Page 4 - Bon Dia Aruba
P. 4
A4
EDITORIALDiabierna 30 Oktober 2015
Ley di financiamento di partido politico ta bini?
Y tur partido ta pro?
Recientemente partido MEP a capta atencion pra otorga a base di prijs y calidad, y no a base
cu e mensahe vocifera pa nan lider, cu e par- cu ta “payback time” pa esun cu a contribui.
tido aki lo bay boga pa introduccion di un ley Tambe e ley aki lo tin como meta pa crea un
riba financiamento di partido politico. Natu- ‘level playing field’ entre e partidonan, ya cu
ralmente esey no ta un tema nobo; pa basta pa varios aña caba nos ta mira cu un abun-
aña caba y specialmente den tempo di eleccion e dancia di medio financiero ta haci cu un par-
tema ta bolbe riba mesa, pa despues di eleccion tido por tin hopi mas presencia den medio di
disparce mes rapido cu el a sali. comunicacion local y por lo tanto por trece nan
Awor, e diferencia ta cu a start e discusion mas mensahe politico di un manera hopi mas efi-
tempran; talbes esaki tin di haci tambe cu e caz na e publico. Aunke nunca lo ta asina cu e
comentarionan cu specialmente mandatario y diferencia entre e partidonan ta disparce, ya cu
politiconan Hulandes ta haci al respecto. Esey simplemente un partido por ta mas exitoso den
no ta solamente e caso di e ley aki, sino tambe su campaña pa recauda fondo. Otro problema
di e ley pa un ombudsman pa cual awor tin un cu ta dificil pa remedia ta e abuso cu ta mira
proyecto di ley cu ta carga aprobacion di tur semper di e partido den gobernacion, di e me-
partido den Parlamento. dionan di Pais Aruba den campaña electoral,
E no lo gana un premio di beyesa, principal- cual ta añadi na un desigualdad den campaña.
mente pasobra e nombramento di e ombudsman Na Hulanda e ley riba partido politico con-
y su reemplasante a bira demasiado obheto di oce tambe un sistema di subsidio na e parti-
e aprobacion di e mayoria gubernamental den donan, pa nan por haci nan trabao, sin cu nan
Parlamento. Tin otro manera pa regla e cos ta depende tanto di contribucion di ciudadano.
aki y mantene e ombudsman den awanan mas Tambe e ley ta regula e existencia di nan or-
neutral. ganisacion di hoben y un instituto cientifico cu
Pero bolbiendo na e ley di financiamento, ta liga na e partido. Naturalmente e parti aki
probablemente ta mas facil tambe pa papia di lo no ta facil pa realisa aki na Aruba, mirando
un ley asina ora bo ta den oposicion cu ora bo ta cu subsidio di partido politico lo mester sali for
den gobierno, y ta abo por parti e fabornan cu di financia publico, cu por lo pronto no ta luci
ta ‘hustifica’ e contribucion na e partido. Pero mucho bon. Di otro banda, lo ta bon pa e par-
poniendo esey un banda, ban purba analisa tidonan por conta cu un apoyo profesional mas
kico ta e beneficionan cu por spera di un ley fuerte, loke por contribui na un miho debate
asina, aparte di e pregunta cu como pais cu ta den Parlamento.
kere den bon gobernacion y transparencia, mes- Un di e asuntonan cu si lo mester keda regla
ter ta logico cu nos tin un ley asina, y ta ehecuta ta e fenomeno cu nos ta mira cu varios partido
esaki debidamente. politico y politico individual ta lanta un fun-
Kico nos por logra cu un ley asina? Pa facilita dacion, cu por ser uza pa canalisa fondo pafo
un bista riba e apoyo financiero cu un partido di e partido politico mes. Desviacion di fondo
politico ta haya y di ken, pa uza esaki como un di e forma aki lo no por keda asina, of mester
instrumento pa vigila e proceso di gobernacion regla cu e fundacionnan aki tambe mester keda
despues, pa percura cu tin mas siguridad cu registra y lo tin un control financiero riba nan
cierto fabornan despues no ta ser duna pasobra tambe.
e persona o empresa aki a sostene campaña cu Un di e handicapnan cu nos tin awor aki ta,
un suma considerabel. Es decir, e no ta bay pa cu discuti e tema aki no ta pasatempo faborito
simplemente crea un registro di tur donacion di e partidonan, asina ta cu no ta conoci tam-
di tur partido so, pero principalmente pa trece poco den ki direccion nan pensamento ta bay.
mas transparencia y trato husto y igual na mo- Como cu ta e partidonan representa den Parla-
mento di otorga por ehemplo obra y compra di mento mes lo mester bay pasa un ley asina, ta
cierto magnitud, cu mester ta suheto na vigi- bira tempo pa cuminsa vocifera nan opinion y
lancia, pa percura cu otro empresa cu no a con- intercambia cu resto di comunidad con un ley
tribui na caha di e partido den gobierno, tin un asina por bin na vigor. En todo caso ta di apre-
oportunidad igual pa haya un proyecto o com- cia cu un partido, na meymey di un periodo di
gobernacion, ya ta cuminsa e debate. q