Page 40 - Min Vos MAY 22
P. 40

B12

LOCALDiabierna 22 Mei 2015

  Minister di Salud ta preocupa
        cu cifranan di Presion
          Halto riba nos isla

Dia 17 di mei ta Dia Mun-       e persona conoce su “num-        Segun acuerdonan mundial       cifranan di mortalidad,”       ta bou di 140/90 y prefer-
dial di Presion Halto y na      bernan”, esta e interpreta-     di WHO/PAHO (Organisa-          e mandatario ta subraya.       iblemente na 120/80. “Si bo
Aruba e Plataforma di           cion di e “numbernan” cu        cion Mundial di Salud/Or-       Mortalidad causa pa male-      presion ta halto, haci e cam-
Salud a scoge pa dedica         ta wordo midi ora un profe-     ganisacion Panamericano di      sanan di curason y ader ta di  bionan necesario pa asina
un siman completo na e          sional medico tuma su pre-      Salud) presion halto ta ora     33%; esaki ta e causa “num-    baha e presion y evita daño
factor di riesgo aki cu ta      sion.                           cu presion sistolico, esta e    ber un” di fayecimento na      na bo organonan.
wordo considera e “Si-          Ta importante pa no sola-       “bovendruk” ta riba 140 y       Aruba.                         Baha man na salo y produc-
lent Killer”.                   mente un persona cu ya tin      presion diastolico, pues e      Pa motibo cu presion halto     to cu ta contene salo manera
Minister dr. Alex Schwengle     presion halto sa su “num-       “onderdruk” ta riba 90.         no ta duna señal of sintoma    condimento, saus y cum-
ta uni na esaki y ta subraya e  bernan”, pero pa tur perso-      “Na Aruba uno di cada dos      un persona por tin presion     inda procesa. Haci actividad
esfuersonan di e plataforma     na ta consciente cu mester      hende homber entre 25 pa        halto pa añanan largo sin      fisico cinco biaha pa siman
aki pa motiva nos comuni-       midi presion a base regular     64 aña tin presion halto y      cu e sa. Durante di e peri-    y por lo menos 30 minuut
dad pa ta mas consciente, pa     Presion di sanger ta e forsa   entre  muhenan di e mesun       odo aki, e presion halto por   cada biaha y si por tur dia 30
tuma pasonan preventivo y       cu e sanger ta pusha contra e   edad, e ta uno pa cada tres     causa daño na curason, ader,   minuut,” e ta conseha.
haci tur lo posibel pa preve-   murayanan di e adernan ora      persona. E cifranan aki ta di   wowo, riñon y otro parti di      “Mantene un peso di cur-
ni e molester di e enferme-     cu e curason ta pomp. E ta      gran preocupacion pa mi ya      e curpa.                       pa saludabel (BMI < 25).
dad aki. Minister Schwengle     wordo duna den dos midi.        cu esaki ta e añanan produc-    “Esaki ta motibo pa cual ta    Canalisa stress na un for-
ta curasha tambe tur persona    Uno ta e presion ora cu e cu-   tivo di un persona,” Min-       hopi importante pa midi        ma positivo, relaha, drumi
cu ya a yega di sinti e efec-   rason ta pomp sanger den e      ister dr. Alex Schwengle ta     presion, aunke bo no ta sinti  trempan. Hopi importante
tonan di presion halto un       curpa. Esaki ta wordo yama      comenta.                        nada y conoce bo number-       ta pa bishita bo dokter di
tempo of ta biba cu e condi-    presion sistolico. Presion        E ta añadi cu “durante di     nan,” Minister Schwengle       cas cu cierto regularidad pa
cion aki, pa contribui na nan   diastolico ta e otro num-       e edadnan aki e persona ta      ta urgi.                       e controla y guia bo trata-
mesun salud, pa percura pa      ber, cu ta refleha e presion    mas activo na cas, cu famia     E minister ta conseha tur      mento pa mantene e presion
nan tuma decisionnan cor-       ora e curason ta yena bek cu    y na trabao. Ta e añanan di     persona pa midi nan pre-       bou di control,” Minister
ecto cu ta resulta den miho     sanger prome cu e siguiente     mas importante pa prepara       sion, mantene un estilo di     dr. Alex Schwengle a con-
control di nan presion y un     presion sistolico.              pa ora cu baha cu pensioen      bida saludabel   y mantene     clui bisando.q
miho condicion di salud.          Si un di e dos presionnan     y si entre e edadnan aki caba   un bon presion cu mester
  E cantidad di persona cu      subi y keda halto pa un peri-   e salud faya, ora cu yega
presion halto ta alarmante.     odo largo, e por haci daño      na edad pa cobra pensioen
Un di e factornan cu Minis-     na e curpa den e diferente      probablemente ya tin mani-
ter Schwengle ta pidi aten-     organonan, manera entre         festacion di malesanan di
cion pe ta e conocemento        otro e curason, celebro y ri-   curason y di circulacion.”
propio di e pashent, pues pa    ñon.                            “Locual ta mas importante
                                                                ta cu presion halto ta in-
                                                                fluencia grandemente nos

Mervin Wyatt-Ras:

                Defensor di pueblo y di mucha lo duna nos pueblo
                                caminda pa cana pa busca su derecho

Diaranson a tuma luga e         man pa Mucha, cual mocion       e fraccionnan por aproba e      Conseho y luga di meld pa      e Ombudsman di Corsou
di 22 Conferencia di FTA,       a keda aproba unanimam-         ley aki di biaha, pasobra nan   corupcion y fraude. Lo trece   e ley di Aruba tin e capitulo
den cuadro di nan 50 ani-       ente. Na aña 2013 a dicidi di   papia bunita, mientras den      cambio den funcionamento       di “Strafbepalingen”. Unda
versario. Na e ocasion aki      lanta un comision pa traha      Parlamento ora di trata e ley   di e aparato gubernamental.    no cumpli cu investigacion
Parlamentario Mervin            riba un ley di Ombudsman y      ta otro. Segun e Parlamen-      Lo trece e departamentonan     di e Ombudsman tin conse-
Wyatt-Ras, a representa         Ombudsman di Mucha cu e         tario papia ta un cos mientras  di gobierno mas cerca di nos   cuencianan manera castigo
su lider di fraccion como       intencion pa esaki carga sos-   haci ta otro.                   pueblo y a lo largo aumenta    disciplinario y no cumpli di
orador den un grupo di          ten di tur fraccion den Parla-  E importancia di un Om-         confiansa den instancianan     testigonan hasta por conduci
discusion.                      mento. Durante tratamento       budsman ta cu e lo sostene e    gubernamental. Pa loke ta      na boet. Un otro diferencia
Den nomber di fraccion AVP      di presupuesto di aña 2015      control di Parlamento ariba     e Ombudsman di Mucha e         ta cu den e ley di Aruba e
Wyatt-Ras a felicita FTA cu     siman pasa un amienda firma     gobierno. Pueblo lo tin un      lo haci posibel cu ora cu un   substituto di e Ombudsman
nan aniversario y a trece pa-   pa miembronan di e comis-       caminda pa por trece keho       mucha wordo manda di cashi     lo ta e Ombudsman pa Mu-
dilanti e importancia di un     ion (di tur fraccion) a keda    ariba trato y funcionamento     pa muraya pa haya ayudo lo     cha. Aki Wyatt-Ras ta con-
Defensor di Pueblo pa salva-    aproba unanimamente pa          di departamentonan di gobi-     por acudi na e Ombudsman.      sidera importante cu e mo-
guardia derecho di nos pueb-    pone un suma di 160.000 pa      erno, cual keho lo wordo in-    Lo salvaguardia cu ta cumpli   cion cu el a entrega na 2012
lo. Dia 19 di mei e comision    inicia cu trabounan pa su re-   vestiga. E instituto Ombuds-    cu derechonan di mucha         lo bira realidad. Wyatt-Ras a
di Ombudsman di Parlamen-       alisacion. Wyatt-Ras ta trece   man lo ta un Organo halto di    hancra den entre otro trata-   expresa palabranan di elogio
to a entrega na Presidente di   padilanti cu awor ta spera cu                                   donan. En comparacion cu       pa sra. Martijn di Ombuds-
Parlamento, kende ta presi-                                                                                                    man Corsou kende a ricibi su
dente di e comision, e con-                                                                                                    persona y un delegacion di su
cepto di ley di Ombudsman                                                                                                      coleganan, hunto cu Presi-
y di Ombudsman pa Mucha.                                                                                                       dente di Parlamento na Cor-
Segun Wyatt-Ras na 2004 a                                                                                                      sou y a duna/ofrece tur clase
keda entrega un concepto di                                                                                                    di informacion. Wyatt-Ras ta
ley di Ombudsman na Par-                                                                                                       indica entrante 1 di januari
lamento, sinembargo esaki                                                                                                      2016 e Instituto Ombuds-
no a wordo finalisa. Na aña                                                                                                    man lo mester bin na vigor
2012 Marisol Lopez-Tromp y                                                                                                     y ta spera cu tur fraccion lo
Mervin Wyatt-Ras a entrega                                                                                                     duna nan sosten. Lo inicia
un mocion pa un Ombuds-                                                                                                        den e temporada venidero cu
                                                                                                                               e campaña di informacion.
                                                                                                                               q
   35   36   37   38   39   40   41   42   43   44   45