Page 42 - DESPA MARCH 1,2016
P. 42

A18                                                                                                  lesa y pensa

           Diamars 1 Maart 2016

Dr. Chucho:

                                          Syndroom di abstinencia

Ora un persona cu ta cay          nan ta rabia masha facil, difi-  rosea control di temperatura      boter di rom, biña of cualkier   mol y eucalyptus cual tin un
den bicio di alcohol pa           cultad pa drumi, soñonan         cu temblamento, cambionan         otro likeur.                     efecto antiseptico pa e boca
tempo largo y diripiente          malo etc.                        den funcionamento mental,         E sorto di likido nan aki cu ta  pero toxico si e ta wordo
ta stop di bebe, ta sosode        12 pa 24 ora despues di e ul-    delirio, confusion, desorien-     wordo traha a base di alcohol    bebi. Otro substancia nan
un syndroom di abstinen-          timo trago e persona por haya    tacion, e persona ta perde e      por contene porcentahe ma-       toxico ta e methyl salicylato y
cia.                              halucinacion cual por keda       consenshi di unda e ta, e por     sha halto di alcohol for di 14   e peroxide.
Stop di bebe alcohol no ta        un par di dia cun’e. Tambe e     bira rabia masha facil, nervi-    te hasta 26.9%. Sinembargo       Si un cantidad di likido bocal
facil specialmente pa esnan       persona por haya confusion       oso, e ta soda masha hopi mes     pa motibo cu e companianan       wordo bebi un biaha en gen-
cu ta bebe hopi pasobra alco-     cual por aparece cada 24 ora y   y ta halucina. Kiermen ta un      cu ta traha e productonan        eral lo no tin ningun efecto
hol tin un efecto sedante riba    den casonan grave un confu-      conhunto di sintoma nan           pa spula boca ta na haltura      malo riba salu di hende.
celebro di hende. Den cum-        sion por dura tempo largo.       masha pisa unda tur es nan        cu hopi alcoholico ta bebe e     Mas cantidad di esaki por tin
insamento e ta hisa efecto di     “Delirium Tremens” ta un         cu ta rond di e persona ta sinti  likido nan ey y pa evita pago    efecto manera gana di saca,
GABA (gamma-aminobutyr-           complicacion severo di e         hopi spanta.                      di impuesto di alcohol, nan ta   sacamento y diarea. Tambe
ic acid) cu ta un transmisor      syndroom di abstinencia          Likido bocal y alcohol-           pone extra ingredientenan pa     por presenta otro sintomanan
nervioso. Sin embargo den         cual por aparece entre 24        ismo                              haci e smaak menos agrada-       manera perdemento di soño,
casonan di bebedonan pisa         pa 72 ora despues di ultimo      E alcoholiconan tin biaha no      bel. Hopi biaha algun di e       rabia lihe.
e actividad di GABA ta su-        trago pero ta mas frecuente      ta ripara e daño cu por causa     ingredientenan ey ta malo        Sin embargo si un persona
primi y e curpa ta pidi mas       cu por presenta cuatro pa        na nan salud e bebemento di       manera e methyl alcohol          ta tuma e custumber di bebe
alcohol pa sinti un efecto di     cinco dia despues di su ul-      likido bocal manera listerine.    conoci cu e nomber di alco-      hopi sintoma nan cronico
relahacion. Di otro banda e       timo trago. Ta un condicion      Hopi biaha nan ta bebe esaki      hol di palo (wood alcohol).      severo ta presenta manera
actividad di otro transmisor      hopi serio unda e persona ta     pa haya e efecto di alcohol si    Aparte di esey e mouthwash       orina scars, diarea severo cu
nervioso cu yama glutamato        mustra cambionan den su          nan no tin chens di haya un       ta contene zeta manera thy-      lo deshidrata e persona y te
tambe ta wordo suprimi. Ora                                                                                                           hasta e persona por bira ciego
un persona ta bebe hopi y e                                                                                                           si ta bebe likido bocal cu tin
ta stop, e actividad di e trans-                                                                                                      alcohol toxico den dje. Tam-
misor nan nervioso aki no ta                                                                                                          be por presenta daño di otro
wordo suprimi mas loke ta                                                                                                             organonan cual por hiba na
hiba e celebro cuminsa cu un                                                                                                          morto di e persona. Tambe e
hyper actividad y excitacion                                                                                                          persona por haya ulcera den
loke ta conduci na un canti-                                                                                                          boca, den stoma y tripa of
dad grandi di sintoma nan.                                                                                                            kima dor di algun kimico den
Con largo e syndroom aki                                                                                                              e producto.
ta                                                                                                                                    Alcoholismo ta un problema
Den casi tur situacion ora                                                                                                            masha serio mes cu mester
un hende alcoholico ta stop                                                                                                           wordo trata mas lihe posibel.
di bebe, e por cuminsa sinti                                                                                                          Si un persona ta pasando via
e sintoma nan 6 pa 12 ora                                                                                                             sintomanan di abstinencia
despues di su ultimo trago.                                                                                                           lo mas recomendabel ta pa
Hende ta cuminsa tembla                                                                                                               bay cerca un dokter. E per-
masha fuerte di 24 pa 48 ora                                                                                                          sona adicto na alcohol mester
despues, nan presion ta subi,                                                                                                         reconoce su problema y si e
nan ta cuminsa soda, sinti                                                                                                            tin un compromiso serio y
gana di saca, sacamento, an-                                                                                                          berdadero di stop cu e prob-
siedad, su ritmo di pols ta                                                                                                           lema, anto e mester uni su
hisa, su rosea ta bira mas lihe,                                                                                                      mes na un grupo di rehabili-
                                                                                                                                      tacion. q

Cuminda pa mucha mester ta fresco y cu menos salo

Salo ta un ingrediente basico den         accion caminda a wordo pidi na e in-   adomingo awor. Tambe PAHO/OMS            E muchanan ta esunnan specialmente
nos cuminda diario, pero consu-           dustrianan di alimento pa reduci bo-   ta pidi pa e mayornan cushina cum-       mas sensibel na e publicidad y mar-
mo excesivo di salo no ta bon pa          luntariamente e nivel di salo den nan  inda cu ingredientenan fresco y evita    keting di productonan elabora cu
salud di hende. Den nos conti-            productonan manera pan, buscuchi y     uzo di hopi salo den dje.                salo. Ademas si no tin un cambio den
nente Americano y specialmente            beleg, mayonaise y sopi.               Consehero di PAHO/OMS riba               nan consumo di salo, desde mucha
den nos region Caribense e con-           E plan aki ta inclui tambe campaña     malesa no transmiti, Dr. Legetic a       nan ta bay desaroya un custumber di
sumo di salo ta hopi halto.               di conscientisacion pa e consumidor    bisa cu mayoria di nos ni sikiera ta     alimentacion cu sigur lo tin su im-
Pero no mester lubida cu un adulto        cuminsa lesa e label di e cumindanan   consciente di e cantidad di salo cu nos  pacto riba su salud, ora cu nan ta mas
cu ta consumi mas di 5 gram di salo pa    di bleki elabora cu menos salo.        ta consumi. Esaki ta sosode pasobra      grandi.
dia (ekivalente na 2 gram di sodium),                                            mayoria di e salo cu nos ta consumi      Incluso durante nan infancia e consu-
tin riesgo di sufri di presion halto, y                 Mucha y salo             ta scondi den e cuminda procesa (di      mo di salo tin efecto riba e presion di
esaki ta e principal factor di riesgo pa  Organisacion Pan Americano di Salud    bleki) cu nos ta come normalmente.       e mucha, te hasta e menor lo por sufri
malesa cardio-vascular como prob-         (PAHO) conhuntamente cu Organi-        P’esey nan ta haya cu un parti di e so-  di malesanan como presion halto, os-
lema di riñon.                            sacion Mundial di Salud (OMS) a        lucion di e problema aki ta sinta den    teoporosis, asma y otro tipo di malesa
Desde 2009, PAHO/OMS a realisa es-        pidi na e industrianan cu ta produci   e industria cu ta produci alimento pa    di respiracion. Ademas di obesidad
fuerso regional pa reduci e consumo       cuminda pa reduci e cantidad di salo   nan reduci e cantidad di salo den su     y cancer di stoma. P’esey nan ta urgi
di salo den e sistema di come den nos     den nan productonan pa mucha.          productonan. Otro parti di e solucion    pa tanto e industrianan di alimento di
continente. Nan a elabora accion con-     Tambe nan a pidi pa e companianan      tin di haber cu nos mes mester percu-    mucha como e mayornan pa prepara
hunto cu gobiernonan, expertonan di       aki stop di promove productonan hal-   ra pa uza menos salo y pa sigura cu e    cuminda cu menos salo, y asina evita
salud, representantenan di industria      to den salo pa muchanan. E peticion    muchanan por come cuminda fresco         desde principio cu e mucha ta desar-
di alimento y grupo no gubernamen-        aki a wordo formula den cuadro di e    prepara den cas.                         oya cu placer consumiendo salo. Esa-
tal pa baha e consumo di salo. Te hasta   Siman di Conscientisacion riba Salo                                             ki ta contribui pa e mucha lo por esta-
na aña 2013 a wordo traha un plan di      cu a cuminsa dialuna y ta culmina di-          Cambio di custumber              blece custumber saludabel pa henter
                                                                                                                          su bida. q
   37   38   39   40   41   42   43   44   45