Page 27 - Minister Mike De Meza
P. 27

A14

SALUDDialuna 17 Augustus 2015

“E mancha” cu a invadi e zona di costa den e Ocean Pacifico

“E mancha” ta loke e             den Pacifico: Alganan.           tabata tin indicacion cu a
cientificonan ta referi          Proliferacionnan grandi di       haya bayena, parha y pisca
como extension di awa            alga venenoso recientemente      morto na Alaska, di cual al-
den e lama di Bering, e          a aparece den e zona di costa    gun ta relaciona cu alga.
golf di Alaska y e costa di      di Pacifico ta extende desde e   E alganan tambe a provoca e
California, temperatura          sur di California te cu Alaska.  ceramento di e cosechanan
cu tabata di 3 a 5 grado         E substancia berde cu ta pega    di oester y pesca di cangreu
riba lo normal. E awa aki        ta contene matanan marino        na Washington y Oregon
ta afectando e patronchi         chikito cu ta contene algun      den e ultimo lunanan. E al-
di clima na Merca y e bida       especie venenoso cu por ta       ganan a tuma hopi oxigeno
marina alrededor di mun-         fatal pa e bida marino y e in-   di awa, lo cual ta haci cu ta
do. Ademas, tambe por ta         dustria di pesca. Sinembargo     keda menos pa e piscanan.
e causa di otro problema                                          Hopi di nan ta muriendo
                                                                  den luganan manera penin-
                                                                  sula Olimpico den e estado      awa potabel pa hopi comu-      alga cu ta aparece den e lago
                                                                  di Washington. Esaki ta trece   nidad alrededor di e Lagonan   Erie. E Agencia di Proteccion
                                                                  cun’e como consecuencia         Grandi. Pisca, parha y mam-    di Medio Ambiente (EPA)
                                                                  un golpi grandi pa e sistema    ifero a muri despues di bebe   tambe tabata trahando duro
                                                                  ecologico; e animalnan mas      e veneno aki y tin informa-    pa purba di mantene e vene-
                                                                  grandi cu normalmente ta al-    cionnan cu esakinan tambe      no for di e awa potabel, pero
                                                                  imenta di e piscanan ta keda    ta pone hende bira malo.       ta sali hopi caro...y hopi mata
                                                                  muri di hamber.                 Toledo, Ohio, a gasta 3 mi-    di tratamento di awa cerca di
                                                                  Den e area di Pacifico no ta e  yon di dollar pa aña pa trata  e Lagonan Grandi a wordo
                                                                  unico zona cu a wordo afecta    di lucha contra e veneno di    construi prome cu e di dos
                                                                  pa e alganan venenoso. E pro-                                  guera mundial.q
                                                                  liferacionnan di alga tambe ta
                                                                  contaminando e lagonan di
                                                                  awa dushi y e suministro di

Pakico nos ta rabia ora nos haya hamber?

E cuminda cu nos ta              hamber esaki por resulta mas     cortisol, cu tambe ta libera    cionnan cu por menasa nos      manera e rabia ta controla pa
come, carbohidrato, pro-         dificil pa concentra y bo por    den situacionnan di stress      bida.                          gennan comun cu ta produci
teina y vet, ta transforma       comete erornan. Otro cos cu      y ta pone nos reacciona di      Pa ultimo, tanto e hamber      e neuropeptido y un kimico
den sucu (manera e glu-          por pasa bo ora cu bo pasa       manera defensivo den situa-                                    natural cu ta stimula patron-
cose), aminoacidos y aci-        hopi tempo sin come ta cu                                                                       chinan di alimentacion yen
do di vet cu e curpa ta uza      pone bo bira dificil pa com-                                                                    di hamber y ademas ta tira e
manera energia. Mas tem-         porta den e normanan social                                                                     accionnan agresivo.
po pasa entre un cuminda         aceptabel. Kisas bo por evita                                                                   Con pa preveni esaki?
y e otro, e nivel di e nutri-    mal beis cu coleganan im-                                                                       E forma mas facil ta come
cion aki den e sanger bou        portante, pero seguramente                                                                      prome cu bo tin demasiado
y si ta reduci demasiado         bo ta reacciona explosivo cu                                                                    hamber. Aunke cu ta provoca
e celebro lo percibi esaki       personanan cu bo tin un rel-                                                                    bo come cuminda malo, cu
manera ta trata di un situ-      acion mas cercano.                                                                              na principio por haci bo sinti
acion menasante pasobra          Ademas, ora di tin nivel abou                                                                   miho pasobra esaki e alimen-
e organo aki ta depende          di glucosa den e sanger, e                                                                      tonan rapidamente ta subi e
specialmente di e glucose        celebro ta manda señal na                                                                       nivel di sucu den sanger, e
pa funciona.                     varios organo pa nan “sinteti-                                                                  glucosa ta reduci cu e mesun
E falta di glucose ta manifesta  cen” y ta libera hormoonnan                                                                     velocidad. Pa e motibo ey ta
den situacionnan cu kisas bo     cu ta crece sucu. Entre e hor-                                                                  miho pa opta pa otro tipo di
a experimenta. Ora bo tin        moonnan ta e epinefrina y e                                                                     alimento mas nutritivo. q
   22   23   24   25   26   27   28   29   30   31   32