Page 17 - bon-dia-aruba-20170909
P. 17
A17
ANALISIS Diasabra 9 september 2017
Cu esaki no ta bisa cu ta sola-
mente cu e partido chikito
tabatin problema, pasobra
e casonan controversial di
e tempo ey (e.o. caso reno-
bacion Radisson y racetrack
Sero Colorado) tabata toca e
partido grandi den gobierno
igualmente. E resto tambe ta
bon conoci; cuatro periodo di
gobernacion di un solo par-
tido, cu su bentaha y desben-
taha.
Remarcabel ta cu den henter
e periodo di 1986 te awe, par-
tidonan chikito no a falta den
e sistema parlamentario. Pero
ta un caso so tin di un partido
cu a logra crece y mantene
su posicion den parlamento,
aunke ta un solo asiento el a
logra conkista. Esey ta e parti-
do Democracia Real, cu di un ta drenta publicidad, motibo di e victoria aplastante, a keda antaño, pero cu no tin repre- control riba influencia inde-
2414 voto na 2005 a crece pa pa un maneho selectivo di e tarea inmenso di canalisa y sentacion parlamentario des- bido di e poder economico
3144 na 2009 (cu un asiento), tema cu rapidamente, podise structura henter e apoyo ma- de 2001, tempo cu a haci un riba e politico, cu por cay den
te na 4516 voto na 2013. Por inboluntariamente, ta crea e sivo aki den un partido, cu come back remarcabel cu dos tentacion di enrikecemento
lo demas, y nan ta hopi, sea imagen di e issues party loke den forma disciplina mester asiento. Desde aña 1994 te cu personal.
e partido no a logra mantene ta garafal pa su crecemento. percura pa su representacion 2001 tampoco e partido aki a Por ultimo ta importante
su asiento (caso RED, p.e.) o Enfoca henter ora riba un of adecua na tur nivel. Djis ima- logra asiento. Tambe RED ta constata cu den nos sistema
no a logra drenta parlamento algun tema, y mustrando un gina e problemanan cu un un excepcion cu actualmente politico diferencia ideologi-
mes. conocemento superficial di representacion parlamentar- ta bay pa di cuatro eleccion co, a base di e divisionnan
otro temanan importante, ta io, unda cada ken tin su mes sigui, sin representacion den tradicional Europeo, prac-
Cuanto partido chikito duna e impresion di cu ‘bo ta ideanan di kico mester haci. parlamento desde 2009. ticamente no tin influencia.
a participa y ken nan ta? maha’ y ademas no ta domina Rapidamente ta bin resulta Un diferencia cu diferente
Desde 1986 te awor nos ta e otro temanan importante. cu tin mes hopi contradic- E combinacion di un frac- partido chikito ta trece di-
conta: PDA; ADN; PPN; Di otro banda, bon dominio cion den e partido cu a nace cion cu ta fruto di un kiebra lanti por cierto, ta cu nan ta
AD ’86; Corona; OLA; PPA; di tur tema tampoco necesar- espontaneamente, cu pafo di den e partido mayoritario den boga pa kibra cu e sistema di
PARA; MAS ALIANSA; iamente ta conduci na exito, esaki. Si no sa con pa maneha gobierno, y un partido chiki- patronahe y clientelismo cu
MSI; CLA; PPT; Summum pasobra keto bay e elector ta e contradiccionnan aki, ta to existente cu como unico tin raiz profundo den e parti-
Bonum; CURPA; RED; desea di tende un mensahe crea un base pa e partidonan partido a sa di crece riba su donan grandi. Esey na prome
UPP y e nobo nan di 2017: acogedor cu ta causa entusi- tradicional haci nan come mes den e eleccionnan desde instante ta parce mas rele-
RAIZ, MAS, POR, ABO (no asmo pa join e causa. back. 2005, ta haci cu tin bista riba vante tambe, basta cu unabes
ta participa). un representacion minori- den poder no lubida e bon in-
Esey no significa cu ningun Pa bolbe na Aruba; nos ta mira tario, pero di tal magnitud cu tencion si. E practica ta mus-
Loke ta keda intriga nos ta otro no por logra. Mundo ta esaki ta pasando? Si y no. Nos ta obliga cualkier di e parti- tra cu tanten cu un partido no
e pregunta pakico esun tin cambiando y ta ofrece opor- no ta mira un ola emancipa- donan grandi. Esaki ta trece tin acceso na recursonan gu-
exito y e otro no? Un in- tunidad unico cu den pasado torio grandi cu ta hustifica cu ne cu e partido (POR) ta bernamental, es decir cu nan
tento pa contesta e pregunta no tabata existi. Un ehemplo e surgimento di un partido conta cu cierto experiencia tin un of mas ministerio den
compleho aki. Manera bisa di esaki ta e experiencia di e politico nobo cu ta tuma luga politico acumula, pero no ta nan man, nan no tin nada pa
anteriormente, esunnan cu a movemento di actual presi- di e partidonan grandi di e conta cu e ‘frescura’ y atrac- regala tampoco. E pregunta ta
logra bira grandi den pasado dente Macron di Francia, cu momento aki. Loke si nos ta cion di algo totalmente nobo, semper con p evita cay den e
a haci esaki a base di logra for di e Merca nada a logra mira surgi ta un partido cu tin cu ta gana curason di hende, a trampa di subi e caminda di
organisa un partido grandi, conkista mayoria cu su move- como base e presencia parla- pesar cu nan no tin tanto ga- clientelismo, si ta esey e pre-
cu tabatin un causa cu taba- mento En Marche, a costo mentario (di PDR), acopla rantia cu esaki si ta bay logra sion for di e base di apoyo pa
ta reuni un grupo grandi di di e partidonan tradicional, na un disponibilidad di re- unda otronan a faya. Loke si cumpli. Nos conoce ehemplo
simpatisante na un manera sin cu e tabatin un partido curso cu normalmente no ta ta parce di ta un hecho, cu e di politico cu a nenga di yena
structura. Ta dos partido so structura y organisa regional e caso di e partidonan chikito partido aki, cu pa hopi hende e departamentonan pa cual
a logra te awe construi e or- y localmente, ni tampoco un cu nos ta custumbra di mira, no ta ser considera chikito nan tabata responsabel cu yiu,
ganisacion grandi aki, cu ta ideologia defini. E ultimo aki y cu tambe ta presente den e tampoco, lo por tin e recur- sobrino y nieto di nan vota-
encera un presencia den cada a resulta di ta innecesario of actual contienda. E escogen- sonan pa por extende su red donan. Nan carera politico
bario y vecindario. E recurso- hasta un strobacion, ya cu cia di e partido chikito (PDR) di apoyo structura, loke ta no a dura hopi… Manera bisa
nan necesario semper ta lim- tabata parce cu e Francesnan pa habri acceso na un base duna un miho bista riba so- anteriormente den nos anali-
ita den un comunidad asina tabata cansa di tende e leman- mas amplio, na luga di core e brevivencia. Den esaki ta sisnan, patronahe politico tin
chikito y tin consecuencia pa an di semper di e partidonan riesgo di no por crece y final- parce inevitabel cu ta bay dos banda, y no por elimina
otronan cu ta desea di yega na tradicional, cu tampoco a re- mente termina cu e mesun ‘shop’ unda e dos partidonan un so.
e nivel ey di organisacion y sulta e solucion. destino cu e otronan a sufri grandi ta shop tambe: cerca e
base di apoyo. caba, ta parce uno bon pensa, empresario. Cu esaki, ta in- Resumiendo nos analisis, nos
Pero e ora ainda ta keda e aunke naturalmente no tur troduci atrobe e mecanismo por constata cu awendia tin
Otro factor cu posiblemente pregunta: kico anto a con- hende lo ta di e opinion aki. nefasto di e comerciante cu un oportunidad pa un par-
ta stroba un partido chikito di duci na e exito abrumador di Pero si nos tira un bista riba ta financia campaña, y den e tido chikito lanta y crece te
crece ta un arma cu nan mes Macron? E surgimento di un e listanan di partido cu a par- añanan despues ta bin cobra, na un tamaño considerabel,
ta scoge y esey ta e seleccion lider cu suficiente carisma pa ticipa na eleccion desde 1986, cu interes, loke el a hinca den si e sa di uza e recursonan di
di un of algun tema, cu ta bira por yega na mente y curason nos por ripara cu casi ningun campaña. Nos por señala cu comunicacion disponibel na
emblematico pa e partido, di hende, traves di e medio- partido chikito ta logra so- atrobe nos ta bay eleccion un forma adecua y innovati-
pero cu no necesariamente nan moderno di comunica- brevivi mas di tres eleccion como unico pais den Reino vo. Naturalmente e mensahe
ta un bentaha den eleccion. cion, cu pa un parti ta haci e sigui. Ehemplo: OLA (1994, cu no tin regulacion pa fi- central di e partido mester
E nucleo chikito di prome existencia di antemano, di un 1997 y 2001). Excepcion ta nanciamento di campaña, ni yama atencion y mester por
momento no tin e capaci- structura partidario innecesa- naturalmente partido PPA screening posterior di e po- move hende. Entusiasmo ta
dad pa maneha tur tema cu rio. Claro cu awor, despues cu ta un di e partidonan di liticonan, pa nos por tin mas esencial pero no suficiente.