Page 31 - ABNDIA ARUBA
P. 31

A31
                                                                                                           LOCAL Diasabra 16 Juni 2018

            Awe ta Dia Mundial di Turtuga di lama
                            Turtuga di lama ta un di e especienan mas bieu di mundo





















            ORANJESTAD  –  Awe  dochelys  kempii)  y  e  Olive
            16  di  juni,  ta  celebra  dia  Green  turtle  (Lepidochelys
            mundial  di  Turtuga  di  olivacea).  Tur  e  6  sortonan
            lama. En conexion cu es-     aki ta aparece riba e lista di ley
            aki,  Directie  Natuur  en  di proteccion inheemse flora
            Milieu  (DNM)  ta  tuma  en fauna.
            un rato awe pa dirigi nan  Caracteristico di nos turtuga-
            atencion  riba  e  bestia  di  nan:
            lama aki y trece dilanti e  •       Turtuga   NO     tin
            retonan cu nan ta enfren-    djente  y  nan  kaak  ta  traha
            ta pa sobrevivi.             di  e  mesun  componente  cu
                                         huña (keratin. Esaki ta fit riba
            Segun  un  comunicado  di  e  schedul  mescos  cu  djente
            DNM,  ta  trata  di  e  prob-  falso.
            lematica  di  plastic.  “E  ta  un  •   Ta calcula cu no mas
            topico  di  sumo  importancia  cu 1 den 1000 webo di Turtu-
            considerando  cu  e  ta  e  mo-  ga di lama lo sobrevivi y yega
            tibo  principal  di  morto  di  e  na bira un adulto.
            turtuga  di  lama.  Plastic  ta  e  •   Turtuganan  tin  un
            causante  di  hopi  problema  afinacion  pa  cuminda  cu  e
            den  e  bida  marino  en  gen-  color cora, oranje y geel. Es-
            eral. Ta calcula cu si mundo  aki ta haci cu nan ta bira cu-
            continua  cu  e  consumo  ex-  rioso  y  ta  cuminsa  investiga
            cesivo  di  plastic,  aki  30  aña  cuminda di e colornan ey. P’e
            lo  tin  mas  plastic  den  lama  motibo ey, nan ta core peliger
            cu  pisca.  Cu  esey  tambe  e  ora di bay explora y topa cu
            bunita  turtuganan  di  lama  plastic en bes di cuminda.
            lo disparce na gran cantidad.  •    Turtuganan       fe-
            Nos  tur  a  yega  di  wak  vid-  menino  ta  bolbe  bek  na  e
            eonan  riba  medianan  social  mesun beach na unda nan a
            cu a haci un impacto grandi  nace. Nan ta masha sensitivo
            riba  nos  sentimentonan.  Ai-  y tin un habilidad increibel di
            nda nos ta corda con a haya  nabega  distancianan  masha
            un turtuga cu un pijp (straw)  largo. E distancia mas grandi
            pega den su nanishi. Esaki no  cu  a  yega  di  registra  di  un
            solamente  mester  a  impacta  driekiel  femenino  ta  13,000
            nos  sentimento,  pero  tambe  miya pa 647 dia. El a landa for
            mester a pone nos tuma pa-   di Indonesia pa West Coast di
            sonan  pa  trece  e  cambionan  Merca.
            necesario  pa  stop  cu  uzo  di  “Awe riba nan dia, ban nos tur
            productonan  di  plastic;  pro-  contribui y haci un pida beach
            ductonan desechabel.”        limpi. Haci’e liber di plastic.
            Den cuadro di e Dia di Tur-  E  organisacion  TurtugAruba
            tuga, DNM kier pone un luz  ta haci un trabou magnifico.
            special riba e 6 especie di tur-  No solamente e conscientisa-
            tuga di lama cu ta bishita nos  cion di e especienan aki sino
            lama den Caribe y cu algun  tambe accionnan di limpiesa
            di nan ta bin pone webo riba  di beachnan prome cu e tem-
            nos  beachnan.  Ta  trata  di  e  porada  cu  nan  ta  bin  pone
            especienan protegi pa leynan  webo.  DNM  ta  invita  cada
            local. Nan ta: caret (Eretmo-  un di nos pa bira mas activo
            chelys  imbricata),  cawama  den nos comunidad. Bira un
            (Caretta  caretta),  tortuga  boluntario tambe di e organi-
            blanco  (Chelonian  mydas),  sacion  aki  p’asina  bo  tambe
            driekiel  (Dermochelys  co-  yuda  conserva  y  proteha  e
            riacea), Kemp’s Ridley (Lepi-  turtuganan cu ta bini Aruba.”
   26   27   28   29   30   31   32