Page 4 - AWEMAINTA14OCT
P. 4

4                                                                                                 AWEMainta Diasabra, 14 October 2017



        NOS PAPIAMENTO TA                                                                                logico.


                                                                                                         Pues nos ta referiendo na un grupo di alum-

         CORIENDO PELIGER?                                                                               no di HAVO/VWO cu tin bastante aña ta
                                                                                                         experimentando cu e ortografia fonologico
                                                                                                         y cu ainda ta score malo.
                                                                                                         E scorenan en general ta varia entre 62.0%
                                                                        © Quito Nicolaas                 y 75.7%, pues cu ta indicativo cu pa futuro

                                                                                                         no por sigui mantene e ortografia fonologico
       PA algun tempo caba tin preparacionan ta  Di otro banda cultura t’e awa di bida den  na Corsou y Bonaire.
       ser haci pa yega na un ortografia uniforme  cual un idioma ta haña bida dor di expresa  Sinembargo e dos islanan ta keda liber pa
       p’e tres islanan ABC. Diferente charla a ser  bo mes y comunica den e idioma.                     scoge pa un adaptacion di nan ortografia cu
       teni pa duna informacion over e.o. origen  Idioma y cultura conhuntamente ta defini  actualmente ta contene demasiado acento
       di Papiamento y hasta un simposio a ser or-      bo identidad, esta ken bo ta y ken bo ta  skerpi.
       ganisa na Den Haag cu prof. Eva Eckrammer  representa. Sin un idioma cu bo ta identifica
       di Universidad di Mannheim como oradora.  bo mes cu ne, no por papia di un identidad  EXPERIMENTO
       Riba mesa tin un proposicion di sr. F. de  cultural.                                              E problema cu e ortografia fonologico ta cu
       Haas formula den e documento ‘Proposal for  Identidad nos mester considera como un  manera bo ta scucha e zonido di un palabra,
       a unified spelling of Papiamento’, den cual  deseo pa ta pertenece na un pais, e deseo di  bo ta scirbi esaki.
       e ta lansa un sugerencia pa yega na un solo  ser reconoci, un sentimento di ta proteha y  Linguista I. van Putte-de Windt y F. van
       ortografia p’e islanan Aruba, Bonaire y Cor-     un deseo di progresa den e sociedad cu bo  Putte den un critica riba e buki di Oro ta uza
       sou. Den esaki mester bisa cu e sugerencia  ta bibando.                                           e ehempel di e palabra na Ingles showcase cu
       di sr. F. de Haas ta basa riba un inicitiativa                                                    por ser pronuncia na diferente manera como
       di Fd. SPLIKA.                                   INVENTA PA INVENTA                               shokes y shokeis.
       T’e intencion pa dicho proposicion keda  Un ortografia mester sirbi e triangulo idi-              Awor via di un Ley bo no por bay impone
       trata durante un conferencia na luna di  oma – cultura – identidad y cada uno mes-                cu ta sukú bo mester scucha y scirbi, mien-
       december proximo na Corsou.                      ter reinforsa otro. Naturalmente cu un di e  tras na Aruba ta custumbra di uza e palabra
                                                        pilarnan aki no por traha contra-productivo  scuridad.
       LINGUISMO                                        na otro, mas bien mester tin un efecto di  Y hustamente esaki ta loke mester ser evita
       Linguismo ta un area di ciencia cu conoce  reforsa otro, den cual no solamente e tin e  cu ta bay experimenta cu un ortografia
       cierto regla, sinembargo den cierto caso ta  funcion di carga, pero di engrandece esaki.  uniforme p’e tres islanan, mientras cu sa di
       aplica reglanan cu no ta consistente.            Den un comunidad den cual e populacion ta  antemano cu esaki lo resulta den un fracaso.
       Ora cu ta lansa un sugerencia como tal  identifica su mes cu un region, hustamente
       manera esun di Fd. SPLIKA mester tene  e ortografia mester fungi como un instru-                  Un experimento asina lo trece un aumento
       cuenta cu diferente aspecto y no solamente  mento pa refleha esaki.                               di  problema  den  enseñanza  y  cu  ne  un
       esun linguistico.                                Hopi experto ta acepta cu Papiamento ta un  desperdicio di talentonan cu dificilmente
       Den esaki ta riparabel e falta di un contexto  idioma cu a nace for di Spaño y Portugues,  e retraso pa cu nos manpower-planning por
       mas amplio (politico-huridico), den cual  cu elementonan Africano.                                recupera den un periodo di dos decada.
       mester pone dicho ponencia di un ortogra-        Sinembargo  un  idioma  no  mester  keda                                  N’e conferencia di
       fia uniforme pa yega na un decision cu ta  transforma di un manera cu bo no ta capta                                            december lo ta
       conbeni e islanan.                               di biaha kico ta scirbi riba papel. Y bo mester                                  bon p’e lin-
                                                        lesa e palabra dos pa tres biaha prome cu bo                                      guistanan
       Entre otro mester a averigua si n’e momen-       bin riba e idea ta kico nan lo ke men.                                            opta p’e or-
       tonan aki ta necesario y oportuno pa bin                                                                                           tografia ety-
       cu un ortografia uniforme p’e islanan ABC.  PROBLEMA CU FONOLOGIA DEN                                                              mologico.
       Sin mas esnan cu a tuma e iniciativa ta basa  ENSEÑANZA
       nan mes riba e aspecto financiero, aunke no  Pa añas linguistanan a sigui e pensamento cu
       substancia cu cifras, cual defacto por ta un  fonologia t’e manera mas adecua pa siña un
       motibo pa considera un ke otro.                  lenga, pero realidad a demostra di ta otro.
       Un otro argumento cu ta ser uza ta cu e  Den  su  investigacion  ‘Ortografia  di
       mercado na Corsou lo habri p’e autornan  Papiamentu na skol sekundario’ cu sr.
       di Aruba.                                        R. Severing a tene na aña 2011 bou
       E caso di Hulanda y Belgica ta comproba cu  di alumnonan di klas 1-5 di HAVO y
       na Hulanda nan no ta lesa buki di autornan  di klas 1-5 di VWO a sali na cla cu
       Belgicano, aunke tur dos ta comunica na  mayoria di alumnonan ta considera
       Hulandes.                                        e ortografia fonologico sea masha
                                                        dificil of dificil.
       IDIOMA, CULTURA Y IDENTIDAD
       E relacion entre idioma, cultura y identidad  Cu e resultado aki mester tene na
       ta comparabel cu esun di un relacion simbi-      cuenta cu desde 1992 ora un alumno
       otico. Un idioma ta percura cu un cultura  drenta scol secundario ya caba e tin 6
       por ser transmiti y expresa den bida diario.  aña  ta  practicando  e  ortografia  fono-
   1   2   3   4   5   6   7   8   9