Page 4 - DESPA
P. 4

Pagina 12                                                                                              Diahuebs 21 Januari 2016

Pa prevencion di enfermedad y intoxicacion

Pone atencion na con ta prepara y trata cu cuminda:
Labamento di man ta esencial!

Hefe suplente di seccion      problema di e cuminda         mucha, cu nan ta trata cu   Higiena di con pa maneha    persona.  Salmonella
Higiena di Departamento       aki usualmente no ta          deshidratacion, y pues tur  cuminda e ta preveni hopi
di Salud Publico (DESPA),     sinta den e preparacion,      aña atrobe e ta un punto    situacionnan indesea.       ta un enfermedad cu ta
Yvette Geerman y              pero den e forma cu e ta      di atencion prevalente.
Hefe di seccion di            wordo fria y e tempo cu       Un poco juice no ta malo,                               naturalmente presente na
Malesanan Contagioso di       ta tarda pa sirbi’e y come.   pasobra e sucu den e juice
Departamento di Salud         Sharline Koolman ta           ta yuda mantene e nivel di                              Aruba y por ehempel, na
Publico, Sharline Koolman     agrega cu e risico ta sinta   energia halto, pero awa
ta urgi pa specialmente       hopi biaha den e forma        semper ta mihor. Sharline   Bou di maneho di cuminda    december DESPA a haya
den temporada di              cu ta anda cu a cuminda       Koolman ta splica cu ora    ta cay labamento di man,
Carnaval, pero en general     despues cu a cumpr’e y        presenta un of mas caso di  cual ta esencial pa tur     dos persona, cu ta traha
na tur actividad pone         esaki ta un situacion cu      venenamento cu cuminda,     hende mantene nan mes
hopi atencion na con ta       ta presenta en realidad       hospital of dokter di cas   na dje. E team cu ta pasa   cu cuminda y a bin pa saca
prepara, maneha y sirbi       den cualkier temporada di     ta avisa DESPA pa haci      controla e luganan di
cuminda. Un otro punto        aña. El’ a splica cu ta pasa  un investigacion. Un        bende cuminda riba ruta     nan carchi berde, tabata
cu nan a splica ta e          cu un hende ta cumpra of      persona cu venena cu        y durante di eactividadnan
importancia di labamento      busca un cuminda, nan ta      cuminda generalmente ta     di Carnaval ta pone hopi    portado di e organismo.
di man y con pa haci esaki    pone den auto y core rond     sinti e prome sintomanan    enfasis riba e forma cu e
unda cu no tin un wasbak      cu ne y den e situacion       despues di algun ora caba   mannan ta wordo laba.       Aunke nan mes a bira
disponibel pa laba man.       aki ta permiti pa bacteria    y ta cuminsa saca prome.    E dos funcionarionan di
Sharline Koolman a splica     broei den e cuminda.                                      DESPA ta splica cu mester   malo entre Juni y Juli cu
cu DESPA ta esun cu ta                                      E sacamento ta bin prome    tin un jug y no un emmer
otorga e certificadonan       E temperatura den e auto      pasobra e curpa ta purba    cu awa pa laba man. E       Salmonella nan no a wordo
di salud, conoci como         ta ideal pa bacterianan       di deshaci di loke ta       jug mester ta e di e tipo
“kaarchi berde”, cual ta      haya un chens di desaroya     haciendo e malo. Esaki      cu tin un “tuitje” unda     controla y pues tampoco
necesario pa cualkier         y multiplica. Tin persona     pues no ta algo malo riba   cu ta primi pa awa sali,
persona cu ta bay traha       cu ta yega cas cu un          su mes. Tambe ta normal     pues no ta un situacion     a haya e tratamento
pa bende y sirbi cuminda      cuminda of e resto di un      pa e persona haya diaree.   unda cu tur hende ta laba
durante di parada y           cuminda cu nan a trece                                    man hincando nan man        apropia cu antibiotica.
actividadnan di Carnaval.     cas pa come “despues” y       A base di e experiencia     den awa. E jug mester
Pa temporada aki              no ta pone den frigidaire,    di casonan di venemento,    tin awa limpi y e awa       Consecuentemente  e
DESPA ta purba di saca        pero ta lag’e riba stoof y    DESPA ta basa e             mester “core” pa laba man
e kaarchinan mas liher        eynan un biaha mas ta         informacion cu nan ta       manera mester ta. Semper    organismo no ta haci nan
posibel, pero tur persona     duna chens pa broeimento      duna na publico pa cu       tambe mester usa habon.
cu ainda no a saca nan        di organismonan indesea.      prevencion tambe. E                                     mes malo mas, pero nan
carchi mester tene cuenta     Esaki ta e organismonan       accion- y consehonan
cu e ta dura por lo menos     cu ta haci e personanan       di prevencion no ta                                     ta sigui carg’e y por pas’e
cinco dia di trabao pa        cu come di e cuminda          solamente pa temporada
nan carchi bin cla. Esaki     despues hopi malo.            di Carnaval, pero pa tur                                pa otro persona kende ta
ta relaciona na e test di     Mester evita cu nan ta        temporada di aña y pa tur
laboratorio cu ta tarda       broei. Esaki ta conta         e diferente actividadnan                                bira hopi malo di dje. Pa
generalmente dos pa tres      pa cualkier cuminda.          cu ta tuma lugar durante
dia pa haya e resultado.      Geerman y Koolman a           di aña, el a subraya. Si                                e motibo aki DESPA ta
E control pa cu e             subraya e importancia         e persona mantene su
kaarchinan ta wordo           tambe di bon maneho di        mes na e consehonan                                     keda semper subraya e
haci pa Departamento di       alimentacion y bebida         di DESPA, seccion di
Salud, trahando hunto cu      pa baby y muchanan                                                                    importancia di labamento
un team multidisiplinario     chikito. Nan ta vulnerabel
cu ta inclui entre otro       y ta pertenece na e grupo                                                             di man cu awa y habon
polis, cu ta pasa controla e  di risico como cu nan
lugarnan unda cu cuminda      resistencia ta mas abao y                                                             y ta pidi tambe pa ora un
ta wordo prepara y bendi      e chens ta mas grandi cu
durante di tur actividad.     nan ta bira malo mas liher.                                                           persona bira malo di come
Geerman a splica cu           E conseho ta pa semper
DESPA ta wordo envolvi        tin cuminda cu ta destina                                                             cualkier cuminda, pa nan
na momento cu presenta        pa nan, sea ta babyfood
casonan di intoxicacion of    of otro cuminda, manera                                                               bishita Eerste Hulp of
venenamento of shuwata        fruta fresco. Tanto hende
cu cuminda y/of bebida.       grandi como mucha                                                                     bishita nan dokter di cas
Un di e cumindanan cu         mester bebe hopi awa pa
mester pone hopi atencion     asina evita deshidratacion.                               Handsanitizer  y            despues. Semper pidi pa
na dje ta “aroz con pollo”;   Tur aña ambulans y Rode
e ta un cuminda cu tin        Kruis ta raporta hopi                                     handschoen ta bon pa uza,   un test wordo haci pa asina
risico hopi grandi. E         persona, particularmente
                                                                                        pero e labamento di man     por haya nan remedinan

                                                                                        ta mas importante y e dos   cu ta elimina e organismo.

                                                                                        productonan aki no por      Ta importante pa tur

                                                                                        reemplasa labamento di      persona cu a haya un

                                                                                        man, Geerman a expresa.     problema di salud causa

                                                                                        Sharline Koolman a agrega   pa un cuminda cu nan a

                                                                                        cu labamento di man         come of si nan ta sospecha

                                                                                        cu frecuencia y manera      cu nan a bira malo di un

                                                                                        mester ta esencial pa       cuminda cu nan a come,

                                                                                        preveni cu un persona cu    pa nan haci pues un test.

                                                                                        ta portado di un organismo

                                                                                        manera         salmonella

                                                                                        ta pasa esaki pa otro
   1   2   3   4   5   6   7   8   9