Page 44 - DIARIO 30APR15
P. 44

PAGINA 44  DIARIO                                                    DIAHUEBS 30 APRIL 2015

Jan cu Bep manteniendo e promesa:
           “te cu morto separa nos!”

           (Parti 2)

Den e prome parti di e relato tocante Jan cu Bep, a termina ay-      esaki cu masha cautela.
era unda e famia no tabata tin placa pa cumpra necesidadnan          “Nos mama tabata wordo busca inespera pa un fayeci-
pa warda, e asina yama “hamster” .                                   mento of pa hiba hende malo docter of cerca señora den
Ta for di e periodo aki, te cu awe, cu 10 aña di edad, Bep a siña    Besten den e mes caya. Na varios ocasion “Moe” mester a
di warda cos y no tira tur cos afo.                                  wordo busca pa asisti cu nacemento di un baby. Nos mama
Durante di dos guera mundial, hopi biaha e tabata haak mea;          no tabata studia pa haci e trabaonan aki, pero tabata yuda
mea te na rudia y sweater usando hilo di pañanan di cama. E          unda cu por. Ki ora e ta haci esey y unda mi no sa pero si
hilo tabata wordo lora na rol y usa pa haak of cose.                 cu esakinan a sosode”, Bep a conta.
Di un jas chikito di su ruman homber y un carson di su tata, el
a traha un shimis pa su ruman muher chikito. Tur caminda el a        5 di MEI 1945
trata di haci uso di locual por usa y biba sin coriente, of gas .
Biba cu poco of sin awa ni cuminda.                                  Un fecha cu Bep nunca lo lubida ta dia 5 di mei 1945 ora cu tur
                                                                     sufrimento durante guera tabata tras di lomba. “Nos a haya
HAMBER Y SED                                                         sucu, keshi, pan y Ma no tabata sa cuanto y kico e por duna
                                                                     nos. Nos tur a haya un casca di webo cu sucu, un casca di
Cuatro bulto di bola di tulp a wordo entrega na cas y bisiñanan      webo cu salo y un casca di webo cu manteca y por a haci
a kere cu tabata trata di batata.                                    cu nan kico nos kier. Mi ta corda so cu mi a caba mi salo
Nan a bin aglomera dilanti porta pa pidi pa batata. Tur a ban-       masha lihe y tabata kier solamente salo den mi papa. Di
dona cas cu bolanan di tulp lora den paña of den saco of tas.        e otro cosnan mi tabata lembe e manteca y tambe dop e
“Nos mama tabata bisa nos; ora guera caba mi lo ta curio-            manteca den salo. Straño si, pasobra mi ta un “very sweet
so pa sa ki ora e tulpnan a cuminza crece for di boso orea.          girl”, Bep a laga sa.
Cu nos a sobrevivi e winter teribel di hamber ta un milager          Den cooperacion cu misanan, dos biaha pa luna e tabata bay
di cual te awe mi ta masha gradici. Nunca mi lo por lubida           Spijk, na Groningen pa come mas, compara cu kico no por a
e frialdad, hamber y sed,” Bep a relata.                             haya mas na Rotterdam. Esaki tabata 75 aña pasa y tur cos ta
Riba Shieweg, por a cumpra un baki di opklop, cu ta mas o me-        den su memoria ainda masha cla.
nos algo manera ijscream, of lechi bati, cu sucu aden y congela.
Bep tabata tin diez placa y el a dicidi di cumpra un baki chikito    60 AÑA CASA
cu opklop. El a cana bay cas poco poco pa na caminda, cu un
palito cu el a usa como un spatula, saca e opklop y come.            E mucha muher Bep, di apenas 10 aña e tempo ey, a spera di
Pero saliendo di e toko of tiendacita, el a lubida cu biento tabata  celebra 60 aña casa e aña aki, cu su esposo Jan cu diasabra
supla masha fuerte y e biento a zwaai e baki for di su man y tur     ultimo a fayece.
cos a plama riba caya. Eynan mes el a dicidi di cay sinta, y come    Nan ta pareha desde 1946 y semper a haci tur cos hunto.
e opklop. “Mi a sintimi mas yen pa un rato”, el a skirbi.            Durante cu el a cuminza traha pa prome biaha como bendedor
El a splica cu nan caya na Rotterdam, tabata yega na e punto         den un establecimento di cuminda y despues cu e por a pasa
cu a cruza cu Bergselaan unda linea 11 di tram ta core y cu fi-      su bario di reparti corant na e hombernan cu a bolbe di guera
nal di e caya ta na e crusada cu Willebrordusstraat cu ta traha      despues di tabata scondi.
di piedra. Pero Bergselaan tabata un caminda traha di asfalt.        Jan tabata ainda studiante di HBS y mester a studia hopi.
Nan a dicidi hunto pa den e caya Bergselaan nan ranca e asfalt       Cu su salario di 40 florin pa luna, di cual placa 20 florin ta-
unda cu por y hiba esaki cas .                                       bata wordo duna na su mama, riba recomendacion di e bisiña
Nan ta tira esaki den e stove di piedra chikito pafo di cas, pa      Hayemaayer, e por a cumpra un di su prome baiskelnan di 10
cushina e bolanan di tulp y “suikerbiet”. Nan mama semper a          florin pa luna te cu e logra paga e suma completo di 79 florin.
bisa nan: “Mi ta curioso pa sa ki dia e tulpnan ta sali for di       Cu e otro 10 florin, Bep mester a paga pa su propio pañanan
boso orea”.                                                          di bisti. Pa su prome par di mea di nylon, el a paga f.19,75 y
Bet a splica: “Nos tabata tin mucho poco di tur cos y no             den corto tempo e mea a hila. Cada biaha cu mea hila e mester
tabata limpi tampoco. Cushinamento cu asfalt ta haci cu e            paga 10 pa 20 cent pa drecha esaki. Tabata depende con gran-
huma ta laga bo cara bira preto. Pero no tabata nos so. Ora          di e daño ta .
cu guera a caba, nos mester a bay cu un serbete of slopi
na un scol special unda nan a spuit nos curpa completo cu            BASHI
D.D.T.”
“Nos cabey mester a wordo tapa cu e pañanan pasobra e                Awe Huize RAMACA ta bashi ! Huize RAMACA ta keto ! Ta
D.D.T. tabata venenoso, mi ta kere. Di Bert mi tin cu bisa           falta un voz! Ta falta e voz sakseno di Jan.
cu e tabata scondi durante guera (onderduiker) y mester a            Bep ta su so ! Su compañero, ruman, amigo y esposo di mas di
traha duro. E tempo ey Bert no kier a papia di esaki. Kizas          60 aña no ta cune mas. Bep a keda cu un kluis yen di recuerdo
despues el a conta su señora Mien?”                                  bunita, recuerdo splendoroso y maraviyoso di tur e añanan cu
                                                                     el a pasa cu su Jan den tur bon y tur malo, mescos cu den ul-
MISA SCONDI                                                          timo aña y pico el a cuida y asisti su Jan den tur bon y tur malo
                                                                     cu e stimacion grandi cu enamoradonan so por duna otro.. A
Bep a relata cu e ta corda ainda cu Bert cu su amigonan Piet         pesar di e cantidad grandi di amigonan y amiganan cu Bep y
Noordam y Joop Fransen, tempo cu misa no por a alcanza hen-          Jan tin na Aruba, hendenan cu ta stima e pareha “lovebirds
denan surdo mas cu nan aparatonan special, den cas di famia          forever” aki, Bep lo no ta su so.
Noordam tur diadomingo tabata tene misa y Piet tabata toca           Sinembargo; tur e amistadnan aki hunto, nunca lo yena e bashi
orgel y Joop tabata haci tur cos pa e servicio termina bon y na      cu Jan a laga atras cerca su Bep.
satifaccion di tur hende.                                            Pero Bep ta fuerte ! Bep ta mas energetico cu hende lo ta pen-
Tur esnan surdo cu tabata bay eynan semper tabata contento           sa. Sigur e por ta cu Jan a laga impresion bunita y grandi atras
y gradici cu tabata corda riba nan. Cu tocamento di orgel di Pa      na Aruba den tur su movecionnan social y deportivo y lubida e
y Sra. Sjouke tur hende por a canta masha entusiasma ora tin         lo no wordo lubida pa esnan cu a conoce bon y di cerca. Forza
reunion na cas di famia di Bep den kelder of na piso mas ariba       na Bep y cu Jan drumi dushi den braza di Señor.
unda Sra. Sjouke tabata bishita e 3 damanan di edad grandi di
mas di 80 aña. ningun hende por a sali di cas aunke tabata haci                                                 Juby Naar
   39   40   41   42   43   44   45   46   47   48   49