Page 12 - MIN VOS 7 SEPT 2015

AMIGOE 5ZATERDAG

5 SEPTEMBER 2015

Paar keer per dag een slecht nieuwsgesprek hakt erin Salud!

‘Medisch specialisten krijgen Gewoonten, gezondheid
fysieke en psychische problemen’ en rechtvaardigheid

Henry Does is arts en schrij-
ver. Op deze plek beziet hij
elke zaterdag het dagelijks
leven door de bril van de
gezondheid.Voor reacties op
de column: dokterhenry@
outlook.com.

Foto: Linda Reijnders Mensen maken veel keuzes Henry Does in Den Haag,
op een dag. Welke kleren 22 november 2008
Sharon Burgler tijdens het interview met Amigoe Sharon Burgler overhandigt haar boek ‘Hoofd doe ik aan? Welke route zal slaap negatief beïnvloeden.
Hart Kokosnoten’ aan koning Willem-Alexander ik nemen? Wat zal ik van- Dr. Hensrud raadt ouders
daag doen? Hoe laat ga ik ook aan om de gewoonte op
ORANJESTAD — Levenskrachtexpert Sharon Burg- groep van 45 tot 59 jaar aandacht krijgt. Maar uit on- komt. “Ik wil de zon laten slapen? Wat eet ik? Wat te pakken ook zèlf te bewe-
ler ging en gaat in gesprek met medisch specialisten omdat het hier gaat om een der andere onderzoeken zo- doorbreken en ik denk dat koop ik? De schattingen gen, wanneer de kinderen
over de psychisch emotionele belasting in hun vak. categorie die al heel wat mee- als ‘De zelfredzame medisch ik als Arubaanse met mijn lopen uiteen, sommigen actief zijn. Stel, je brengt je
“Als je drie tot zeven keer per dag geconfronteerd maakte in het leven. “Wat zij specialist’ van Emilie van de voorkomen een lans breek. beweren dat je per dag wel kind naar een sportvereni-
wordt met slechtnieuwsgesprekken, vooral voor on- op hun werk tegenkomen, Wijer en een welzijnsonder- Ik kijk naar wat iemand zo’n 10.000 – 30.000 keuzes ging, kijk dan of je zelf ook
cologen, hakt dat erin. Zeker als er geen aandacht is hebben zij vaak ook al in hun zoek voor zorgprofessionals wel heeft en niet naar wat maakt. de mogelijkheid hebt om
voor eigen emotie.” De Arubaanse interviewde diver- persoonlijke leven ervaren van Wilmar Schaufeli, ar- diegene niet kan. Het leven Het loont dus om gezonde even in beweging te komen,
se specialisten in Nederland en keerde recent terug en dat maakt hen kwetsbaar. beids- en organisatiepsycho- is vrij simpel, wij mensen gewoonten te ontwikkelen bijvoorbeeld door flink te
naar haar geboortegrond om haar expertise hier toe Ook betrokken, maar zeker is loog, klinisch psycholoog en maken het complex.” Met die je als het ware automa- wandelen, zwemmen, jog-
te passen op lokale specialisten, maar ook om Neder- dat het feit dat er eindigheid hoogleraar Arbeids- en or- haar onbevangenheid en hu- tisch uitvoert. Zo kost het je gen of te fitnessen. Aruba
landse artsen op Aruba een programma te bieden in het leven is voor hen heel ganisatiepsychologie aan de mor gaat Burgler aan ego’s weinig energie om ze te ont- biedt met haar zee, strand
waarin zij hun bezieling weer terugvinden. dichtbij staat.” Ook de status Universiteit Utrecht en aan en eigenwijsheid voorbij. houden en loop je minder ri- en wandelboulevards prach-
van de specialist is veran- de Katholieke Universiteit “De mens is interessant en sico om uit gemak voor het tige en gratis beweegmoge-
door onze verslaggever zin. het is de persoon die hun derd, aldus Burgler. “Waar Leuven, blijkt het een feite- heeft kwaliteiten. Dat maakt ongezonde te kiezen. Dit lijkheden voor een ieder.
Linda Reijnders raakt en daar moeten zij zelf vroeger de arts bijna onaan- lijk probleem te zijn. dat ik zoveel vrolijkheid er- geldt voor veel onderdelen Ook na het gezamenlijk
“Toen ik kind was, gingen wij ook mee omgaan. Bovendien tastbaar was, evenals de do- De zon laten doorbreken vaar op een dag want ik zie van een gezonde leefstijl: eten kan het een idee zijn
in Nederland wonen, maar is een second opinion aan- minee en andere notabelen in Met een levenskrachtpro- die kwaliteiten”, besluit zij voor beweging, voeding, je voor gezinnen om samen
ik wist altijd dat ik terug vragen steeds normaler en het dorp, is er nu meer druk gramma helpt Burgler de met een grote lach. Naast slaapritme, je lichaamsbe- te gaan wandelen. Het
zou keren naar mijn eiland.” dat geeft een gevoel van falen door een kritischere patiënt specialist die vastzit, soms een keur aan studies zoals weging. Hoe groter de ge- kan volgens dr. Hensrud
Burgler legt in een gesprek en twijfel bij henzelf.” Van de die ook een eigen mening zelf depressief of suïcidaal organisatiekunde, gezond- wenning aan gezond voed- positief zijn voor zowel de
met Amigoe uit met wat voor groepen waarmee Burgler heeft.” Daarnaast heeft deze wordt. “De arts komt thuis te heidskunde, omgangskunde, sel – je smaakpupillen niet fysieke gezondheid als de
reden zij naar Aruba is geko- werkte, kwam bij de medisch leeftijdsgroep te maken met zitten met een burn-out en is bestuurskunde, psychologie laten wennen aan te zoete onderlinge gezinsrelaties
men. “Ik ben al 21 jaar eigen specialisten de vraag naar een groter taboe wanneer het lang uitgeschakeld. Door hen en mediation heeft zij een smaken bijvoorbeeld – hoe om gewoonten van samen
ondernemer waarbij ik werk voren: ‘Is dit alles?’ Begon- aankomt op het praten over een plek te bieden waar ze jarenlange ervaring binnen minder energie de keuzes bewegen te ontwikkelen.
met specialistisch hoogopge- nen zij met een enorme bezie- emoties. “Met collega’s gaat training en begeleiding krij- bedrijven en instanties als voor betere alternatieven je Bovendien komt ’s avonds
leide mensen die hun bezie- ling in hun vak, door beleid het vaak van: stel je niet aan, gen, worden zij weer gesterkt trainer, coach en interim ma- zullen kosten. bewegen ook de nachtrust
ling zijn kwijtgeraakt. Door van de zorgverzekeraars en het hoort erbij. De jongere en krijgen weer grip op hun nager. Ook is Burgler auteur Voor regelmatige lichaams- ten goede.
de complexe maatschappelij- een patiënt die steeds mon- specialisten hebben ook meer leven, werk en balans. Vooral van de boeken ‘Van Macht beweging geldt hetzelfde. In Armoede en
ke eisen en negatieve publie- diger is in combinatie met de sociale vaardigheden opge- in een maatschappij waarin naar Kracht’ (2007) voor de onze vaak drukke schema’s gezonde gewoonten
ke opinies gaan medisch spe- angst voor claims is het werk daan in hun studie. Echter gevraagd wordt om een men- menselijke directeur van nu is het niet vanzelfsprekend Verschillen in inkomens
cialisten vaak door hun hoe- zwaarder geworden. “Ze zak- bezit de oudere arts wel in selijke dokter moet er ook en over in je eigen kracht ko- dat tijd, zin en energie van- en vermogens zorgen voor
ven. Dat is een nog ongezien ken op een gegeven moment veel gevallen meer kennis.” steun zijn voor die arts zelf.” men en blijven, ‘Hoofd Hart uit zichzelf samenkomen (grote) verschillen in kan-
probleem.” De artsen hebben door hun hoeven en dan ko- Burgler ging in gesprek met Burgler leert hen vaardighe- Kokosnoten’ (2010) een re- om je aan te zetten tot li- sen. Ook op het gebied van
het zwaar en de maatschap- men ze bij mij. Ik weet niet negen specialisten waaron- den om om te gaan met dra- cept voor goed bestuurschap, chaamsbeweging. In onze gezondheid. Niet elk kind
pij staat daar vaak niet bij meer hoe ik het moet doen, ik der longartsen, internisten matische situaties en zware en schrijft zij op dit moment sedentaire samenleving, heeft dezelfde kans op een
stil. “Zij zijn de reparateur, ben moe, terwijl ik goed slaap en oncologen en zeven van beslissingen, leert hen signa- het boek ‘Bezield Voorop’ over waarin we tijdens de dag op gezond leven. Robert Put-
zij zetten hun patiënt voorop en ik vind mijn patiënten hen gaven aan hun bezieling len te herkennen om zichzelf de psychische emotionele be- het werk en thuis vaak te nam, politicoloog en profes-
en hebben geleerd hun eigen steeds vaker vervelend hoor kwijt te zijn. Er is nog niet in acht te nemen, geeft hen lasting van medisch specia- veel zitten, stijgt lichame- sor aan Harvard, schreef er
gevoel daarbij opzij te zetten. ik dan. Ze zijn hun bezieling zoveel staafmateriaal over de gereedschap om zichzelf te listen. Meer informatie over lijke inactiviteit snel op de een indringend boek over:
Maar soms heb je te maken kwijt.” psychische emotionele belas- beschermen en hoe zij in een het levenskrachtprogramma ranglijstjes van factoren die Our Kids. In een aangrij-
met een jonge vrouw, een Kwetsbaar en betrokken ting van medische specialis- balans raken zodat de passie van Burgler of haar boeken de levensverwachting en pend pleidooi richting over-
kind of de man met een ge- Zij richt zich op de leeftijds- ten omdat het ook in gedane voor het werk weer terug- is op te vragen via email: in- -kwaliteit nadelig beïnvloe- heden en gemeenschappen
onderzoeken weinig tot geen fo@forsalidadaruba.com. den. Het gezondheidsbelang om meer verantwoordelijk-
om effectief gewoonten te heid te nemen voor de grote
Zegt u het maar ontwikkelen om lichamelijk verschillen in kansen die er
actiever te worden is voor bestaan tussen de kinde-
De redactie van Amigoe schrijft elke dag over het nieuws vooral lopend op straat en meer zo snel willen adver- meer zijn dan anders.” de inactieve groot. ren van arm en rijk, maakt
op Aruba. Van de Landsbegroting tot het dierenasiel en in de stad. De situatie daar teren met een vakantie-ap- Lynn (23), vrouw, Dit hoeft niet gelijk in gro- Putnam ter onderbouwing
van scherpe interviews tot het aan de kaak stellen van is nu wel erg, je kunt daar partement, omdat ze bang salesmedewerker: te stappen. Grote gezond- gebruik van enkele recente
misstanden. Maar wat vindt u van de gebeurtenissen de- niets krijgen. Het zijn ook zijn dat er dan tien perso- “Toen ik laatst naar een be- heidswinst wordt al bij klei- inzichten uit de neurowe-
ze week? We vroegen het aan mensen op straat. mensen, dus ergens begrijp nen in komen logeren. Ik stemming in Latijns-Amerika ne veranderingen in het be- tenschap en sociologie.
ik wel dat ze komen.” weet niet wat ik zou doen vloog, gingen er Venezolanen weegpatroon gerealiseerd. Arme ouders, die lijden on-
door onze verslaggever verwijzing naar de situatie in Ryan (35), man, als ik daar woonde.” het vliegtuig in met tassen Vaker wandelen en meer der veel stress door geldzor-
Leanne van Spronsen Venezuela. Zijn er meer Vene- salesmedewerker: Bianca (24), vrouw, van PriceSmart vol vlees en afwisseling tussen zitten en gen, chronisch tijdgebrek
Berichten over opgepakte ille- zolanen op Aruba dan een jaar “Ik zie veel meer Venezola- redacteur: kip. Ik heb ook gehoord dat ze lopen op het werk en thuis, en slechte arbeidsomstan-
galen druppelen gestaag bin- geleden en wat vinden Aruba- nen dan een paar maanden “Nee, ik heb zelf niet ge- langs de supermarkten gaan zijn veranderingen die voor digheden, blijken vaak al-
nen, vaak gaat het om Vene- nen daarvan? geleden. Het lijkt of ze voor- merkt dat het anders is. om de prijzen te vergelijken velen haalbaar zijn. leen al door die stress niet
zolanen. Het lijkt alsof er om Is het straatbeeld al met een koffer over straat Wel heb ik gehoord dat er en daarna overal het goed- In een tv-interview gaf dr. in staat om hun kinderen
mij heen steeds meer Spaans veranderd? lopen en dat valt op, want in de mainstreet veel Vene- koopste halen. Ook dat ze bij Donald Hensrud van Mayo geduldig, zorgzaam en po-
klinkt. Op Facebook verschij- Zulaika (37), vrouw, Arubanen en Nederlanders zolanen zijn en dat zij vaak het Consulaat om geld gaan Clinic’s Healthy Living Pro- sitief op te kunnen voeden.
nen foto’s van groepen men- administratie: lopen niet zo veel. In de su- gezien worden in de rij bij vragen of om te vragen of ze gram enkele zeer praktisch De kinderen krijgen vaak
sen die bij bushaltes staan “Ja, het is wel veranderd. permarkt zie je ze ook meer een pinautomaat. Maar ik hier mogen blijven, omdat ze toepasbare tips aan gezin- minder aandacht.
te wachten, met daarbij een Ik zie veel Venezolanen, en ik hoor dat mensen niet heb niet het idee dat het er niet meer terug willen.” nen die net uit de schoolva- De gevolgen van de grote
kantie komen. In vakanties spanningen en minder aan-
Jubileumfeestje Centro di bario Brazil verdwijnt vaak structuur dacht in huis, beïnvloedt
door het wegvallen van ver- de hersenontwikkeling van
ORANJESTAD — Om het 40-jarig bestaan van Centro plichtingen uit school en kinderen. Vaak heeft dit ne-
di bario Brazil (CBB) te vieren, staat er morgen een werk. Soms kan door het gatieve gevolgen voor het
feestje op het programma. Er is onder andere een pa- wegvallen van gewoonten leervermogen, het gedrag
rade en een markt. de deur opengezet worden en de gezonheid. Gezond ge-
voor gedrag dat minder ge- drag heeft een prijskaartje.
De markt begint om negen Gai met DJ Juan. Als derde zond is. Ook uit de behoefte Nog meer dan in geld mis-
uur ‘s ochtends, de parade Grupo Bernadina met de aan ‘rust’ en ‘plezier’ wordt schien, in rust, ruimte, vei-
start om vier uur ‘s mid- Dama Grandi Cultural en in de vakantie vaak suiker- ligheid, kennis en aandacht.
dags. De ‘Parada Cultural de groep Stimami. Dan Kid rijker, zouter en vettiger Zij die dit in overvloed heb-
Folklor’ zal dit jaar in ver- to kids met de Baby Cultu- gegeten dan goed is voor de ben, kunnen overwegen
band met het jubileum veel ral en een geluidssysteem, gezondheid. dit te delen met hen die
groter zijn dan anders met Candylious met Prenda cul- Dr. Hensrud geeft ouders de opgroeien in schaarste. De
verschillende folklorische tural en DJ Mayron. Num- tip mee om hun kinderen, Amerikanen hebben er een
groepen. mer zes is Wes Cet met DJ als deze behoefte hebben mooie term voor: social jus-
De optocht vertrekt in wes- Jeanpierre, daarna Grupo aan snacks en tussendoor- tice. Ook in gezondheid.
telijke richting langs Misa di Antaño en DJ Alvin. tjes, gezonde alternatieven
Catolico Cristo Rey, rich- Alegria di nos Cultura met voor te houden. De voor-
ting Noord Cura Cabay, de Rincon Boys is achtste, avond en later op de avond
Rooi Koochi, Mabon en dan gevolgd door Celebración zijn belangrijke momenten
weer via Cristo Rey terug 40-jarig bestaan van CBB om in de gaten te houden.
naar CBB. De volgende met Talentoso. Fiesta den Er zijn veel gezonde alter-
groepen zullen in deze Sabana sluit de parade af natieven zoals fruit, vis,
volgorde voorbijkomen met met Tipico Brisas. yoghurt, noten. Het kan
elk een DJ en band: Rosea Omwonenden langs de helpen om de kinderen zelf
Cultural met Sodo y Cu- route wordt gevraagd hun uit een reeks gezonde alter-
ero en DJ Hubert, gevolgd auto elders te parkeren in natieven te laten kiezen; dit
door Flor di Brazil met Lia verband met de verwachte geeft hen het gevoel dat ze
Lopes, Cunucero en Dera drukte bij de optocht. zelf ‘in control’ zijn. Wan-
neer er vlak voor het slapen
gaan (veel) gegeten wordt,
kan dit de kwaliteit van de

Deelnemers aan de parade van vorig jaar