Page 20 - HOH_Neat
P. 20

4    local
                 Diabierna 10 Maart 2017


                                              Sobrepeso ta keda afecta mas riñonnan na Aruba


                                         Horacio Oduber Hospital ta                                                             baha  stress  sigur  lo  yuda  pa
                                         splica cu aña pasa a nota un                                                           preveni problemanan manera
                                         aumento di pashentnan cu ta                                                            presion halto y sucu loke tin
                                         dialisa.  “Aki  na  hospital  nos                                                      efecto riba funcion di riñon.
                                         tin 85 pashent cu ta haci he-
                                         modialyse y mas o menos 15                                                             Cada  pashent  mester  sa  nan
                                         pashent  cu  ta  tuma  dialyse                                                         numbernan:  presion  mester
                                         peritoneal y e centro di dial-                                                         ta  menos  cu  140/90.  Sucu
                                         yse na Imsan tambe a mira un                                                           mester ta bao di control. Asi-
                                         aumento di pashent cu awor                                                             na so por preveni enfermedad
                                         ta  mas  o  menos  65  pashent.                                                        di riñon. Asina cu e enferme-
                                         Nos tin mas o menos 165 pa-                                                            dadnan aki causa daño di ri-
                                         shent  cu ta  tumando dialyse                                                          ñon cronico y bo no ta ripara
                                         na Aruba”.                                                                             pa ora bo haya e sintomanan
            ORANJESTAD – Tur aña                                                                                                ya caba e daño ta irevocabel.
            mundo  henter  ta  reflex-   E aumento ta asina hopi cu e                                                           Ciencia  ta  hopi  avansa.  Ta
            iona  riba  enfermedadnan    aña aki ta premira cu mester                                                           bibando  momentonan  tre-
            di riñon riba e di dos dia-  bay bin cu un extra turno di  na mashin y mayoria ta 4 ora  cu hopi otro enfermedadnan  mendo.  “Den  e  generacion
            huebs  di  maart  mirando    dialyse  na  hospital.  “Actual-  y tin cu ta 5 ora na mashin, pa  cronico. Un di nan ta prob-  aki tin hopi avancenan cien-
            cu  aña  pa  aña  e  cantidad   mente  nos  ta  haciendo  dos  un total di 3 biaha pa siman.  lema  di  riñon  pa  motibo  cu  tifico, tur siman, tur luna, tur
            cu  ta  termina  ta  haci  di-  turno di dialyse y nos lo mes-  Tin pashent cu tin otro prob-  obesidad  ta  subi  e  riesgo  di  dia pero nos no a yega asina
            alisis ta subi. Un di e cau-  ter bay hinca un di tres pa por  lemanan  manera  cardiovas-  haya  problema  di  presion  y  leu pa cura enfermedadnan di
            sanan mas grandi pa esaki    yuda tur e pashentnan cu en-  cular  cu  mester  bay  4  biaha  diabetes cu ta e dos enferme-  riñon ora cu esakinan causa e
            ta presion halto y diabetes   fermedad di riñon.”         pa siman. Esaki ta influencia  dadnan  cronico  cu  ta  causa  daño  cu  bo  mester  bay  riba
            cu  den  su  mayoria  ta  bin                             nan bida diario drasticamente  malesa  di  riñon  mas  grandi  dialyse.  Nos  no  por  cur’e.
            di sobrepeso.                Aña  pasa  a  logra  pa  cuater  y mester tene cuenta cu esey.  aki na Aruba”, e nefrologo ta  Por haci transplante pero no
                                         pashent  haci  transplante  di                            amplia.                      por cura,” sr. Kock ta agrega.
            Aruba  mescos  cu  tur  parti   riñon.  E  aña  prome  cu  esey  “E  aña  aki  e  tema  di  World
            di  mundo  ta  sufriendo  di  e   tabata miho unda a  haci 11  Kidney  Day  ta  obesidad.  E   80% sucu of presion halto    “E  no  ta  wordo  causa  pa  e
            consecuencianan di obesidad   pashent, asina ta e ta varia y  dia semper ta cay riba e di dos  E  experto  di  dialyse  ta  sigui  awa di Aruba. E no ta e reme-
            p’esey hospital ta para un rato   ta premira cu e aña aki lo tin  diahuebs di e luna di maart.  splica  cu  mas  o  menos  80%  dinan generico. Simplemente
            keto  riba  esaki  y  ta  informa   mas  transplante  cu  lo  tuma  Nos ta para keto pa corda riba  di  pashentnan  na  Aruba  ta  bo  mester  cuida  bo  curpa.
            den  forma  di  prevencion  pa   luga. Dialyse ta un tratamen-  e problema di enfermedad di  sufri di sucu of presion halto.  Tuma  bo  remedinan.  Check
            asina  evita  yega  e  fase  di  ta   to basta pisa. Hemodialyse ta  riñon. Obesidad ta e tema di  Obesidad  ta  algo  cu  mester  bo presion y bo sucu. Haci bo
            riba mashin di dialisis.     esun unda ta pone e pashent  e aña aki pasobra cu e ta bi-  preveni y si bo biba un bida  control. Si bo trata bo curpa
            Romeo  Kock,  nefrologo  na   riba  mashin.  E  pashentnan  rando  un  problema  grandi  saludabel,  o  sea,  come  salu-  bon bo curpa lo trata bo bon
                                         mester ta por lo menos 3 ora  mundialmente  y  e  ta  relata  dabel,  keda  den  movecion  y  tambe.”


                           ‘Haci miho escogencia di come pa spaar bo riñon’



            ORANJESTAD – Diaranson tabata Dia Mun-                                                          cu kier siña mas acudi na un dietista/nutricionista
            dial  di  Riñon,  en  conexion  cu  esaki  tabatin                                              pa combersa tocante diferente escogencia cu nan lo
            diferente  actividad    pa  conmemora  e  fecha.                                                por haci.
            Aki ta sigui un relato cu a ricibi di gobierno.
                                                                                                            Si cambia un custumber dañino pa un custumber
            Minister di Salud Publico Alex Schwengle tabata                                                 bon, por ehempel stop di cumpra sigaria, stop di
            presente den fin di siman na e actividad anual or-                                              come demasiado chips y en cambio inverti e placa
            ganisa pa Imsan relaciona cu e conmemoracion di                                                 aki den miho cuminda, esaki sigur lo faborece e es-
            Dia Mundial di Riñon. World Kidney Day ta haya                                                  tado di salud di e persona, e mandatario tambe ta
            atencion henter e siman aki na Aruba pa medio di                                                expresa.
            diferente actividad y accion di conscientisacion pa                                             E mandatario a subraya e impacto cu riñonnan cu
            promove un miho cuido di e organonan vital aki.                                                 ya no ta traha bon of no ta traha mes mas tin riba e
                                                                                                            calidad di bida di e pashent cu mester tuma dialyse.
            Tur  e  diferente  organisacionnan  y  departamen-                                              Finalisando e ta splica cu e pashent ta perde prac-
            tonan cu tin di haber cu cuido di riñon ta uni pa                                               ticamente tres dia completo di cada siman pa e bay
            un programa special pa pashentnan di dialyse, pa-  for Healthy Kidneys ta e tema mundial pa 2017.   tuma dialyse y ta consehabel pues pa tur pashent cu
            shentnan  cu  tin  diferente  complicacion  di  nier y   Enfermedad di Riñon y Obesidad, Estilo di Bida   por posiblemente preveni y evita daño (mas) grandi
            comunidad en general.                           Saludabel pa Riñonnan Saludabel. Y, un biaha mas   na nan riñon, pa nan haci nan best pa logra keda
                                                            minister Schwengle ta recorda nos comunidad cu   mas  largo  posibel  mas  saludabel  y  consecuente-
            Kidney  Disease  and  Obesity,  Healthy  Lifestyle   ta importante pa tur hende bebe (mas) awa, come   mente cu un miho calidad di bida.
                                                            menos salo, preveni y mantene un bon control di
                                                            malesanan manera presion halto y diabetes y haci
                                                            ehercicio.

                                                            E actividad den fin di siman na Imsan tabatin activ-
                                                            idadnan pa entretene e muchanan, hopi informa-
                                                            cion, y hasta demostracion pa adultonan siña con
                                                            pa traha snacknan saludabel.

                                                            Un estilo di bida no ta caro, pero ta pa un gran parti
                                                            consisti di miho escogencianan, e minister ta sub-
                                                            raya. El a agrega cu ta berdad cu fruta y berdura na
                                                            Aruba ta importa y naturalmente lo costa un poco
                                                            mas cu si cumpra nan na un pais cu ta produci nan.
                                                            Pero asina mes tin opcionnan y ta bon pa esunnan
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25