Page 2 - bon-dia-aruba-20220215
P. 2

A2   LOCAL
                  Diamars 15 Februari 2022

             Minister Geoffrey Wever: ya Aruba a haci su prome peticion pa subsidio di COHO

             Cuater proyecto di reforma economico ta identifica pa mehora resiliencia



            Un  cambio  di  proceso                                                                                             documentonan  na  diferente
            di  duna  permiso,  crea                                                                                            instancia.  EBA  ta  sugeri  pa
            un  ‘level  playing  field’  y                                                                                      organisa  e  sistema  unda  pa
            percura  cu  por  habri  un                                                                                         medio digital ta entrega doc-
            cuenta  bancario  ta  bira                                                                                          umentonan un solo biaha, y
            mas  agil.  Esaki  ta  parti                                                                                        e diferente departamentonan
            di  e  trabaonan  cu  mester                                                                                        lo  por  sigui  traha,  teniendo
            cuminza awor pa yuda re-                                                                                            cuenta cu e maneho di dife-
            forma economia di Aruba                                                                                             rente Ministernan. E integra-
            y  haci’e  mas  resiliente.                                                                                         cion aki mester sosode ainda.
            Asina  Minister  di  Eco-                                                                                           “E ta haci e topico mas sensi-
            nomia,  Comunicacion  y                                                                                             tivo, ya cu algun Minister lo
            Desaroyo  sostenible,  mr.                                                                                          mester  entrega  algun  auto-
            Geoffrey Wever a informa                                                                                            ridad cu ta bay resorta bao e
            Parlamento ayera.                                                                                                   Minister pa Asuntonan Eco-
                                                                                                                                nomico, ora ta trata permiso
            E Minister a bin duna infor-                                                                                        pa negoshi. Pero tin un otro
            macion  riba  e  investigacion                                                                                      modelo cu ta bisa cu ta sua-
            cu Economisch Bureau Am-                                                                                            visa e proceso na ora di entre-
            sterdam,  EBA  a  haci  riba  e                                                                                     ga y unabes cu esaki sosode,
            estado di economia di Aruba                                                                                         cada Ministerio lo determina
            y particularmente e proceso-                                                                                        su maneho.” E trabaonan cu
            nan cu ta stroba un desaroyo                                                                                        ta bay tuma luga awor lo duna
            economico. EBA a haya asis-                                                                                         e recomendacion cua modelo
            tencia di mr. Richard Flane-                                                                                        pa scoge.”
            gin, hurista Arubiano cu ex-
            perticio  riba  e  cuadro  legal                                                                                    Mercado
            di  permisonan  na  Aruba,   hecimento,  gasto  salubridad  tres topico cu ta e facilidad pa  pero si no contesta, e empre-  Leynan laboral ta hopi rigido,
            cu ta un aspecto crucial di e   publico halto y preocupacion  haci negoshi, stimula empre-  sario no tin ningun otro ca-  no ta stimula expansion. Pero
                                                                                                   minda pa cana cu entrega un
            redtape of burocracia na Aru-  riba mercado pa haci negoshi  saria  y  mehoracion  di  mer-                         tin  un  investigacion  separa
            ba. E motibo pakico e Minis-  cu ta inclui mercado laboral y  cado. Cada uno ta refleha den  obhecion a base di negacion   tumando  luga  riba  e  tema
            ter a pidi pa bay Parlamento   di capital, producto y servicio  e cuater proyectonan di e 150  ficticio.  “E  ora  e  empresario   aki. Locual si EBA a propone
            ta pasobra Conseho di Min-   ademas di legislacion anticua  describi den e rapport, cu kier  mester  busca  abogado,  ata   ta revisa e mercado di capital
            ister a haya e rapport di EBA,   ta  stroba  e  clima  di  negoshi  implementa. “Ora ta papia di  Gobierno ta keda sin contesta   unda ta introduci produccion
            y  de  acuerdo  cu  palabracion   na Aruba.               mercado ta esun laboral cu ta  y tin storia cu empresarionan   di mercado y di consumidor
                                                                      basa riba leynan hopi anticua  mester warda un aña prome
            haci cu Hulanda, ta publica e                                                                                       entre  otro  cu  un  Fair  Trade
            rapport awe.                 Wever  a  ilustra  tur  e  leynan  y  mercado  di  capital.  EBA  cu nan por cuminza. Mesun   Authority, cu tin su base di e
                                         cu  ta  central  den  reforma  mes  ta  papia  di  mercado  di  cos ta conta cu e LTU (ley ad-  ley di competencia husto cu
            Pero prome cu publica e rap-  economico cu ta inclui e ley-  capital, pero den contexto cu  mision  y  expulsion  stranhe-  Parlamento a pasa caba.
                                                                      tur  hende  mester  tin  cuenta  ro) unda no ta tuma decision
            port pa publico general, Min-  nan cu ta referi na permiso-
            ister Wever a haya importante   nan,  for  di  tereno  te  na  ne-  di banco y por habri un cuen-  mesora, cu ta hisa e gasto pa   A  scoge  cuater  proyecto  pa
            pa  duna  Parlamentarionan   goshi y hasta di trabao. Den  ta di banco. Pero e mercado  haci negoshi. EBA ta conclui   traha riba dje basa di e crite-
            informacion  clave  di  e  rap-  e  diferente  leynan  tin  obhe-  tambe  ta  encera  e  servicio  cu algun di e areglonan no tin   rianan  di  implementacion,
            port,  pa  asina  legisladornan   tivonan anticua, por ehempel  y  producto  y  proteccion  di  ni  termino  den  cua  mester   visibilidad  y  impacto,  sosten
            por  compronde  e  meta  di  e   e  vestigingsvergunning  ta  di  consumidor.”         duna  contesta.  Tin  un  siste-  amplio  y  prioridad  di  Gobi-
                                                                                                   ma  cu  no  ta  funciona.  EBA
            investigacion  y  alabes  splica   1945 y ya no ta cla kico ta su                                                   erno. Pues e enfoke di e re-
            kico  e  aspecto  di  reforma   obhetivo.  “Pa  mehora  em-  Estimulo di empresaria so ta  ta sugeri pa bin cu un sistema   formanan economico lo ta:
                                                                                                   cu denter di e termino cu ley
            manera  ta  poni  den  e  land-  presaria  (ondernemerschap)  cana bon                                              Mehoracion  y  agilisacion  di
            spakket ta encera, den e caso   y clima di inversion lo mester  A haci un revision con leu ta  ta determina no a duna con-  decisionnan  riba  permiso;
            aki e reforma economico. Se-  cambia e sistema di permiso,  cu e tres topiconan aki. Di e  testa, cu e permiso ta bin ‘van   coherent  vergunning  stelsel
            gun  e  Minister,  Parlamento   baha gasto di haci negoshi y  tresnan,  unicamente  stimula  rechtswege,’” Wever a splica.   achter  een  loket,  introduc-
                                                                      empresaria  ta  cana  bon,  den
            tambe tin un papel pa hunga   elimina redtape,” Wever a en-                                                         cion  di  e  Aruba  Fair  Trade
            den e trayectoria.           fatisa.  “Ta  cambio  structural  sentido cu tin curso y tayer pa  E  clausula  aki  ta  den  pro-  Authority y cuater: habilidad
                                         pa  mehora  posicion  di  eco-  yuda empresarionan. Sinem-  ceso di cambio den leynan di   pa por habri un cuenta ban-
            Geoffrey  Wever  a  cuminza   nomia di Aruba.”            bargo e facilidad pa haci ne-  Aruba,  unda  ta  tene  cuenta   cario mas facil. Pa ta e aspecto
                                                                      goshi  ta  limita  mientras  cu  cua actividad no por cay bao
            pa  bisa  cu  no  tur  e  imagen                                                                                    di  revision  di  mercado  lab-
            ta  malo.  Aruba  compara  cu   Enfoke riba implementacion  mehoracion  di  mercado  ta  e  areglo  nobo  aki.  Tur  esaki   oral, ainda e investigacionnan
                                                                      ausente.  “A  tuma  paso  den  ta  pa  brinda  comerciante
            region  ta  relativamente  bon   EBA a haci un revision inte-                                                       tumando luga.
            para,  cu  un  di  e  entradanan   gral  y  a  bin  cu  recomenda-  pasado  pa  facilita  e  proceso  proteccion,  pasobra  na  e
                                                                      pa haci negoshi, por ehempel  momentonan aki, sin e pro-
            pa cabez mas halto y e debe   cion  pa  mehoracion  cu  en-                                                         Bon  Dia  Aruba  lo  amplia
            compara cu Producto Interno   foke  riba  implementacion.  dor di elimina e exigencia di  teccion e ta dificil pa e com-  riba  e  investigacion  di  EBA
                                                                      no-obhecion  prome  cu  pasa  erciante  y e por  fada.  Y  riba
                                         “Tin  hopi  rapport  bon  pre-
            Bruto  cu  na  2020  a  baha  na                                                                                    y  e  consecuencia  financiero
            2021  na  107  porciento  (red.   para pa nos mesun hendenan,  notario.  Tin  diferente  pro-  dje,  esnan  cu  mester  duna   pa Aruba. Algun di e proyec-
                                         pa hopi aña caba pero nunca  ceso di digitalisacion a tuma  permiso no ta asumi respon-
            debi  na  crecemento  eco-                                                                                          tonan  Aruba  lo  por  carga,
            nomico  despues  cu  Aruba  a   ta  keda  implementa.  Riba  e  luga  na  Direccion  pa  Asun-  sabilidad  tampoco.  “E  resul-  pero  e  Fair  Trade  Authority
                                         topiconan  tin  mas  o  menos  tonan Economico y a baha e  tado  di  nos  sistema  awor  ta
            habri  su  economia).  Segun                                                                                        ta uno caro pa hinca den otro,
            e  Minister,  Aruba  tin  insti-  25 rapport bon skirbi. A usa  prijs pa un vestigingsvergun-  cu  comerciantenan  ta  yama   sinembargo  necesario.  Pa  tal
                                         e rapportnan aki pa yega na e  ning di 4000 pa 2000. Aunke  e  ambtenaarnan  direct,  of
            tutonan  fuerte  y  a  base  di                                                                                     motibo  mes,  e  prome  peti-
            evaluacion den region atrobe,   recomendacionnan.  Asina  a  nan  ta  mehoracion,  ainda  ta  hasta  e  Minister  y  por  pro-  cion pa subsidio di COHO a
                                         deduci 150 punto cu mester  leu di cas.”
                                                                                                   duci situacionnan cu no kier
            ta sali relativamente bon riba                                                         (soborno),” Minister Wever a   bay Hulanda caba.
            e  categorianan  di  estado  di   cambia  pa  mehora  clima  di
                                         inversion.  Pero  150  ta  hopi.  EBA ta bisa cu locual a keda  remarca.
            derecho,  control  di  corup-                                                                                       Mester bisa cu Parlamentari-
            cion, efectividad di adminis-  Cada  uno  ta  costa  tempo,  y  atras  ta  e  terminonan  final,                    onan tabatin hopi pregunta y
                                         mester  di  capacidad  legisla-
                                                                      unda cu e organo cu ta otorga  One Stop Shop
            tracion publico y cantidad di                                                                                       e sesion di tres ora programa
            regulacionnan.”Pero tin reto.   tivo y di experiencia.”   e  vestigingsvergunning  tin  Pa loke ta e One Stop Shop   a bira cuater ora y mey
            Tin un debe halto, tin embe-  E 150 puntonan ta reparti den  12  siman  pa  duna  decision,  ta cu toch ta rekeri e mesun
   1   2   3   4   5   6   7