Page 2 - bon-dia-aruba-20180217
P. 2

A2   LOCAL
               Diasabra 17 Februari 2018

                        Cas di Fontein birando un peliger mas grandi




                                                                                                                         Segun sra. Webb-Kock nan a yega di
                                                                                                                         bay wak e cas aki hopi biaha. Te  has-
                                                                                                                         ta e tempo aya, mas of menos10 aña
                                                                                                                         pasa, nan a yega di guia e doñonan y
                                                                                                                         duna conseho pa trece e cas aki na su
                                                                                                                         color original. E cas aki tin basta cos
                                                                                                                         cu nan a wanta original pa ehempel,
                                                                                                                         e cas aki tin mosaiconan original ai-
                                                                                                                         nda. “Tin cosnan valioso cu mi ta bisa
                                                                                                                         cu hopi biaha nos ta mira e fachada
                                                                                                                         pafo.”    Pero  e  ta  haya  cu  tin  tambe
                                                                                                                         elementonan paden pa ehempel nos
                                                                                                                         mosaiconan Arubiano cu no ta wordo
                                                                                                                         traha mas. E ta considera e elemen-
                                                                                                                         tonan aki di un balor basta halto cu
                                                                                                                         mester conserva pa no bay perdi.

                                                                                                                         Criterionan y maneho
                                                                                                                         Nan tin diferente criterio pa evalua ki
                                                                                                                         edificio por bira monumento. Esey ta
                                                                                                                         e seleccion di criterionan cu ta apa-
                                                                                                                         rece den nan buki pa tur hende por
                                                                                                                         wak den nan oficina. E buki aki na su
                                                                                                                         debido tempo lo wordo bendi tambe,
                                                                                                                         ya cu e ta un buki di gran balor in-
                                                                                                                         formativo  ya  cu  ta  aparece  tur  regla
                                                                                                                         y procedura di monumento den dje.
            ORANJESTAD  –  Mester  per-                                                                                  Pero ainda nan ta na spera di un con-
            cura cu e status di proteccion di
            edificionan  cu  balor  monumen-                                                                             testa di Directie Wetgeving, si nan por
                                                                                                                         bende e buki aki.
            tal  por  sigui  bay  ariba  e  propie-
            dadnan  den  man  di  particular.                                                                            Sra. Webb-Kock a haci enfasis cu tin
                                                                                                                         dos lista. Un lista ta esun oficial di e
            Esaki a keda demostra ora cu un
            par  di  aña  pasa  e  propietario  di                                                                       monumentonan  cu  si  ta  proteha,  y
                                                                                                                         e ta un lista publico. Te hasta nan ta
            Rio Grande na Noord a dicidi di
            basha  abou  e  edificio  aki  locual                                                                        aparece riba nan Facebook page, unda
                                                                                                                         alrededor di 37 edificio ta aparece cu
            a  ocasiona  un  gran  polemica  te
            hasta  indignacion  cerca  nos  co-                                                                          ta bou proteccion caba y nan ta edifi-
                                                                                                                         cionan di gobierno.
            munidad y opinion publico.
                                                                                                                         E otro lista ta di monumentonan cu ta
            Un  cas cu sigur ta yen di recuerdo pa                                                                       candidatonan, y e ta un lista cu no ta
            famianan Arends y Lacle ta esun banda                                                                        publico. Nan ta alrededor di 33 edifi-
                                                                                                                         cio cu algun tempo pasa e oficina aki
            di  e fontein of plantacion. Den pas-
            ado tabatin un plantacion eynan den                                                                          a yega di propone na ex-minister di
                                                                                                                         Cultura  di  e  gobierno  anterior,  Ot-
            man di hendenan Chines. Despues e   y  deteriora,  y  cada  dia  e  ta  bayendo
            cas aki a pasa den un proceso legal di   atras sin sa su destino final. Pa loke  Proteccion                  mar Oduber, caminda nan a pidi su
                                                                                                                         autorisacion  pa  cuminsa  cu  e  lista
            herencia  entre  e  famianan  cu  tabata   ta e parti huridico, esun cu ta doño ta  Directora di Oficina di Monumento  di  proteccion  di  esunnan  cu  ta  den
            su propietario. Segun informacion cu   esun responsabel pa su estado fisico.  Aruba, Yvonne Webb-Kock a declara  propiedad di e sector priva cu no ta
            a drenta na e matutino aki, e cas aki   Te hasta pa e no bira un peliger, ya cu  na  Bon  Dia  Aruba  cu  actualmente  pais Aruba.
            un par di aña pasa a bira propiedad di   si e ta bashi y habri tur hende por subi  nan  tin  300  candidato  cu  mester  di  E  ta  un  lista  cu  e  oficina  aki    cu  ta
            un grupo di inversionistanan Venezo-  riba e tereno aki. Pero si algo pasa riba  proteccion  ainda  y  eventualmente  e  percura pa salvaguardia y protege nos
            lano. Nan kier a bini cu un proyecto   dje, e doño ta responsabel ya cu den  cas aki lo por ta un di nan. Esaki ta de-  monumentonan  como  un  patrimo-
            turistico probechando e area exotico y   nos ley e ta esun cu ta permiti cu hen-  pende si e no a cambia drasticamente  nio historico di nos isla a traha. Den e
            interesante cu Parke Nacional Arikok   denan por subi su tereno, ya cu e no  perdiendo su berdadero balor monu-  lista aki nan ta pone e edificionan cu
            (PNA) ta ofrece.                    ta cera adecuadamente.              mental. Ultimamente tin edificionan  ta bira candidato potencial pa wordo
            Te hasta nan kier a bin cu tipo di ex-  Bon Dia ya a publica riba e mal estado  cu tabata den e lista di monumento  protegi. Nan tin e lista aki wanta un
            pedicion  uzando  un  logo  casi  simi-  di e cas y cu ta formando un peliger.  como candidato, pero doñonan a bin  rato, ya cu nan mester describi nan,
            lar na esun di PNA locual a crea un   Siguramente como cu tambe tur dia  cu cambionan drastico den dje cu ge-  y  elabora  un  sistema  di  subsidio.  E
            pleito legal entre nan. Pero despues e   turista  bishitando  Fontein,  un  gran  woon nan tin cu kita nan afo.
            cas aki a keda practicamente bandona                                                                         problema hopi biaha ta e parti finan-
                                                parti ta subi e tereno y drenta e cas.   Actualmente e oficina aki no tin e cas  ciero, ya cu di biaha e hendenan cu
                                                                                    menciona cualifica pa protege ainda.  tin e tipo di propiedad aki ta bin busca
                                                                                    Nan si tin como candidato e fuente  placa locual no tin disponibel actual-
                                                                                    of fontein di awa cu ta patras di e cas.  mente.  Pero  esaki  no  ta  kita  cu  nan
                                                                                    Sinembargo sra. Webb-Kock a aclaria  por haya guia tecnico y conseho for di
                                                                                    cu esaki no kiermen cu e cas aki no lo  Oficina di Monumento Aruba.
                                                                                    por bira candidato pa protege. Na su  Actualmente  tin  un  minister  nobo
                                                                                    debido momento, nan ta bay wak si e  di Cultura, y directora di Oficina di
                                                                                    edificio aki ainda ta bin na remarca pa  Monumento Aruba tin cu papia ainda
                                                                                    bira monumento of no. Esaki ta de-   cu e minister pa wak si e tin e mesun
                                                                                    pende si no a wordo cambia hopi.     vision of no. Den e caso aki, e man-
                                                                                    Nan tin edificionan tambe cu nan ta  datario aki lo tin cu tuma e decision si
                                                                                    reevalua si toch nan ta bay riba e lista  e kier sigui of no cu e lista di protec-
                                                                                    di proteccion si of no. E sa cu e edi-  cion di edificionan monumental den
                                                                                    ficio aki su dak a wordo cambia dras-  man di propietarionan priva. Oficina
                                                                                    ticamente. Esaki ta un punto cu nan  di Monumento di Aruba ta un depar-
                                                                                    mester tene na consideracion si e por  tamento cu ta resorta den ministerio
                                                                                    bira un monumento of no.             di Cultura.
   1   2   3   4   5   6   7