Page 78 - MIN VOS
P. 78

A3
                                                                                                           LOCAL Diahuebs 13 Juli 2017

            Psicologo Dimitri Halley:
                        ‘Situacion explosivo cu no por soluciona cu pildo so’



            ORANJESTAD  -  Basa                                                                    nan  no  ta  bao  efectonan  di  Programanan pa desaroyo
            riba  diferente  publica-                                                              medicamento  nan  sa  kico  ta        mental
            cionnan  ultimamente  en                                                               pasando. Pero nan no tin sal-  Sr. Halley ta haya cu e mun-
            cuanto  ta  salud  mental,                                                             ida  pasobra  nan  ta  adicto  na  do medico actual no ta sufi-
            segun  psicologo  Dimi-                                                                e cosnan aki caba. Periodica-  cientemente  educa’  pa  com-
            tri Halley, a sali na cla cu                                                           mente nan ta explota pasobra  pronde e rol di e mente. “Y
            nos tin un problema hopi                                                               bo no ta trata cu e problem-  con importante e ta cu como
            grandi  riba  e  tereno  di                                                            anan mas profundo.”          pueblo  y  gobierno  pa  tin
            cuido  mental  na  Aruba.                                                                                           programanan  berdadero  pa
            Segun e psicologo ta conta                                                              Cuido mental berdadero      desaroyo  y  estado  mental.  E
            nos, medicamento so no ta                                                              Sr.  Halley  su  opinion  ta  cu  carencia di esey a causa e gri-
            e solucion y te hasta por ta                                                           e pensamento pa bin cu mas  tonan actual unda hendenan
            haciendo e problema hopi                                                               facilidadnan pa interna e hen-  ta matando otro y na e scol-
            mas grandi actualmente.                                                                denan cu tin mester di cuido  nan.” Sr. Halley ta bisa cu si
                                                                                                   mental,  ta  fout  tambe.  “Pa-  por  ehempel  nos  lo  tabata
            “Ami  tin  hopi  aña  bisando                                                          sobra  e  problema  ta  cu  nos  tin  programanan  psicologico
            cu bo no por trata problem-                                                            mester  bay  na  cuido  mental  pa  stress,  pa  duna  e  pueblo
                                                                      oid  Crisis  ta  ora  cu  pa  cada   berdadero.  Na  un  of  otro  (stress reduction/stress man-
                                                                      cos chikito bo ta haya un pil-  manera  e  concepto  actual  agement), lo bo baha costo di
                                                                      do unda hasta supuesto prob-  den AZV ta cu psicologia no  AZV  cu  mita.  “Pero  e  no  ta
                                                                      lemanan social ta wordo trata   ta den e mainstream di e cos  bon pa e profit di e big phar-
                                                                      cu  medicamento.  Esaki  se-  aki. E ta wordo mira den un  ma.”
                                                                      gun sr. Halley ta algo cu mas   gran parti manera preventivo
                                                                      y mas hende na Aruba tambe   pero  e  no  ta  solamente  pre-  Proteccion pa polis tambe
                                                                      a cuminsa cay den dje.”E cos   ventivo.” Sr. Halley ta bisa cu  Programanan   psicologico
                                                                      aki  a  bay  mucho  leu  anto  e   psicologia ta e base di e solu-  berdadero  ta  importante  se-
                                                                      tin  su  causa.  Pasobra  nos  sa   cion.  “Pero  aworaki  e  con-  gun sr. Halley. E ta sigui bisa
                                                                      tambe cu e forsa mas grandi   cepto  di  un  seguro  medico  Bon Dia cu si nos na Aruba
                                                                      aworaki  den  e  mundo  fi-  nan  ta  wak  e  solamente  pa  no  realmente  compronde  e
                                                                      nanciero  ta  big  pharma,  cu   ora cos bay hopi malo. Pero  indole  di  e  problema  anto
                                                                      ta  capaz  di  cumpra  gobier-  e etapa pa e yega te eynan ta  keda  bringa  e  sintoma,  e  ta
                                                                      nonan.” Pa cada un emocion   completamente  ciego.”  E  ta  bay yega na un ‘systemic col-
                                                                      tin  practicamente  un  label   sigui splica nos cu: “Pasobra  lapse’, unda cu tur cos lo cay
                                         psikiatrico demasiado, SKOA   y  un  remedi  pe  anto  segun   nos no tabata haciendo nada  den  otro.  “Pasobra  cuanto
            anan psicologico di emocion/  a hib’e den problemanan so-  sr. Halley, nos tin un pueblo   riba e proceso pa a yega asina  polis bo por pone riba caya?
            trauma  cu  medicamento  pa  cial.  Pero  problemanan  so-  aworaki cu ta wordo trata cu   leu  ora  un  hende  practica-  Polis ta den un mal posicion
            un periodo mucho largo.” E  cial  tambe  ta  expresionnan   medicamento  bayendo  den   mente ta explota riba e famia  pasobra  nan  tin  cu  bay  trata
            psicologo ta tumando nota cu  di  problemanan  psicologico   estadonan  peligroso  cu  lo   pa  mata  nan.  Y  tampoco  e  cu situacionnan cu ta bay ex-
            den mayoria caso e pashent-  cu hende no por deal cu nan   sigui  tin  consecuencia  nega-  otro areanan por ehempel cu  plota riba nan. Con hopi bo
            nan cu tin mester cuido men-  mes. Tur dos banda ta bisan-  tivo  pa  nos  comunidad.  “E   cada dokter di cas ta bisa bo  ta  bay  controla  un  persona
            tal ta wordo medica ‘plat’. Ta  do cu e sistema no por cu e   medicamentonan  aki  mes  ta   cu tur malesa ta relaciona cu  asina?  Pues  e  polis  tambe
            bin  un  momento  segun  sr.  demanda;  pues  cu  e  sistema   causa e violencia tambe. Tin   stress. Pero kico nan tin con-  mester di proteccion.”
            Halley, cu ora bo manda un  ta  ‘crashing’.  Pero  nan  no   un conflicto di interes grave   tra stress? Nada.”
            persona asina bek na su cas, ta  ta  compronde  e  indole  di  e   akinan.”
            bay sosode explosionnan vol-  problema.”    E  psicologo  ta
            canico riba e famia y pueblo.  enfatisa cu si bo keda verdoof   Adicto na medicamento
                                         problemanan cu tin nan raiz   Sr. Halley ta conta nos cu e ta
               Explosion psicologico     den  infancia,  tecnicamente   haya hende cu ta bin cerca dje
            Pareu  cu  nos  mesun  publi-  bo ta bou presion di e expre-  cu tin 10 pa 15 aña stret bao
            cacion  cu  director  di  AZV  sion di dje. “Si bo keda pusha   di  medicamento.  Na  dado
            subrayando  riba  e  problema  algo abao, e ta hiba na un ex-  momento  e  medicamenton-
            di  cuido  mental  y  con  falta  plosion. No por pone hende   an aki ta destrui bo curpa pa-
            trabao pa haci ainda, sr. Hal-  pa  un  bida  largo  riba  medi-  sobra e ‘side effects’ ta feroz
            ley ta haci referencia na e ar-  camento  sin  brinda  cuido   segun e psicologo.
            ticulo  di  director  di  SKOA  di  berdad.  Esaki  ta  chemical   “Practicamente  ami  no  por
            (directiva di scolnan catolico)  care.”                   haci  masha  cos  ora  mi  haya
            cu a bati alarma riba compor-                             un  hende  mi  dilanti  cu  ta
            tacion na scol. “Unda cu mi         Opioid Crisis         verdoof.  Pa  e  pashentnan  e
            ta kere AZV ta mirando e cos  Na Merca e asina yama Opi-  ta algo doloroso pasobra ora

               Rectificacion

                        Fundacion famia Ling & Stichting Geestelijk Gezondheidszorg

                                                              no ta mesun fundacion



              Ayera nos a publica un entrevista  E fundacion di famia Ling ta un ini-  hende cu no ta durf di papia di dje  Aruba,  y  cu  ta  bay  traha  cu  e  du-
              cu director di AZV Anco Ringe-     ciativa pa yuda den locual ta e ramo  of compronde. Pero esaki ta un fun-  nadonan di cuido mes manera AZV
              ling riba e tema di cuido mental.  di cuido mental na Aruba. E famia  dacion cu no ta bay traha cu e du-  a menciona; PAAZ, e psikiatranan y
              Nos kier a haci un coreccion mi-   a  lanta  e  fundacion  pa  salvaguardia  nadonan di cuido.           SPD.
              rando cu e director tabata referi  of  bin  dilanti  pa  pashentnan/famia
              den  e  entrevista  na  Geestelijk  di pashentnan cu tin malesa mental.  AZV y minister di Salud a firma pa  Pues nan ta dos fundacion diferente.
              Gezondheidszorg y no e funda-      Nan t’ey pa kibra e taboo riba male-  lanta un otro fundacion, esta Stich-  Nos kier a disculpa pa cualkier con-
              cion di famia Ling.                sanan mental cu tin na Aruba; pues  ting  Geestelijk  Gezondheidszorg  fusion cu esaki por a causa.
   73   74   75   76   77   78   79   80   81   82   83