Page 30 - BNDIA ARUBA
P. 30

A30

analisisDiasabra 30 December 2017

    Panorama di 2017 pa America Latino y Caribe

Aña 2017 ta bay den histo-      unico aki di corupcion, prac-    nario publico halto den prob-    mas e tendencianan dilanti       mas y mas funcionamento
ria como uno di hopi tur-       tica sistematicamente pa e       lema. Na Brasil mes ta trata,    di cierto intento pa eternalisa  economico ta depende di
bulencia den nos region.        dirigencia di e empresa con-     hunto cu e caso di corupcion     presencia den poder di prin-     importacion, pa cual tin cada
Esaki entre otro debi na e      structor Brasileño aki a causa   den e empresa estatal Petro-     cipalmente e presidentenan       bes menos divisa disponi-
desaroyonan riba tereno po-     daño grandi na un lista largo    bras, di ex-presidente Lula da   di caracter mas autocratico.     bel. Esaki pasobra e industria
litico, y relaciona cu esaki,   di pais riba e continente aki y  Silva, presidente destitui Dil-  Na Nicaragua Daniel Ortega       petrolero cu ta percura pa
e sucesonan riba tereno di      hasta riba continente Africa-    ma Roussef, varios ministro      a logra esaki, como tambe        mas di 95% di divisa di e pais,
combatimento di corupcion       no. Mas cu tur cos, e revela-    y ex gobernador di estado,       na Bolivia unda Evo Mo-          ta den un caida liber, ocasio-
den diferente pais. Si ta po-   cionnan di e autornan princi-    entre otro. Na e otro paisnan    rales ta purba continua su       na pa un spiraal negativo di
sibel describi e linea cora     pal di e empresa, cu na cierto   ta implica vice ministro di      revolucion iskierdista per-      demasiado poco recurso pa
cu tabata core den henter       momento a cera convenio cu       Ecuador, ex-presidentenan        maneciendo den poder in-         inverti den mantenemento y
America Latino di un manera     husticia Brasileño pa duna       di Peru, actual presidente       definidamente. Na Hondu-         produccion, den cual a mira
sintetisa, anto esey lo mester  informacion tocante nan op-      di Peru, Kuczynski, tambe        ras e proceso electoral a lanta  produccion diario di petro-
ta e nombernan Lava Jato y      eracionnan na Brasil y tur e     denuncianan na Colom-            duda cerca observadornan         leo cay te bao di dos miyon
Odebrecht. E consecuenci-       otro paisnan, a trece un gran    bia, Venezuela, Republica        internacional y a conduci na     bari pa dia, e nivel mas abao
anan di e casonan enorme y      cantidad di politico y funcio-   Dominicana, Mexico, en-          disturbionan serio despues       den mas di 28 aña. E pais cu
                                                                 tre otro.E impacto principal     cu a declara presidente Juan     e reservanan mas grandi na
                                                                 cu e casonan aki tabatin ta      Orlando Hernandez como           mundo di petroleo no por ni
                                                                 cu a mustra cu corupcion,        ganado den e contienda.          suministra internamente, ni
                                                                 specificamente e aceptacion      Organisacion di Estadonan        cumpra den exterior gasolin
                                                                 di soborno pa otorga con-        Americano (OEA) a pidi go-       y diesel pa mantene su trans-
                                                                 tractonan grandi den obra        bierno di e pais pa considera    porte andando. Aña 2018 ta
                                                                 di infrastructura, mas tanto     tene eleccion nobo, yegando      parce di bira uno decisivo pa
                                                                 como contribucion pa cam-        nan tambe na duda encuanto       gobierno y oposicion.
                                                                 paña electoral, a bira o tabata  iregularidadnan cu a tuma        Violencia: plaga den region
                                                                 hopi tempo caba, un practica     luga. Venezuela: caso special    Henter e region, tanto conti-
                                                                 general cu ta topa den prac-     E pais aki a continua di ta un   nente como region di Caribe,
                                                                 ticamente tur pais di e con-     enfoke special di atencion in-   ta keda pa gran parti den gara
                                                                 tinente. Y cu autoridadnan       ternacional, den un aña unda     di violencia, tanto di parti di
                                                                 hudicial a haya nan obliga       protesta contra e regimen di     delincuencia organisa como
                                                                 pa ignora cualkier consid-       presidente Nicolas Maduro        di represion gubernamental
                                                                 eracion di benevolencia cu e     a yega na un extremo. Desde      den cierto caso, manera Ven-
                                                                 elite politico y cu actuacion    april te den luna di augustus    ezuela y Mexico. E ultimo
                                                                 segun ley ta prescribi ta e      tabatin marcha y protesta        aki a pasa hasta na legalisa
                                                                 unico opcion pa reestablece      riba caya tur dia, organisa pa   tareanan policial pa ehercito,
                                                                 confiansa den e sistema po-      oposicion, pero den cierto       den un intento pa para e vio-
                                                                 litico. Panorama politico        caso tambe accion esponta-       lencia di banda di e cartelnan
                                                                 Durante e aña a bira mas         neo di cierto bario o sector.    di droga, cu ta parce di ta
                                                                 bisto e tendencia di rechaso     Alrededor di 120 morto e ac-     desafiando e poder oficial.
                                                                 den varios pais di e parti-      cionnan a costa, sin ningun      Igualmente ta e caso na Bra-
                                                                 donan mas progresista y a        resultado visibel. Mientras      sil, unda forsanan militar a
                                                                 trece varios partido mas con-    tanto, riba tereno electoral e   drenta pa apoya intento di
                                                                 servador na mando. Asina         regimen a sigui su caminda,      control policial den e favela-
                                                                 gobierno di Lula da Silva y      organisando eleccion con-        nan di Rio de Janeiro. Den
                                                                 Roussef a mira cambio pa         trola pa yega na un asamblea     tur caso, violencia y insiguri-
                                                                 un presidente conservador        constituyente, cu poder so-      dad ta un obstaculo pa crece-
                                                                 manera Temer, na Argen-          berano pa haci cambio den        mento economico, aunke tin
                                                                 tina a bin un fin na e epoca di  constitucion di e pais. Den      caso unda violencia grandi
                                                                 famia Kirchner, y Mauricio       practica e organismo ta sirbi    no a implica crecemento
                                                                 Macri a bira representante di    pa decreta paso contra tur       negativo (Mexico, Hondu-
                                                                 e coriente mas conservador       cos cu no ta di agrado di e      ras, El Salvador, p.e.).
                                                                 na e pais aki. Igualmente na     regimen Chavista. Tam-           Mester haci un distincion
                                                                 Chile, cu e victoria reciente    be a organisa eleccion pa        si entre pais mas violento, o
                                                                 di Sebastian Piñera.             gobernador, unda e partido       ciudad dentro di un pais. Pa
                                                                 E tendencia aki tin como         den gobierno a logra haya        loke ta e ranking mundial
                                                                 consecuencia cu a yega un        mayoria di e estadonan bao       segun e Global Peace Index
                                                                 fin na un base di apoyo bas-     nan control. Un señal duro       (di Institute for Econom-
                                                                 tante amplio pa e diferente      tambe pa oposicion cu apoyo      ics and Peace), e pais mas
                                                                 gobiernonan iskierdista den      popular, cu nan tabatin du-      violento segun estadistica di
                                                                 e region, manera Venezuela,      rante e lunanan di protesta,     2016 tabata Colombia, num-
                                                                 Ecuador, Bolivia y Nicara-       no ta algo garantisa. Den e      ber 17 riba un lista enca-
                                                                 gua. E cambio di gobierno        eleccion reciente pa alcalde     besa pa paisnan den guera
                                                                 na Brasil tabatin consecuen-     di e municipionan tambe un       manera Syria, Afganistan y
                                                                 cia inmediato pa gobierno        gran parti di e puestonan a      Yemen, sigui pa Venezuela
                                                                 di Nicolas Maduro, cu den        bay pa e partido gobernante,     (21) y Mexico (22). Pa loke
                                                                 ambito di Mercosur a haya        den ausencia di oposicion.       ta ciudadnan mas violento na
                                                                 confrontacion serio cu tan-      Sinembargo, e desaroyonan        mundo, e top 50 na mundo,
                                                                 to Brasil como Argentina,        riba tereno politico, cu na      segun datonan di e Conseho
                                                                 y un actitud critico tambe       december a habri paso pa un      Ciudadano pa Seguridad Pu-
                                                                 di e otro miembronan fun-        dialogo timido entre gobi-       blico di Mexico, ta domina
                                                                 dado di Mercosur, Uruguay        erno y oposicion politico, cu    pa ciudadnan na Brasil (19),
                                                                 y Paraguay, loke a hiba na e     mester continua na januari       Mexico (8) y Venezuela (7).
                                                                 suspension di miembresia di      proximo, na Republica Do-        Caracas ta figura como e
                                                                 Venezuela den e organismo        minicana, no a para e desa-      number un entre ciudadnan
                                                                 di cooperacion regional eco-     royo economico fatal, cu a       mas peligroso, sigui pa 9 ciu-
                                                                 nomico aki.                      empeora e crisis hereda di e     dad na America Latino, entre
                                                                  Na varios pais tabatin elec-    añanan anterior. E deterioro     nan Acapulco (Mexico, nr. 2)
                                                                 cion presidencial y pa parla-    di industria, di produccion      y San Pedro Sula (Honduras,
                                                                 mento, cu a trece un biaha       agricola ta di tal grado cu      nr.3).
   25   26   27   28   29   30   31   32