Page 33 - Başak Dergisi TEMMUZ 2021 4. Sayı

Gökyüzündeki Özgürlükten Yer

Altına Yolculuk

Sinnur İslamoğlu
Bilirsiniz ki kömüre kara elmas denir.Bunun nedeni hem ülke ekonomisine çok katkısı
olması hem de elmas ile aynı element olan karbonu paylaşmasıdır.Kömür ülke ekonomisine
çok katkı sağlar.Çünkü kömürden enerji üretilir.Ülke ekonomisine büyük katkı sağlayan kö-
mürün çıkarılmasında zorluklar ve engellerle karşılaşılır.Bu zorluklardan biride yarin altında
bulunan metan gazıdır. Metan gazı insanlara zarar verir.Metan gazının hava ile teması ile pat-
lamalar oluşur bu patlamalarda göçükler olur ve insanlar ölür.

Bu yüzden kazılan yerde metan gazı olup olmadığı anlaşılması gerekir. Madenlerde ilk
gaz algılaması kafasında uzun bir fitil yanan ve omuzlarına ıslak bir battaniye alarak kömür
madenlerine inen madenciler ile yapılırdı. Bu ilkel gaz dedektörü madenciler, öncü olarak ma-
denin içlerine doğru ilerlerlerdi. Bulundukları yerde bir gazın varlığı durumunda kafalarındaki
yanan fitil gaz ile buluşarak büyük bir patlamaya neden olur ve öncü madenci hayatını kay-
bederdi. Ölüme gönderilen ‘cesur’ maden işçisinin canı karşılığında verdiği sinyal sayesinde
diğer maden işçileri yaşamaya ve çalışmaya devam ederlerdi.

Daha sonraları metan gazının olup olmadığını anlamak için insanlar yerine kanarya
kuşlarını kullanılmaya başlandı Kanarya kuşlarının sinir hücreleri insanlarınkine benzediği i
ve ötücü kuşlar olduğu için maden ocağına getirilirler.Kanaryaların oksijene ve metan gazına
hassasiyetleri insanlardan yüksektir.Kanaryalar oksijen azaldığında yada metan gazı arttığın-
dan ötmeyi bırakırlar.Bu durum zehirlenme ve patlamanın habercisi olur.Ve çoğu zaman geriye
ölen bir kanarya kalır.Ama günümüzde teknolojinin gelişmesi ile metan gazını algılayan aletler
geliştirildi.Ve kanaryalar özgürlüklerine ve masmavi göklerine kavuştu.

32