 2016
156 LiryDram październik–grudzień 2022