Page 30 - BNDIA ARUBA
P. 30
a30 ciencia & tecnologia
Diabierna 13 Maart 2020
Europa y Rusia ta pospone mision conhunto na Mars
di Roscosmos, a bisa cu e re- neta.
traso tabata principalmente
pa motibo di problema tec- Te awo, Merca ta e unico
nico, empeora pa e brote di pais pa exitosamente aterisa
coronavirus, ‘cu a laga nos un ‘probe’ cu ta funciona na
expertonan practicamente sin Mars. Lander di NASA, Cu-
posibilidad pa procede cu bi- riosity y InSight ainda ta ope-
ahe na industrianan partner’. rando riba e planeta.
E otro misionnan Marsiano
Meta di e mision ta pa pone ta programa pa e berano aki.
un rover riba e planeta cora, Merca ta lansando un lander,
pa yuda dermina si taba- China tin un combinacion
tin bida na Mars na algun di lander-orbiter, y Emirato
momento. Cientificonan ta Arabe Uni ta mandando un
spera cu e rover, cual lo conta orbiter.
cu instrumentonan di tec-
nologia avansa y nombra pa Por manda astronave na Mars
e kimico Britanico, Rosalind unicamente cada dos aña, pa
Franklin, lo ta capaz di busca tuma bentaha di e miho alin-
pa marcanan biologico di bida eacion posibel entre Tera y su
bou di superficie Marsiano, y planeta bisiña.
tambe duna mas conocemen-
to riba e historia di awa den e Hefe di mision cientifico di
planeta. NASA, Thomas Zurbuchen,
a bisa cu ESA y Roscosmos a
BERLIN (AP) — Agencia E mision ExoMars tabata Espacial Europeo (ESA), Jan E retraso ta otro problema pa tuma un ‘decision dificil’ pa
Espacial Europeo, y Ros- programa pa lansa e aña aki, Woerner a bisa den un de- e programa ExoMars, despu- retrasa mision ExoMars.
cosmos di Rusia ayera cu pero preocupacion tocante claracion. “Nos no por per- es cu e lansamento na 2016
nan ta posponiendo un posibel problema tecnico ya miti nos mes ningun margen di un orbiter y test lander. E “Lansa y aterisa di forma sigur
mision conhunto planea a curasha ambos agencia pa di eror. Mas actividad di veri- Trace Gas Orbiter a ser lansa un astronave riba Mars ta ex-
pa Mars te cu 2022, en par- discuti un retraso. ficacion lo sigura un biahe exitosamente, pero e lander tremadamente exigente y ta
ti pa motibo di restriccion sigur y e miho resultadonan Schiaparelli a mal funciona rekeri hopi tecnologia y siste-
riba biahe resultando di e “Nos kier haci nos mes 100% cientifico na Mars.” y a crash ripa superficie di ma pa traha perfectamente”,
brote di coronavirus. sigur di un mision exitoso”, Mars, resaltando e dificultad el a skirbi riba Twitter.
director general di Agencia Dmitry Rogozin, cabesante di pone un ‘probe’ riba e pla-
Supercomputer ta yuda track brote di cicade na Africa Oriental
KAMPALA, Uganda (AP) asina expertonan di clima por aha mesun grandi cu un ciu- centro, a bisa cu e team por miyon, un aumento for di
— Un supercomputer ta pronostica nan proximo des- dad, por destrui cosecha y crea miho modelonan di pro- $76 miyon, bisando cu e
reforsando esfuersonan tinacion’, Departamento pa devasta pasto pa animalnan. nostico den un brote den cual necesidad pa mas ayudo ta
na Africa Oriental pa con- Desaroyo Internacional Bri- Spray aereo generalmente ta e expansion di cicade ‘ta hopi urgente. Expertonan a adverti
trola un brote di cicade tanico a bisa den un declara- ser considera e unico met- rapido’. cu si e cantidad di cicade keda
(sprinkhaan) cu ta pre- cion. “Mehorando sistema di odo efectivo di control. Na sin controla, nan por crede
sentando locual agencia advertencia trempan nos ta Uganda, unda infestacion ONU recientemente a au- 500 biaha pa juni, luna den
di alimento di Nacionnan yudando gobiernonan Afri- di cicade recientemente a menta su apelacion pa ayudo cual ta spera clima mas seco
Uni ta yama ‘un menasa cano tuma accion rapido pa plama na mas di 20 districto relaciona cu cicade na $138 den Africa Oriental.
sin precedente’ na e sigu- protege comunidadnan vul- den nort y nort oriente di e
ridad alimentario di e re- nerabel.” pais, soldadnan ta batayando
gion. e insectonan usando pomp
Kenya, Somalia y Uganda ta di spray manual pa motibo di
E computer, un donacion luchando contra e pio brote dificultad pa haya avion como
di Reino Uni, ta usa data di di cicade cu partinan di Africa tambe e pesticida recomenda.
satelite pa track grupo di ci- Oriental a mira den 70 aña.
cade y pronostica nan prox- Gruponan di cicade tambe a Oficialnan na capital di Ke-
imo destinacion. Compar- ser mira na Djibouti, Eritrea, nya, Nairobi, unda ta basa e
tiendo rapidamente e infor- Tanzania, Congo y Sur Su- supercomputer, a bisa cu e
macion di movemento di e dan, un pais unda alrededor tecnologia lo reforsa nan es-
insectonan cu autoridadnan di mita di e poblacion ya ta fuerso pa track grupo di ci-
regional ta clave pa combati enfrenta hambruna, despues cade. “E pronostico ta util pa-
e brote, ya cu hasta un gru- di añanan di guera civil. sobra ta yuda nan enfoca nan
po chikito di cicade den un esfuerso riba areanan cu mas
dia por move casi 100 miya E menasa di cicade ‘ta keda probablemente lo ser afecta
y consumi e cantidad di co- extremadamente alarmante’ pa e insecto den e proximo
secha cu lo alimenta 35mil den Horn of Africa, unda dies dia”, segun Abubakr Sa-
persona. ‘reproduccion amplio ta den lih Babiker, cientifico di clima
proceso y gruponan nobo ta na centro regional di clima di
Basa na un centro di clima cuminsando forma, repre- Nairobi. “Di e forma aki, nos
regional na Kenya, unda e sentando un menasa sin prec- por ta mas eficiente pa aloca
insectonan ta particular- edente na siguridad y bida na recurso, capacidad financiero
mente destructivo, e sistema comienso di e proximo tem- pa controla e cicade. Ta un
di supercomputer ta ‘produci porada di cosecha’, segun un forma innovativo y nobo pa
pronostico di clima extenso advertencia e luna aki di Or- usa tecnologia pa resolve un
pa pronostica e biento, yo- ganisacion di Cuminda y Ag- problema di bida real.”
bida y humedad cu ta pro- ricultura di ONU.
vee e condicionnan ideal pa Kenneth Mwangi, analista di
reproduccion di cicade, pa Grupo di cicade, algun bi- informacion di satelite na e