Page 15 - bon-dia-aruba-20220810
P. 15
a15
salud Diaranson 10 augustus 2022
Estudio ta conecta desasternan natural na 58% di malesanan
(AP) - Desasternan natu-
ral manera inundacion,
heat wave (ola di calor)
y secura posiblemente a
empeora mita di e cente-
nares di malesanan con-
tagioso den hende, in-
cluyendo Malaria, Hanta-
virus, Cholera y Anthrax
segun un estudio nobo.
Investigadornan a mira den
literatura medico di caso-
nan estableci di malesan-
an y a mira cu 218 for di e
373 malesanan contagioso
conoci, cual ta mas o menos
58%, aparentemente a bira
pio pa causa di 1 di e 10 tipo
di tempo extremo conecta
na e cambio di clima, segun
un estudio den dialuna su
edicion di Nature Climate
Change.
E estuido aki a mira 1,006
manera di con e desaster-
nan natural aki ta impacta
hendenan malo. Den algun
caso, yobida fuerte y inunda-
cion ta causa cu hende ta bira
malo pa medio di sangura cu
ta carga malesa, ratonnan y
otro bestianan. Tambe tin e
oceanonan cu ta birando mas
cayente y heat wave nan cu
ta daña cuminda marino y
otro cosnan cu nos ta come,
ademas di e secura cu ta trece
e vleermuisnan cu ta carga
malesanan viral y ta contagia
hende.
Dokternan bayendo back
na Hippocrates, tin hopi
tempo ta conecta malesa na
e tempo, pero e estudio aki
ta demostra con amplio e in-
fluencia di clima riba salud
di ser humano ta.
“Si clima ta cambiando, e
riesgo di e malesanan aki
tambe ta cambiando,” co-
autor di e estudio Dr. Jona-
than Patz, director di Global
Health Institute na Univer-
sity of Wisconsin-Madison a hunto pa preveni cu esaki bira
splica. un catastrophe den e salud di
sernan humano.”
Dokternan manera PAtz, a
bisa cu nan mester mira e Ademas di mira malesanan
malesa como un sintoma di contagioso, e investigador-
e planeta Tera malo. nan a amplia e estudio pa cu-
bri tur sorto di malesa na ser
“E resultadonan di e estudio humano, incluyendo male-
aki ta preocupante, y ta ilus- sanan cu no ta contagioso
tra con enorme e consecuen- manera Asthma, Allergia y te
cia di cambio di clima ta riba hasta mordi di bestia pa mira
malesanan di ser humano,” con e malesanan aki por ta
Dr. Carlos del Rio, un spe- conecta na desasternan natu-
cialista di malesanan conta- ral. Nan a mira cu un total di
gioso na Emory University 286 malesa, y di esaki 223 ta
a bisa. “Anos cu ta traha den ser empeora pa e desasternan
malesanan contagioso y mi- natural, 9 ta bira menos danki gun e estudio. cambionan specifico den e si ta presenta e casonan unda
crobiologia mester hac cam- na e desasternan natural y 54 malesa, con grandi e chens ta cu tempo extremo ta un fac-
bio di clima un di nos prio- tabatin caso unda cu e ta bira E estudio nobo aki no ta haci ni tampoco e magnitud na e tor den e empeoracion di e
ridadnan, y nos mester traha ambos pio y minimalisa se- e calculacionnan pa conecta cambio di clima, sinembargo malesa.