Page 40 - BDA16MARCH2015
P. 40

B16

SOCIALDialuna 16 Maart 2015

Un miyon di especie marino ainda ta un misterio pa ciencia

E oceannan tin 230.000 es-      Jan Mees, un di e director-      te awor pa e cientificonan,     4 porciento); 1.700 (menos di    bisa cu e registro, un base di
pecie conoci, esey ta me-       nan di WoRMS, a splica cu        86 porciento (mas o menos       1 porciento) ta di e reino di    dato accesibel pa e comuni-
nos di locual nan ta pensa      e cientificonan ta den cla cu    195.000) ta animalnan ma-       bacteria y 1.360, di e reino di  dad cientifico, "ta un esfuerso
cu tin . E cientificonan        e trabou di complementa e        rino, di cual 18.000 ta espe-   paddenstoel.                     global pa crea un inventario
mes ta di opinion cu tin        registro di e bida marino, lo    cienan di piscanan describi     Na nivel microscopico tin        di tur animal y planta di e
entre 500.000 y un miyon        cual a permiti nan determina     desde medio di e siglo XVIII.   623 protozoos conoci, 120 ta     oceannan cu a wordo describi
di animalnan y planta ma-       cu actualmente nos con-          Ademas, tin mas di 1.800 tipo   archaea y 111 ta virus. Mees a   den historia". "Y casi nos ta
rino cu no ta conoci,esaki      oce 228.450 especie marino,      di strea marino, 816 calamar,                                    cla cu e esfuerso ey", e direc-
ta segun un informacion         190.400 animal y planta me-      93 bayena y delfin y 8.900                                       tor di WoRMS a añadi.
divulga diahuebs pa e           nos compara cu solamente         sorto di conchi y otro especie                                   Pa esunnan cu tin miedo cu
Registro Mundial di Espe-       algun aña atras.                 cu ta cay den mas cu un cat-                                     e trabou di Mees y su colega-
cie Marino (WoRMS).             Cientificonan no solamente       egoria.                                                          nan ta cabando cu e misterio
Di e 230.000 especie conoci     a resta nomber cu tabata tin     E resto di e especienan ta                                       cu e lamanan tin desde inicio
ta wordo supone cu e canti-     riba lista, sino tambe nan a     alga, diferente tipo di planta                                   di humanidad, a pesar di tur
dad por a baha na mas o me-     añadi nomber nobo na e lista     marino, bacteria, virus, pad-                                    cos, "nos sa demasiado poco
nos 200.000 segun e ultimo      cu un velocidad sorprenden-      denstoelnan y organismonan                                       di e oceannan", asina e cienti-
conteo registra actualmente     te. Desde 2008 e comunidad       cu un solo cel. Concreta-                                        fico a enfatisa,.
den e registro di e bida oce-   cientifico internacional a des-  mente, 20.300 especie (mas o                                     "Ainda tin un era di descu-
anico conoci pa ciencia. E      cubri como un 1.000 especie      menos 9 porciento di e total                                     brimento y exploracion cu
reduccion ey no ta fruta di     marino nobo, cu ta ekiva-        di e registro) ta pertenece na                                   ta warda nos. Hopi esfuerso
un catastrofe cu a caba cu      lente na 10 especie pa luna,     e reino chromista, den cual ta                                   grandi a wordo haci den e ul-
e mundo marino, sino mas        entre nan 122 tribon nobo        inclui alganan; 8.800 especie                                    timo decadanan pero mas nos
bien di un trabou di e cien-    y chucho, un picuda nobo         ta di e reino di plantanan (un                                   studia, mas evidente e ta bira
tificonan mes cu a revisa nan   den Mediteraneo, como 131                                                                         cu nos sa poco", el a añadi.
data di informacion pa elim-    miembro nobo di e famia di e                                                                      Mees a splica di un manera
ina especienan cu tabata tin    pisca gobia (kebero).                                                                             mas grafico: den terminolo-
diferente nomber.               Di e 228.450 especie describi                                                                     gia di diversidad biologico, e
E ehempel mas cla ta e calco                                                                                                      investigadonan marino sola-
                                                                                                                                  mente tabata capaz di studia
chikito cu e nomber cien-                                                                                                         den fondo di lama un super-
tifico di Littorina saxatilis,                                                                                                    ficie ekivalente na un veld di
un especie hopi conoci cu                                                                                                         futbol, lo cual ta igual cu uza
te awor ta aparece den lit-                                                                                                       e dicho conoci - un gota den
eratura cientifico cu te hasta                                                                                                    lama.
113 nomber distinto. Danki                                                                                                        E cientificonan di WoRMS,
na e esfuerso di e comuni-                                                                                                        cu nan base di dato ta dis-
dad cientifico internacional,                                                                                                     ponibel riba internet pa cu-
cu durante e ultimo añanan                                                                                                        alke investigado, ta kere cu
a dedica tempo na limpia un                                                                                                       ainda tin un miyon di espe-
sin fin di lista di especienan                                                                                                    cienan marino pa descubri y
cu ta dobel, den e Registro                                                                                                       describi.
Mundial di Especie Marino                                                                                                         "Nos ta kere - el a sigura -
(WoRMS pa su letternan na                                                                                                         cu casi 40 porciento di e es-
Ingles) cu awor ta mas cerca                                                                                                      pecienan cu ta existi den e
di e realidad marino.                                                                                                             oceannan a wordo describi
                                                                                                                                  te awor. E resto ainda mes-
                                                                                                                                  ter wordo mira, descubri y
                                                                                                                                  describi". Riba e pregunta na
                                                                                                                                  unda e especienan desconoci
                                                                                                                                  te ainda ta, Mees a menciona
                                                                                                                                  tres area grandi: "e profun-
                                                                                                                                  didad marino grandi,e ocean
                                                                                                                                  Indico y tambe e zona tropi-
                                                                                                                                  cal".
                                                                                                                                  "E sistema di coral ta hopi
                                                                                                                                  rico y cada dia especie nobo
                                                                                                                                  ta wordo descubri. Ademas,
                                                                                                                                  tin grupo di animalnan cu no
                                                                                                                                  ta hala mucho interes, cu ta
                                                                                                                                  demasiado chikito, y di cual
                                                                                                                                  tin hopi especie pa descubri",
                                                                                                                                  asina el a finalisa.q
   35   36   37   38   39   40