Page 18 - Bon Dia Aruba
P. 18
A18 LESA Y PENSA
Diaranson 13 Januari 2016
Dr. Chucho (Parti 2) grita manera hende loco. Bo
tin cu saca e emocion nega-
Stress por destrui bo relacion di famia tivo afo, sino e ta keda acu-
mula y haci daño na bo mes.
Den nos edicion di 12 stress ta bolbe bin bek. Tur cayente. Af miho ainda, bebe • Tuma masashi Tin persona ta keda wanta
di januari nos a bin cu e hende ta deal cu stress na awa di tamarein. E ta duna bo • Evita di uzo excesivo tur nan problemanan aden,
prome parti “Stress por diferente manera, y si bo ta un motibo pa bay relaha un di alcohol y droga pa nan hunga duro.
destrui bo relacion di un hende cu ta haya stress rato den baño. • Chuculati ta un Nan tin miedo pa hende no
famia”. Awe nos ta sigui hopi mas lihe cu otro. No Algun tip mas pa evita stress: cuminda cu ta conoci pa descubri nan parti sensibel pa
riba dje, unda cu nos ta ta tur ora ta facil pa duna un • Haci ehercicio regu- yuda regula emulsion. E ta motibo cu esey ta nan punto
bin cu mas punto y con hende conseho con pa deal lar yuda contra stress tambe. debil y ta eynan bo por haci
bo por yuda bo mes riba e cu stress. • Haci un actividad Si tin algo ta molestia bo, nan daño emocional. Pero
topico aki. Mester corda 4 tip con pa trata stress miho: cu bo ta gusta, por ehempel bo tin cu para un rato keto y si bo tene bo emocionnan
cu stress ta un metodo 1. Hala rosea y concentra baile, canto, pintamento, or- puntra bo mes ta kico ta mo- aden bo ta haci bo mes daño.
natural di e curpa huma- riba cada rosea (tin hende ta tografia. Loke sea. (Sex tam- lestia bo y dicon. Identifica Papia cu hende over di bo
no cu ta responde na cier- medita, mientras cu otro ta be ta bon.). cada problema y busca solu- problemanan, cu kisas por
to situacionnan. Tambe haya e meditacion laf). Tin • Stop di huma cion pe. yuda bo resolve of cambia bo
bo mester corda cu tur tecniconan pa bo siña hala • Elimina cafeina (Si Si bo no por cambia e loke manera di mira e problema.
hende ta sufri diferente rosea bon. Tur esaki bo por koffie….. cafeina ta un stim- ta molestia bo, lo bo tin cu Tur hende tin un cruz pa
ora di stress. busca nan riba youtube of ulante, y stimulante ta trek cambia bo manera di mira carga, pa kico haci manera
10 pregunta pa bo analisa pa google pa asina bo siña kico stress. Bo ta bira adicto na e problema ey. No pone bo cu bo so por carga bo Cruz,
bo mes s si bo tin stress si of nan ta. Of bo por bay cerca cafeina tambe. For di ora cu mes bou di presion innecesa- caminda bo Cruz ta matando
no: hendenan cu sa con pa haci bo kier sa cu bo no por sin rio y nunca purba complace
1. Bo ta sinti bo henter ora esaki y por siña bo. koffie, ya caba bo ta adicto hende a costo di bo propio bo? Dado caso cu bo emo-
cansa y cu dificultad pa 2. Relaha bo musculonan, na koffie. Cualkier dia nos bienestar anto bo no por cionnan ta di mas, y bo no
drumi? stretch, haci ehercicio, bay lo elabora mas riba koffie y complace tur hende. Esey ta tin hende pa yuda bo, bo lo
2. Bo tin dificultad pa relaha cana un rato. adiccion. imposibel. tin cu busca yudansa profe-
bo mes? 3. Hari. Harimento ta un di e • Come salu Emocion ta algo cu tin ora sional.
3. Bo ta lubida cos tur ora? ehercicio nan miho pa stress. • Drumi suficiente bo tin cu saca afo. P’esey tin
4. Bo ta sinti bo frecuent- Busca kico cu ta cu ta pone • Siña tecniconan pa ora ta bon pa bo yora of hasta Aparte di tur esakinan
emente rabia y cansa na final bo hari. relaha bo mes por ehempel Tin algun persona cu a pasa
di dia? 4. Haci cambio den bo bida. meditacion of Tai Chi den experencia nan trau-
5. Bo ta sinti bo tur ora bou Esaki probablemente lo ta matico, y cu awor ta sufri
di presion? esun di mas dificil. Pero bo di PTSD (Post Traumatic
6. Bo ta discuti tur ora cu tin cu tuma un curashi y haci Stress Disorder).
hende, hasta riba e cosnan di esey. E persona nan aki lo sufri
mas chikito? E cambio nan ta bo mes tin di stress cu ta bin hunto cu
7. Nunca bo no tin tempo pa cu dicidi con bo ta bay haci depresion, uzo excesivo di
bo mes? esey. Paso si bo trabou ta algo droga of alcohol, problema
8. Bo ta sinti bo sin gana pa cu bo ta gusta, dificilmente e cu memoria y otro problema
socialisa cu otro hende? ta bay duna bo stress. Al con- nan fisico y mental. Banda
9. Bo ta sinti falta di pasen- trario, e ta causa placer. Si ta di PTSD un persona por
shi anto semper bo kier sa cu e hendenan ta trabou ta duna haya stress cronico tambe pa
otro hende ta robes? bo stress, lo bo tin cu busca motibonan di situacionnan
10. Hende semper ta bisa bo momentonan pa huy for di di bida cu ta for di nan con-
cu bo ta mustra tenso y cu nan. Sali pafo bay cana un trol, por ehempel inhabilidad
mal humor? rato, of busca cualkier excuus fisico of mental. Cerca e per-
Atrobe, bida no ta facil y tur pa bo sali pafo, of cera porta sona nan aki niun dje tipnan
hende por tin un mal dia cu pa niun hende no bin moles- aki lo no yuda. E persona
ta pone bo sinti un of mas di tia bo. Bo por scucha musica nan aki mester di yudansa
e puntonan ariba menciona, cu ta relaha bo. Si nan no ke profesional.q
pero si bo contesta ta “si” na bo toca radio na trabou, bay
2 of mas di e preguntanan cu bo headphone. Bebe awa,
ariba, y bo ta sinti bo mes of awa di lamunchi of un te
asina regular, chens ta grandi
cu bo tin stress, y cu actual-
mente bo no ta deal cu esey
na e manera corecto.
E manera di mas lihe pa baha
stress ta pa motibo di para
keto y hala rosea (preferibel
caminda tin oxigeno). Mas
cu claro esaki ta temporal,
pero esaki so caba ta baha bo
presion di sanger y bo bati-
mento di curason. Esaki lo
yuda baha e daño cu e stress
lo a causa riba bo na e mo-
mento ey.
Den cualkier situacion cu ta
dunando bo stress, sali bay
for di dje un rato y bay hala
rosea. Si bo no haci esey, bo
por haya patatus (ataca di
nervio), ataca di curason of
atake celebral.
Awo mas cu claro si bo bay
bek caminda bo tabata, bo

