Page 48 - sja aug 27,2015
P. 48

A19                                                                                                 pensa

Diahuebs 27 Augustus 2015

Danny Rollock

“Por logra un presupuesto balansa pa Aruba sin supervision di Hulanda”

Awe cu ta diahuebs dia 27 di augustus 2015          ley di supervision financiero.                       ariba pueblo, gobierno mester cuminsa pensa ariba
Parlamento di Aruba lo cuminsa trata e ley                              Medidanan pisa                   solucionnan pa reduci costo di bida cu a aumenta
di ‘College Arubaans Financieel Toezicht’                                                                drasticamente. Mester amplia e macutu basico cu
(CAFT). E ley entreguista aki ta basa riba          E consecuencia final di e ley di supervision finan-  mas productonan di primera necesidad y stop di
acuerdonan firma entre Gobierno di Aruba y          ciero ta bay ta cu Gobierno di Aruba ta bay wordo    cobra impuesto indirecto (BBO/BAZV) ariba e
Gobierno di Hulanda.                                obliga pa tuma tur e medidanan cu falta pa asina     productonan inclui den e macutu basico. Si pueb-
E intencion ta pa Gobierno di Reino Hulandes via    cumpli cu normanan financiero stipula despues cu     lo su poder di compra aumenta, nos economia lo
e comision di supervision financiero CAFT haya e    e debe di nos pais a wordo aumenta drasticamente     draai miho y crece mas.
ultimo palabra den e presupuestonan di Pais Aruba   den e ultimo añanan. Hopi di e medidanan aki a
den e siguiente añanan nos dilanti.                 wordo implementa caba cu tur e efectonan dev-                             Libertad perdi
E argumento di esunnan cu ta defende e ley aki ta   astado pa pueblo su poder di compra. Mas tristo      Si bo kita e autoridad final di parlamento, ta mes-
cu e meta final ta pa yega na un presupuesto ba-    ainda ta cu ainda falta mas medidanan pa wordo       cos cu bo ta kita libertad for di pueblo completa-
lansa na aña 2018. E argumento ey no tin base ya    tuma cu lo aumenta costo di bida ainda mas y tran-   mente. Parlamento t’ey pa representa pueblo, y ta
cu un logro di presupuesto balansa ta un asunto     ca economia di Aruba.                                pueblo ta eligi su representantenan den parlamen-
interno di cualkier pais autonomo manera Aruba      Na luga di keda pensa con ta bay tuma mas medida     to. Pueblo di Aruba no ta vota ni pa CAFT ni pa
cu tin su propio parlamento caba pa controla y su-                                                       gobierno di Hulanda.
pervisa gobierno. Supervision di un otro pais via                                                        No por ta asina cu ta bay entrega nos autonomia
un comision financiero manera CAFT simple-                                                               y libertad pa tuma nos propio decisionnan. Esey
mente no ta necesario pa por logra un presupuesto                                                        ta bay contra tur esencia di nos Status Aparte. Ta
balansa pa Aruba.                                                                                        netamente pa por tuma nos propio decisionnan
                                                                                                         como pais y pa por determina nos propio futuro
                  Autoridad di CAFT                                                                      (autodeterminacion) nos tin nos Status Aparte awe
E problema ta cu e comision di supervision finan-                                                        desde 1986.
ciero aki ta bay duna cuenta na Gobierno di Reino                                                        Si ta un presupuesto balansa nos como Pais Aru-
Hulandes (Hulanda mes na final) y lo tuma e rol di                                                       ba kier logra, anto ta Parlamento di Aruba mester
Parlamento di Aruba over. Den e concepto di ley                                                          haci su trabou di controla y supervisa Gobierno di
cu lo wordo trata por lesa con CAFT su autoridad                                                         Aruba pa logra tal meta. E decision final pa logra tal
final ta bay mina nos autonomia y e rol di Parla-                                                        meta financiero mester ta basa riba nos habilidad
mento di Aruba.                                                                                          di por tuma nos propio decisionnan di buena fe y e
                                                                                                         libertad di por determina nos propio futuro.

Den e concepto di ley CAFT tin poni cu ora Go-                                                                                    Solucion
bierno di Aruba presenta un presupuesto ta Go-                                                           Parlamento di Aruba mester asumi su responsabi-
bierno di Reino Hulandes cu Prome Minister di                                                            lidad y vota contra e ley CAFT. Despues di esey
Hulanda na cabes lo tin e ultimo palabra. E comis-                                                       parlamento mester instala su propio comision fi-
ion financiero lo tin un miembro cu gobierno di                                                          nanciero pa haci e trabou cu e comision di supervi-
Aruba mes ta punta berdad, pero tin dos miem-                                                            sion financiero CAFT kier bay haci. E diferencia
bronan mas cu Hulanda ta punta den tal comision,                                                         lo ta cu contrario na CAFT cu lo duna cuenta na
y logicamente dos ta mas cu uno. Na final ta Hu-                                                         Gobierno Hulandes, e comision cu parlamento
landa ta bin dicidi con nos presupuestonan mester                                                        mes por instala lo duna cuenta na parlamento mes
ta poni den otro.                                                                                        como representante di pueblo. Tambe parlamento
E unico gobernantenan cu por acepta algo asina ta                                                        mes lo por tin e control e ora pa preveni cu ta bay
gobernantenan cu no ta capacita pa por goberna                                                           purba logra un presupuesto balansa a costo di e
nos pais cu curashi. Despues di a mira un welga di                                                       calidad di bida di e pueblo Arubano.
hamber tempo cu Gobernador di Aruba a nenga                                                              No por ta asina cu un pais aheno ta bin haya e au-
di firma un presupuesto, ta increibel pa mira con                                                        toridad final ariba nos presupuesto sin tene cuenta
awor esunnan cu a bisa cu nan ta para pa autono-                                                         cu nos bienestar social economico. Nos ‘budget-
mia mes kier entrega e mesun autonomia ey via e                                                          recht’ mester keda semper den man di nos propio
                                                                                                         parlamento como e organo mas halto di nos pais.q

Novo Nordisk

Ta lansa na Aruba un generacion nobo di insulina Degludec

ORANJESTAD - Cada 7 seconde            tes 1 & 2.                              medio di su generacion nobo di in-       lisemia ta un di e mayor causanan di
un persona ta muri di diabetes.        Segun e cifranan di 2013, e Fed-        sulina basico, Degludec, a mustra        ausencia laboral, afectando tambe e
Tin 12,100 hende cu diabetes           eracion Internacional di Diabetes a     un reduccion di riesgo pa hipogli-       economia di e pashentnan y sistem-
na Aruba cu un predominio di           premira cu na 2035 diabetes lo alcansa  semia nocturno di 25%, danki na          anan di salud mundialmente.
16.24%. Na 2014, diabetes a cau-       un costo balora di 627 biyon dollar pa  su duracion largo riba pashentnan        Dr. Arjen Hoogendam, Endokrinólo-
sa 4.9 miyon morto y aproxima-         e sintomanan di salud mundial.          cu diabetes 1 & 2. E tin un grado        go, ta menciona cu “Degludec ta
damente un persona ta muri di          No obstante, na 2014, e cuenta mun-     di duracion efectivo di 24 ora pa e      pone e precedentenan pa otro gener-
diabetes cada 7 seconde. Tin 39        dial di diabetes a alcansa 612 dol-     control glisemico y ta baha e riesgo     acionnan nobo di insulina, como cu
miyon hende den Norte America          lar. Awendia, 387 miyon hende na        di hipoglisemia cu 43%, compara cu       e solucion aplica pa medio di e pen
y Caribe y pa 2035, e cantidad lo      mundo tin e malesa aki y pa 2035, e     otro insulinanan. Degludec a wordo       pre carga sin dolor, ta funciona di un
aumenta te 50 miyon.                   lo aumenta te cu 592 miyon. Di otro     aproba y mercadea den paisnan Eu-        manera similar na e insulina produci
Na Aruba a registra 12,100 caso nobo   banda, 10.5 miyon diabetico ta keda     ropeo, manera Reino Uni y Suisa, y       di un manera natural, contribuyendo
di diabetes y un predominio nacional   sin diagnosis, representando 27% di     den Amerika Latino e ta obtenibel na,    na e pasamento di e glucose pa e cel-
di 16.24%. Den e scenario aki, Novo    e poblacion total di Norte Amerika y    entre otro, Chile y Mexico.              nan y un grado di duracion te cu 42
Nordisk, como lider den cuido di       Caribe, cu esunnan mas afecta siendo    Hipoglisemia ta un di e retonan prin-    ora despues cu a aplica esaki. Ade-
diabetes y como contesta riba nece-    personanan di 50 pa 70 aña. Pues, di-   cipal cu pashentnan diabetico tin cu     mas, por uza esaki cu hende di edad
sidad di pashentnan, ta lansa riba     agnosis trempan y e tratamento cor-     deal cun’e tur dia. Esaki ta sosode ora  avansa y pashentnan cu fayo di nier.”
mercado di Aruba su marca di insu-     ecto ta importante pa tratamento di     e nivel di glucose baha bou di 70 mg/    Degludec ta wordo duna pa medio di
lina basico Degludec, cu debi na su    e malesa, como cu el a bira un prob-    dl den e circulacion di sanger y ora e   un aparato pre carga cu 100 unidad/
mecanismo di accion innovativo pro-    lema mayor pa salud publico.            malesa aki no haya tratamento, e por     ml i tin un grado di duracion mas
longa, ta duna un profiel constante a  E innovacion di Novo Nordisk pa         resulta den un coma of morto.            largo cu 24 ora.q
largo plaso pa e tratamento di diabe-                                          Estudio HAT ta menciona cu hipog-
   43   44   45   46   47   48   49   50   51   52   53