Page 4 - AWEMAINTA14OCT
P. 4
4 AWEMainta Diasabra, 14 October 2017
NOS PAPIAMENTO TA logico.
Pues nos ta referiendo na un grupo di alum-
CORIENDO PELIGER? no di HAVO/VWO cu tin bastante aña ta
experimentando cu e ortografia fonologico
y cu ainda ta score malo.
E scorenan en general ta varia entre 62.0%
© Quito Nicolaas y 75.7%, pues cu ta indicativo cu pa futuro
no por sigui mantene e ortografia fonologico
PA algun tempo caba tin preparacionan ta Di otro banda cultura t’e awa di bida den na Corsou y Bonaire.
ser haci pa yega na un ortografia uniforme cual un idioma ta haña bida dor di expresa Sinembargo e dos islanan ta keda liber pa
p’e tres islanan ABC. Diferente charla a ser bo mes y comunica den e idioma. scoge pa un adaptacion di nan ortografia cu
teni pa duna informacion over e.o. origen Idioma y cultura conhuntamente ta defini actualmente ta contene demasiado acento
di Papiamento y hasta un simposio a ser or- bo identidad, esta ken bo ta y ken bo ta skerpi.
ganisa na Den Haag cu prof. Eva Eckrammer representa. Sin un idioma cu bo ta identifica
di Universidad di Mannheim como oradora. bo mes cu ne, no por papia di un identidad EXPERIMENTO
Riba mesa tin un proposicion di sr. F. de cultural. E problema cu e ortografia fonologico ta cu
Haas formula den e documento ‘Proposal for Identidad nos mester considera como un manera bo ta scucha e zonido di un palabra,
a unified spelling of Papiamento’, den cual deseo pa ta pertenece na un pais, e deseo di bo ta scirbi esaki.
e ta lansa un sugerencia pa yega na un solo ser reconoci, un sentimento di ta proteha y Linguista I. van Putte-de Windt y F. van
ortografia p’e islanan Aruba, Bonaire y Cor- un deseo di progresa den e sociedad cu bo Putte den un critica riba e buki di Oro ta uza
sou. Den esaki mester bisa cu e sugerencia ta bibando. e ehempel di e palabra na Ingles showcase cu
di sr. F. de Haas ta basa riba un inicitiativa por ser pronuncia na diferente manera como
di Fd. SPLIKA. INVENTA PA INVENTA shokes y shokeis.
T’e intencion pa dicho proposicion keda Un ortografia mester sirbi e triangulo idi- Awor via di un Ley bo no por bay impone
trata durante un conferencia na luna di oma – cultura – identidad y cada uno mes- cu ta sukú bo mester scucha y scirbi, mien-
december proximo na Corsou. ter reinforsa otro. Naturalmente cu un di e tras na Aruba ta custumbra di uza e palabra
pilarnan aki no por traha contra-productivo scuridad.
LINGUISMO na otro, mas bien mester tin un efecto di Y hustamente esaki ta loke mester ser evita
Linguismo ta un area di ciencia cu conoce reforsa otro, den cual no solamente e tin e cu ta bay experimenta cu un ortografia
cierto regla, sinembargo den cierto caso ta funcion di carga, pero di engrandece esaki. uniforme p’e tres islanan, mientras cu sa di
aplica reglanan cu no ta consistente. Den un comunidad den cual e populacion ta antemano cu esaki lo resulta den un fracaso.
Ora cu ta lansa un sugerencia como tal identifica su mes cu un region, hustamente
manera esun di Fd. SPLIKA mester tene e ortografia mester fungi como un instru- Un experimento asina lo trece un aumento
cuenta cu diferente aspecto y no solamente mento pa refleha esaki. di problema den enseñanza y cu ne un
esun linguistico. Hopi experto ta acepta cu Papiamento ta un desperdicio di talentonan cu dificilmente
Den esaki ta riparabel e falta di un contexto idioma cu a nace for di Spaño y Portugues, e retraso pa cu nos manpower-planning por
mas amplio (politico-huridico), den cual cu elementonan Africano. recupera den un periodo di dos decada.
mester pone dicho ponencia di un ortogra- Sinembargo un idioma no mester keda N’e conferencia di
fia uniforme pa yega na un decision cu ta transforma di un manera cu bo no ta capta december lo ta
conbeni e islanan. di biaha kico ta scirbi riba papel. Y bo mester bon p’e lin-
lesa e palabra dos pa tres biaha prome cu bo guistanan
Entre otro mester a averigua si n’e momen- bin riba e idea ta kico nan lo ke men. opta p’e or-
tonan aki ta necesario y oportuno pa bin tografia ety-
cu un ortografia uniforme p’e islanan ABC. PROBLEMA CU FONOLOGIA DEN mologico.
Sin mas esnan cu a tuma e iniciativa ta basa ENSEÑANZA
nan mes riba e aspecto financiero, aunke no Pa añas linguistanan a sigui e pensamento cu
substancia cu cifras, cual defacto por ta un fonologia t’e manera mas adecua pa siña un
motibo pa considera un ke otro. lenga, pero realidad a demostra di ta otro.
Un otro argumento cu ta ser uza ta cu e Den su investigacion ‘Ortografia di
mercado na Corsou lo habri p’e autornan Papiamentu na skol sekundario’ cu sr.
di Aruba. R. Severing a tene na aña 2011 bou
E caso di Hulanda y Belgica ta comproba cu di alumnonan di klas 1-5 di HAVO y
na Hulanda nan no ta lesa buki di autornan di klas 1-5 di VWO a sali na cla cu
Belgicano, aunke tur dos ta comunica na mayoria di alumnonan ta considera
Hulandes. e ortografia fonologico sea masha
dificil of dificil.
IDIOMA, CULTURA Y IDENTIDAD
E relacion entre idioma, cultura y identidad Cu e resultado aki mester tene na
ta comparabel cu esun di un relacion simbi- cuenta cu desde 1992 ora un alumno
otico. Un idioma ta percura cu un cultura drenta scol secundario ya caba e tin 6
por ser transmiti y expresa den bida diario. aña ta practicando e ortografia fono-