Page 2 - BNDIA ARUBA
P. 2

A2   LOCAL
                      Diahuebs 21 Juni 2018

                                       Mester modernisa nos sistema pa colecta dato

                                               regularmente y no warda te censo bin


                                                            ORANJESTAD – Innovacion ta un topico cu  union cu a tuma luga siman pasa y organisa pa CBS
                                                            lo forma parti di e proximo censo nacional,  pa wak ki informacion ainda por wordo saca den
                                                            asina parlamentario di MEP y ex funcionario  e cuestionario aki of puntra pa haya informacion.
                                                            di  CBS,  Setty  Christiaans-Yarzagaray  a  de-  Di otro banda ta importante pa comunidad sa cu
                                                            clara. Como un persona cu a bin di e mundo  censo ta un proyecto cu ta biniendo y e ta algo cu ta
                                                            di data, e sa cu un censo ta un di e proyec-    tuma luga cada decada. E ta un exigencia pa tur pais
                                                            tonan mas grandi y mas importante di un pais.  desaroya pa ehecuta un censo nacional.
                                                            Un censo ta un instrumento cu ta yuda haya
                                                            suficiente data pa por determina maneho di  Metanan di desaroyo sostenibel
                                                            un pais.                                        Den e proceso logistico pa realisa e censo na luna di
                                                                                                            october 2020, e ta bira un oportunidad unico cada
                                                            Sinembargo e ta haya cu mester ta mas up to date  10 aña pa formula cierto preguntanan y asina nan
                                                            riba e proceso di re colecta dato na Aruba y no war-  por haya datonan ariba cierto nivel.
                                                            da cada 10 aña pa haci esaki pa medio di e censo  Ademas como pais nos ta comprometi cu e metan-
                                                            nacional. E ta kere cu mester sigui e ehempel di  an di desaroyo sostenibel SDG (Sustainable Devel-
                                                            Merca caminda nan por colecta dato, mientras cu  opment Goals) di Nacionnan Uni (UN) pa moni-
                                                            bo proceso di trabou ta permiti esaki. Logicamente  tor y midi e metanan aki. Nan progreso pa logra e
                                                            esaki  ta  haci  e  trabou  pa  obtene  data  mas  facil  y  metanan aki no ta wordo determina pa Aruba, sino
                                                            rapido, pero e ta baha e cantidad di placa cu un go-  pa UN mes.
                                                            bierno tin cu hinca pa atende cu e gasto di un censo  Si tin indicadornan cu falta of cu no tin pa moni-
                                                            asina grandi.                                   tor of midi cierto aspectonan awor ta e momento
                                                            Nan a yega compara esaki cu Merca mes 10 aña  pa  hacie,  el  a  bisa.  E  parlamentario  a  referi  na  e
                                                            pasa, caminda un censo na Aruba su cuestionario ta  reunion tecnico cu CBS a sostene cu nan partner
                                                            demasiado largo y ainda nan ta incorpora mas pre-  di diferente sector pa elabora e cuestionarionan cu
                                                            gunta pa por logra cierto datonan. Nan ta datonan  lo forma parti di e proximo censo na 2020. Hus-
                                                            asina amplio y asina varia. Mientras Merca ta hacie  tamente mirando e proyectonan cu pais Aruba ta
                                                            on line riba un cuestionario asina cortico, pasobra  aden den cuadro di SDG, e parlamentario Chris-
                                                            nan sistema administrativo ta permiti pa haya e tipo  tiaans-Yarzagaray ta haya mas importante ainda pa
                                                            di informacion aki.                             percura pa e plataforma di hendenan y instancianan
                                                                                                            cu ta canalisa e preguntanan, tambe ta na nivel di e
                                                            E ta haya cu como parlamento sigur nan tambe ta  metanan di desaroyo sostenibel pa nan por haci e
                                                            dispuesto pa aporta. P’esey e mes a acudi na e re-  preguntanan necesario.


            68.5 miyon refugiadonan den 2017

                             Ultimo 5 aña cantidad di refugiado a subi continuamente


            ORANJESTAD — “E dignidad di                                                                                 institucionnan riba kico e diferencia
            un persona no ta depende si nan                                                                             ta entre un refugiado y un amnistia.
            ta un ciudadano, migrante of re-
            fugiado. Salba bida di un persona                                                                           Menos  reconocemento  ora  mas
            cu scapa di guera y miseria ta un                                                                           hende aplica di manera falso
            acto di humanidad.”                                                                                         Aunke  tin  confusion  rondonando  e
                                                                                                                        topico,  tanto  prome  minister  como
            Mirando cu ayera tabata dia mundial                                                                         un refugiado cu nos a papia cu ne ta
            di refugiado Bon Dia kier a pone un                                                                         bay di acuerdo den e pensamento cu
            enfasis  riba  e  topico  aki.  Nos  lesa-                                                                  personanan  cu  no  tin  miedo  pa  re-
            donan por corda cu nos a trece dilanti                                                                      gresa nan pais of pa nan wordo gara
            e storia di un refugiado cu a bin aki na                                                                    pa nan gobierno no ta bin na remarke
            Aruba despues di pasa den un perse-                                                                         pa haya status di refugiado. E refugia-
            cucion politico na su pais natal, cual a                                                                    do, di su banda, te hasta ta opina cu
            conduci su persona na dicidi cu crusa                                                                       mas personanan aplica cu no tin un
            lama entre nos isla y pais bisiña Ven-                                                                      claim berdadero na e status, esaki ta
            ezuela como si fuera cu e y su yiu ta                                                                       baha e credibilidad di esnan cu ber-
            contrabanda lo ta un miho opcion cu                                                                         daderamente ta huy di nan pais.
            keda unda e tabata.
                                                                                                                        Pero di loke prome minister a trece
            Den  varios  combersacion  cu  e  per-  nos,  cual  ta  indica  cu  keto  bay  tin  Situacion  na  Dimas  prome  in-  dilanti ora a menciona cu Hulanda a
            sona aki cu a logra scapa di un situa-  hende cu ta ricibi e status aki, aunke  stancia cu ‘asilo’ ta hala atencion  cay riba e echo cu despues di e situa-
            cion unda si gobierno captur’e lo nan  tin poco ta hay’e.               na Aruba                            cion na Dimas a bin casi 300 peticion
            a cer’e sin huicio debido, el a subraya                                 Por observa cu pa via di loke a pasa  extra pa asilo politico, esaki aparente-
            e efectonan psicologico cu esaki a im-  E Agencia di Refugiado di Nacionnan  na Dimas algun siman atras unda un  mente tambe ta trece un peso ‘innec-
            primi riba dje. Su yiu, cual tambe a  Uni (UNHCR) a reporta cu un re-   cantidad grandi di hende a acudi na  esario’ pa administracion ‘cu lo yega
            yega papa papa na nos frontera te has-  cord di 68.5 miyon a experiencia mi-  e departamento migratorio pensando  na un negacion di cualkier manera’.
            ta tabata terorisa ora cu su famia kier a  gracion  forsa  pa  via  di  persecucion,  cu gobierno di Aruba lo ta otorgando
            hib’e Palm Island. Pues asina mes cu  guera y violencia. Prome minister na  un  amnistia  pa  migrantenan  ilegal,  Despues  cu  Bon  Dia  a  trece  dilanti
            e recorido ta uno cortico entre e costa  varios  ocasion,  mescos  cu  minister  Aruba  a  haya  su  prome  encuentro  par di siman atras cu e preocupacion
            y e isla, e mucha no kier a bay riba  di husticia a subraya cu poco hende  explosivo  cu  e  palabra  ‘refugiado’.   mas grandi di personanan cu un claim
            e boto, di loke e famia a conta nos.   lo por haya e status aki, mirando cu                                 na e status di refugiado ta e aspecto di
                                                e ta bin cu un proceso unda mester  Un ciudadano cu a reacciona riba es-  documentacion, prome minister a ex-
            Refugiado  ta  esun  cu  ta  huy  pa  comproba cu e persona su claim na e  aki a trece na nos atencion cu e situa-  presa cu esaki lo mester ta algo cu go-
            miedo di persecucion                status ta berdadero, cual ta nifica cu  cion cu a surgi na Dimas ta pa via di  bierno mester bay investiga, pa asina
            Aunke  e  status  di  refugiado  ta  poco  e  persona  berdaderamente  mester  a  falta  di  conocemento,  tanto  como  bin cu un tipo di ‘paspoort di refu-
            conoci riba nos isla, nos por a tuma  huy pa via di miedo di persecucion.   di  banda  di  e  migrantenan  como  di  giado’. Un practica cual na Hulanda
            nota  di  loke  nos  fuentenan  ta  conta                               banda  di  pueblo  mes,  incluyendo  ta realidad caba.
   1   2   3   4   5   6   7