Page 4 - BND SEPT 15
P. 4

A4

LOCALDiamars 15 September 2015

Ban papia di ordenamento teritorial

   E ley ta den implementacion?

Desde 2006, despues di hopi aña di preparacion,        probablemente pasobra e gobierno nobo no tabatin
Aruba a haya un ley cu tin como meta ordena y          mucho gana pa laga meta y reglanan defini ante-
regula nos teritorio pa loke ta e uzo cu ta duna na    riormente stroba nan den loke nan kier a haci.
sector determina. Hulanda pa hopi aña ta regula        E ehemplo grandi di esaki tabata e planificacion
uzo di su teritorio cu e ley riba ‘Ruimtelijke Or-     di e molinanan di biento den e zona di Urirama cu
dening’. Na Aruba a scoge pa un nomber un tiki         tabata destina pa ta un zona ‘berde’ (no den sen-
diferente cu ta expresa cu e ordenamento ta den        tido politico), sin desaroyo industrial o di cualkier
desaroyo ainda. Si esey ta asina, ta debatible, ya cu  otro indole.
gran parti di nos teritorio ya ta destina fiho caba.

No ta keda tanto tereno mas pa uza pa e diferente      Di mes caba henter e zona di costa ey pa hopi
metanan cu nos tin. Sin embargo, ta importante         decada a ser considera pa varios gobierno como un
tambe pa percura cu cierto actividad economico cu      zona cu no mester keda daña pa niun sorto di de-
riba nan mes ta legitimo, pero cu ta tuma luga na      saroyo urbano. En todo caso nos ta awor na 2015
un sitio no asina conveniente, haya un luga mas        y no ta tende ni mira nada mas di e Conseho, si e
adecuado.                                              ta existi ainda y kico e ta haci. Bon pregunta pa e
Loke naturalmente ta hopi importante ta pa es-         ministro concerni contesta.
tablece kico ta e metanan a largo plaso pa uzo di      Pero, poniendo esey un banda, kico realmente nos
tereno, tumando como punto di salida un uzo sos-       por spera di positivo di un ley asina, kico e por
tenibel, den e sentido di uza un cierto tereno di tal  yuda regula cu ta yuda nos den un desaroyo so-
forma cu e uzo actual no ta condena e tereno ey        cioeconomico sostenibel y saludabel (nos tambe
blokiando un uzo diferente den futuro.                 ta uza e palabra grandinan ey; nan tabata existi
Un bon ehemplo nos tin semper na man: e re-            prome cu Premier Eman a usurpa nan).
fineria cu durante aña a percura pa un contami-        Den esaki e utilidad y sentido ta cana pareu cu e
nacion severo di e tereno cu e ta ocupa. Esaki a ser   boluntad pa uza e instrumento aki na un manera
tolera parcialmente pasobra e tempo aya tabatin        sincero. Si un gobierno kier menos regla posibel
otro norma pa loke ta aceptabel den contamina-         riba tur sorto di tereno, pa tin nan man liber pa
cion ambiental. Pero tambe pasobra tabata y ta         bay den cualkier direccion, unda cu ta riba nos
pone ainda un enfasis hopi pisa riba prioridad na      isla, anto bo mester tin e curashi tambe pa bisa
beneficio economico y empleo, a pesar cu nos sa        cu bo no kier regla. Pero e ora bo no mester keda
cu e contaminacion lo tin su consecuencia a largo      straña cu despues di bo ta bin un pio cu bo ainda,
plaso.                                                 cu ta pone un hotel di 500 camber banda di kapel
Aruba a haya pues un ley bastante laat den e           di Alto Vista, na modo di papia.
proceso, pero en todo caso den e ultimo periodo di     Asina tambe nos ta mira e problema ta surgi
gabinete Oduber (2005 – 2009) a cuminsa pone           awor di un hotel na Isla di Oro, mientras cu tur
esaki den implementacion. A institui e Conseho         hende bon informa awendia (nan ta hopi) ta na
pa Desaroyo Teritorial (Raad voor de Ruimtelijke       altura di e desastre ecologico den diferente pais cu
Ontwikkeling) cu ta consisti di persona nombra         ta sosodiendo specialmente den areanan di man-
pa e ministro encarga, riba recomendacion di e or-     gel y pakico? Pa acomoda proyecto turistico cu no
ganisacion na cual nan ta pertenece.                   ta ‘sostenibel’, pa keda den e lenguahe faborito di
A yega na un plan general aproba, loke den e ley ta    premier Eman. Aruba no ta para dilanti un crisis
e “Ruimtelijk Ontwikkelingsplan”. Pero, tin un         manera na 1985. E crisis ey nos no a buske.
nivel mas pa bay: e ley conoce tambe un nivel pa       Nos ta para dilanti un crisis awor, cu a ser busca
sector, unda cu e meta principal pa cada sector ta     netamente pa esunnan cu awor den nan panico
defini mas den detaye y cu regla detaya: e “Ruim-      ta bin cu ‘solucion’. No ta sigur cu un ley di or-
telijk Ontwikkelingsplan met voorschriften”.           denamento teritorial bon implementa lo a para e
Despues di cambio di gobierno na 2009 a bira           tipo di locura aki, pero sikiera nos por tabatin un
keto rond di henter e proceso aki. Pakico? Muy         chens.q
   1   2   3   4   5   6   7   8   9