Page 30 - BNDIA ARUBA
P. 30
A30
analisisDiasabra 30 December 2017
Panorama di 2017 pa America Latino y Caribe
Aña 2017 ta bay den histo- unico aki di corupcion, prac- nario publico halto den prob- mas e tendencianan dilanti mas y mas funcionamento
ria como uno di hopi tur- tica sistematicamente pa e lema. Na Brasil mes ta trata, di cierto intento pa eternalisa economico ta depende di
bulencia den nos region. dirigencia di e empresa con- hunto cu e caso di corupcion presencia den poder di prin- importacion, pa cual tin cada
Esaki entre otro debi na e structor Brasileño aki a causa den e empresa estatal Petro- cipalmente e presidentenan bes menos divisa disponi-
desaroyonan riba tereno po- daño grandi na un lista largo bras, di ex-presidente Lula da di caracter mas autocratico. bel. Esaki pasobra e industria
litico, y relaciona cu esaki, di pais riba e continente aki y Silva, presidente destitui Dil- Na Nicaragua Daniel Ortega petrolero cu ta percura pa
e sucesonan riba tereno di hasta riba continente Africa- ma Roussef, varios ministro a logra esaki, como tambe mas di 95% di divisa di e pais,
combatimento di corupcion no. Mas cu tur cos, e revela- y ex gobernador di estado, na Bolivia unda Evo Mo- ta den un caida liber, ocasio-
den diferente pais. Si ta po- cionnan di e autornan princi- entre otro. Na e otro paisnan rales ta purba continua su na pa un spiraal negativo di
sibel describi e linea cora pal di e empresa, cu na cierto ta implica vice ministro di revolucion iskierdista per- demasiado poco recurso pa
cu tabata core den henter momento a cera convenio cu Ecuador, ex-presidentenan maneciendo den poder in- inverti den mantenemento y
America Latino di un manera husticia Brasileño pa duna di Peru, actual presidente definidamente. Na Hondu- produccion, den cual a mira
sintetisa, anto esey lo mester informacion tocante nan op- di Peru, Kuczynski, tambe ras e proceso electoral a lanta produccion diario di petro-
ta e nombernan Lava Jato y eracionnan na Brasil y tur e denuncianan na Colom- duda cerca observadornan leo cay te bao di dos miyon
Odebrecht. E consecuenci- otro paisnan, a trece un gran bia, Venezuela, Republica internacional y a conduci na bari pa dia, e nivel mas abao
anan di e casonan enorme y cantidad di politico y funcio- Dominicana, Mexico, en- disturbionan serio despues den mas di 28 aña. E pais cu
tre otro.E impacto principal cu a declara presidente Juan e reservanan mas grandi na
cu e casonan aki tabatin ta Orlando Hernandez como mundo di petroleo no por ni
cu a mustra cu corupcion, ganado den e contienda. suministra internamente, ni
specificamente e aceptacion Organisacion di Estadonan cumpra den exterior gasolin
di soborno pa otorga con- Americano (OEA) a pidi go- y diesel pa mantene su trans-
tractonan grandi den obra bierno di e pais pa considera porte andando. Aña 2018 ta
di infrastructura, mas tanto tene eleccion nobo, yegando parce di bira uno decisivo pa
como contribucion pa cam- nan tambe na duda encuanto gobierno y oposicion.
paña electoral, a bira o tabata iregularidadnan cu a tuma Violencia: plaga den region
hopi tempo caba, un practica luga. Venezuela: caso special Henter e region, tanto conti-
general cu ta topa den prac- E pais aki a continua di ta un nente como region di Caribe,
ticamente tur pais di e con- enfoke special di atencion in- ta keda pa gran parti den gara
tinente. Y cu autoridadnan ternacional, den un aña unda di violencia, tanto di parti di
hudicial a haya nan obliga protesta contra e regimen di delincuencia organisa como
pa ignora cualkier consid- presidente Nicolas Maduro di represion gubernamental
eracion di benevolencia cu e a yega na un extremo. Desde den cierto caso, manera Ven-
elite politico y cu actuacion april te den luna di augustus ezuela y Mexico. E ultimo
segun ley ta prescribi ta e tabatin marcha y protesta aki a pasa hasta na legalisa
unico opcion pa reestablece riba caya tur dia, organisa pa tareanan policial pa ehercito,
confiansa den e sistema po- oposicion, pero den cierto den un intento pa para e vio-
litico. Panorama politico caso tambe accion esponta- lencia di banda di e cartelnan
Durante e aña a bira mas neo di cierto bario o sector. di droga, cu ta parce di ta
bisto e tendencia di rechaso Alrededor di 120 morto e ac- desafiando e poder oficial.
den varios pais di e parti- cionnan a costa, sin ningun Igualmente ta e caso na Bra-
donan mas progresista y a resultado visibel. Mientras sil, unda forsanan militar a
trece varios partido mas con- tanto, riba tereno electoral e drenta pa apoya intento di
servador na mando. Asina regimen a sigui su caminda, control policial den e favela-
gobierno di Lula da Silva y organisando eleccion con- nan di Rio de Janeiro. Den
Roussef a mira cambio pa trola pa yega na un asamblea tur caso, violencia y insiguri-
un presidente conservador constituyente, cu poder so- dad ta un obstaculo pa crece-
manera Temer, na Argen- berano pa haci cambio den mento economico, aunke tin
tina a bin un fin na e epoca di constitucion di e pais. Den caso unda violencia grandi
famia Kirchner, y Mauricio practica e organismo ta sirbi no a implica crecemento
Macri a bira representante di pa decreta paso contra tur negativo (Mexico, Hondu-
e coriente mas conservador cos cu no ta di agrado di e ras, El Salvador, p.e.).
na e pais aki. Igualmente na regimen Chavista. Tam- Mester haci un distincion
Chile, cu e victoria reciente be a organisa eleccion pa si entre pais mas violento, o
di Sebastian Piñera. gobernador, unda e partido ciudad dentro di un pais. Pa
E tendencia aki tin como den gobierno a logra haya loke ta e ranking mundial
consecuencia cu a yega un mayoria di e estadonan bao segun e Global Peace Index
fin na un base di apoyo bas- nan control. Un señal duro (di Institute for Econom-
tante amplio pa e diferente tambe pa oposicion cu apoyo ics and Peace), e pais mas
gobiernonan iskierdista den popular, cu nan tabatin du- violento segun estadistica di
e region, manera Venezuela, rante e lunanan di protesta, 2016 tabata Colombia, num-
Ecuador, Bolivia y Nicara- no ta algo garantisa. Den e ber 17 riba un lista enca-
gua. E cambio di gobierno eleccion reciente pa alcalde besa pa paisnan den guera
na Brasil tabatin consecuen- di e municipionan tambe un manera Syria, Afganistan y
cia inmediato pa gobierno gran parti di e puestonan a Yemen, sigui pa Venezuela
di Nicolas Maduro, cu den bay pa e partido gobernante, (21) y Mexico (22). Pa loke
ambito di Mercosur a haya den ausencia di oposicion. ta ciudadnan mas violento na
confrontacion serio cu tan- Sinembargo, e desaroyonan mundo, e top 50 na mundo,
to Brasil como Argentina, riba tereno politico, cu na segun datonan di e Conseho
y un actitud critico tambe december a habri paso pa un Ciudadano pa Seguridad Pu-
di e otro miembronan fun- dialogo timido entre gobi- blico di Mexico, ta domina
dado di Mercosur, Uruguay erno y oposicion politico, cu pa ciudadnan na Brasil (19),
y Paraguay, loke a hiba na e mester continua na januari Mexico (8) y Venezuela (7).
suspension di miembresia di proximo, na Republica Do- Caracas ta figura como e
Venezuela den e organismo minicana, no a para e desa- number un entre ciudadnan
di cooperacion regional eco- royo economico fatal, cu a mas peligroso, sigui pa 9 ciu-
nomico aki. empeora e crisis hereda di e dad na America Latino, entre
Na varios pais tabatin elec- añanan anterior. E deterioro nan Acapulco (Mexico, nr. 2)
cion presidencial y pa parla- di industria, di produccion y San Pedro Sula (Honduras,
mento, cu a trece un biaha agricola ta di tal grado cu nr.3).