Page 3 - BNDIA ARUBA
P. 3

A3
                                                                                                           LOCAL Diahuebs 19 Juli 2018
            Studiante Jay-mar Gamarra:
                 ‘Diversificacion di pilarnan economico y distribui recurso importante’



            ORANJESTAD  -  Aunke
            turismo ta trece desaroyo  Generacion jong mas crit-
            economico  na  nos  pais,  ico  riba  turismo  cu  gen-
            segun un studiante su in-    eracionnan anterior
            vestigacion pa gradua, nos  Sr. Gamarra su investigacion
            mester  ta  consciente  con  ta enfoca riba proyecta si den
            e beneficionan y  recurso-   futuro  comunidad  di  Aruba
            nan cu esaki ta trece cun’e  lo  ta  receptivo  pa  sigui  cu
            ta distribui.                industria  turistico  a  base  di
                                         e  teoria  di  intercambio  so-
            Segun  encuestanan  haci  tin  cial (social exchange theory).
            beneficio di desaroyo si bo ta  Mirando  cu  riba  largo  plaso
            biba cerca di industria di tur-  comunidad  por  rechasa  tur-
            ismo  mientras  esaki  ta  trece  ismo tambe, entre otro si nan
            cun’e  un  costo  di  bida  mas  no ta haya cu turismo ta dis-
            caro den su area.            tribuyendo  e  beneficionan  y
            Pasobra ultimo tempo mas y  recursonan  riba  un  manera
            mas hende ta birando consci-  proporcional  pa  henter  co-
            ente y critico riba e industria  munidad y teritorio di Aruba.
            di  turismo,  puntrando  nan
            mes ‘ki beneficio e tin pa mi?’  Loke a resalta, ta cu e genera-
                                         cion di hoben ta mas skeptico
            Jay-mar  Gamarra  a  dicidi  di  tocante  con  hopi  berdadera-
            haci  su  tesis  riba  e  percep-  mente  turismo  ta  aporta  na
            cion  cu  comunidad  tin  riba  nos bida diario y prosperidad,
            con hopi turismo ta beneficia  mientras  generacionnan  cu
            nan. E studiante, awo gradua  a procede esaki ta mas habri
            di Facultad Economico y Fi-  pa  turismo  en  general.  Sr.
            nanciero  (FEF)  na  Univer-  Gamarra por supone cu nan
            sidad di Aruba (UA), a forma  ta mas habri pa turismo paso-
            parti di e colaboracion entre  bra nan a mira con hopi turis-
            UA  y  University  College  mo a cambia Aruba compara
            Utrecht (UCU).               cu  generacionnan  nobo.  Al-
                                         abes e consciencia pa medio
            Miho  infrastructura  den  ambiente, cual ta crea un di-
            area turistico liga na costo  vision basta grandi entre gen-
            di bida mas halto            eracion nobo y anterior.
            E  resultadonan  di  su  inves-
            tigacion,  cual  a  enfoca  prin-  “E  generacion  mayor  sem-
            cipalmente  riba  encuestanan  per  a  enfoca  riba  desaroyo
            publico,  a  conclui  cu  mayo-  di  Aruba  sin  tene  cuenta
            ria, mas o menos 80% di po-  riba termino largo kico lo ta
            blacion, ta aproba di turismo.  e  efectonan  negativo  di  haci  como  dunado  di  trabou  por  Diversifica economia   Finalmente  por  mira  den  e
            Sinembargo  bou  e  pregun-  esaki.  E  generacion  jong  ta  dicidi di duna cualkier salario  E hoben sr. Gamarra ta haya  estudio,  cual  ta  disponibel
            tanan  un  cantidad  grandi  di  poco  mas  cauteloso  con  pa  pasobra bo ta sigur cu nan ta  cu  pa  diversifica  economia  riba  website  di  Universidad
            e  personanan  cu  a  responde  desaroya,  den  ki  direccion  y  bay tum’e maske e no ta hopi  mester  curasha  personanan  di Aruba, cu esunnan cu a re-
            na e encuestanan a indica cu  te  con  leu  bo  ta  yega  cun’e  halto.”               local  pa  cuminsa  traha  nan  sponde e encuestanan ta mira
            nan no ta sinti personalmente  tambe.”                                                 propio  productonan  cual  lo  e  beneficio  di  turismo  pero
            beneficia pa turismo.                                     Biniendo  bek  riba  e  aspecto  por  yega  asina  leu  pa  crea  mayoria a responde cu ‘te aki’
                                         Demanda  mas  halto  cu  di  costo  di  bida  den  region  un  mercado  di  exporta.  Di  e por yega ora ta papia di can-
            Esaki ta depende tambe riba  oferta di trabou             turistico,  esaki  por  ta  rela-  e  manera  aki  prijsnan  por  tidad di turista y desaroyo. “E
            ki  tereno  e  persona  ta  trah-  Un cuestion interesante cu e  ciona cu e mesun fenomeno  cuminsa  baha  mirando  cu  porcentahe  ta  baha  di  biaha
            ando,  mirando  cu  mayoria  personanan cu a responde na  di  supply  y  demand.  Segun  practicamente tur cos ta im-  ora  bo  wak  e  pregunta  aki,
            di  persona  cu  a  contesta  cu  e encuestanan a trece dilanti  ATA mes, pa cada 1 local tin  porta,  mientras  ta  cuminsa  cual  ta  indica  cu  hopi  local
            nan ta beneficia ta claramente  ta cu berdad turismo ta trece  9.5  turista,  cual  ta  crea  hisa  crea un industria di exporta.  kier wak turismo yega te aki.
            traha directamente den turis-  trabounan, pero cu e trabou-  demanda  artificialmente  di  Esaki ta importante segun sr.  Si  bo  kier  sigui  desaroya  bo
            mo, mientras personanan tra-  nan cu entrada halto ta limita  restaurant,  supermarket,  etc.  Gamarra  pasobra  ‘Aruba  tin  tin cu bay diversifica pilarnan
            hando den sectornan liga na  y mayoria di e trabou ta liga  den  area  turistico.  “Kico  ta  un scarsedad di exporta ma-  economico pasobra si mañan
            turismo  di  manera  indirecto  na entrada abou manera tra-  pasa  e  ora  ey  ta  cu  turismo  sha grandi, nos no ta exporta  algo  pasa  cu  afecta  industria
            y  personanan  cu  no  ta  traha  bou di housekeeping y man-  ta haci bida mas caro pa nos  casi nada’.             di turismo economia ta asina
            cu turista a responde cu nan  tenimento.                  como localnan y nan a indica                              dependiente riba dje cu e por
            no a mira un beneficio.                                   tambe cu cierto area na Aruba  Pa  yega  na  esaki  e  hoben  ta  destrui lihe.”
            Den e aspecto aki a bin dilanti  E aspecto aki a bin cu un di-  a bira asina caro cu localnan  haya  cu  mester  guia  perso-
            loke  ta  conoci  den  comuni-  mension di mercado laboral,  no por gosa di e recursonan  nanan local pa haya mas cu-  E studiante ta spera pa sigui
            dad, pero cu poco biaha ta bin  unda personanan den region  di  e  area  y  nan  ta  haya  nan  rashi pa expande nan negoshi  su estudio na nivel di Masters
            den  combersacion,  esta  cu  ta  mira  un  trabou  na  Aruba  mes obliga pa bay otro luga.”  na  nivel  regional  y  interna-  na Hulanda e aña aki, unda e
            areanan  cercano  di  turismo  y ta pensa cu esaki ta un bon  Un  otro  splicacion  pa  prijs  cional tambe. “Bo ta wak cu  lo studia Economics, Behav-
            ta haya mayoria di beneficio  salario,  sin  tene  cuenta  cu  infla  di  restaurant  en  par-  na  Corsou  comerciantenan  ior  and  Policy.  “Si  bo  pone
            manera  un  mehoracion  den  costo di bida riba Aruba gen-  ticular segun sr. Gamarra, ta  tin mas durf pa habri negoshi  tur tres hunto e ora ey bo por
            infrastructura.  Sinembargo  eralmente  ta  halto.  “Pasobra  cu si cada restaurant bay dis-  na  otro  caminda  tambe.  Bo  bisa cu e idea ta pa studia ki
            esaki  tin  su  banda  menos  nan ta wak esey, hopi persona  tingui su mes y su producto  tin Penha por ehempel, cual  maneho  gobierno  por  hiba
            beneficioso, mirando cu den  den region ta dicidi di bin aki-  nan  por  bay  hisa  nan  prijs,  ta  di  Corsou.  Tin  Penha  na  cu  por  afecta  y  influencia  e
            cierto  areanan,  principal-  nan. Esey ta crea un demanda  asina  creando  un  situacion  Corsou, Aruba, Sint Maarten  conducta  di  su  poblacion  di
            mente  Noord,  costo  di  bida  di trabou cu ta mas halto cu  unda otronan no por competi  y  mas  isla.  Kooyman  y  En-  tal forma cu e por influencia
            riba  diferente  nivel  ta  hopi  bo  oferta  di  trabou.  Pues  cu bo, cual den terminologia  nia mescos. Asina bo tin mas  e economia pa sigui desaroya
            mas halto pasobra e ta liga na  como cu e supply ta hopi mas  economico nan ta yama com-  ehempel.”                 e pais.”
            sector di turismo.           grandi  cu  e  demanda,  abo  petencia monopolistico.
   1   2   3   4   5   6   7   8