Page 261 - หนังสือที่ระลึกงานพระราชทานเพลิงศพหม่อมดุษฎี บริพัตร ณ อยุธยา

การพบผาดหนา
การพับผาเช็ดหนา มีความเปนมาท่ีคอนขางจะพิลกกกกอ ตามประวัติท่ีเรา คน มาทราบวา สมเดจ็ กรมหลวงทพิ ยรตั นกริ ฎิ กลุ นิ ี ประสตู ใิ นรชั สมยั พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูหัวรัชกาลท่ี เปนผูทรงริเร่ิม พระสวามีของขาพเจาเรียกขานทานวา เด็จทวด
ทานมีมอโดยพระวิญญาณ ไมเคยไดรับการกหัดศิลปะสาขาใด เลย ทานเปนคนที่เห็นตัวอยางแลวก็ทําไดทันที เชน เก็บศิลาออนไดในสวน ชิ้นหน่ง ทรงนํามีดมาแกะสลักเปนรูปแหมมสวมหมวกไดหนาตาแฉลมแชมชอย สะสวย โดยไมเคยทรงเรียนการแกะสลัักมากอน ขณะที่ทรงประทับนั่ง ณ ที่ใด โดยเฉพาะเวลาทรงเขางาน ก็ไมทรงอยูนิ่ง เอาผาเช็ดหนามาพับไปมา โดยไมมี การตัดหรอเย็บ ไดออกมาเปนรูปสัตวนาเอ็นดู ขาพเจาจําไดวาเกิดมาในยคุ สมยั ที่คนใชผาเช็ดหนาขนาดใหญแบบผูชายใช (จากประเทศเยอรมนี) มาพับเปนรูปสัตว เปนของชํารวยที่ข้นหนาข้นตา ตอมาสิ่งเหลานี้ก็สูญหายไปจากประเทศไทย ขาพเจา นกถงการพับผาเช็ดหนาเม่อนําชาวบานมากเร่องปกทอนี่เอง
ขาพเจาทราบวาในวังหลวงมีคนรูการพับตัวสัตวอยูหน่งคน จงสงคนไปกกับ เธอ (จาํ ไมไ ดแ ลว วา ชอ่ อะไร) จาํ ไดว า คนของขา พเจา เรยี นพบั นกยงู ราํ แพน อกี ชดุ หนง่ เปนแมนกกกไข เสียคาสอนชนิดละ บาท ผูที่ขาพเจาสงไปกในวังช่อ สําเนียง กงจก เธอเปนสาวรุนที่ขาพเจาพามาดวยสมัยที่พานักศกษาไปพัฒนาชนบทที่อําเภอ เสาไห เธอฉลาดและหวั ไว ไปแคค รงั้ เดยี วกท็ าํ ไดจ นผสู อนตกใจ และเรมิ่ หวงวชิ า พอ ไปขอใหสอนอีกเปนตัวที่สามผูสอนก็ปิเสธ แตอาจดวยบุญวาสนาเกา จงมีคนเอา แบบตัวสัตวมาใหขาพเจา มีผีเส้อบาง ไกบาง ที่คนไดจากโกดังของแมก็มี และก็ได มาแบบไมค าดน ตดิ กนั อกี หลายครงั้ ง่ จาํ ไมไ ดแ ลว วา มาจากไหนบา ง เปน รปู สตั ว ที่ทําจากผาเช็ดหนาผนใหญแบบเกา แตแบบที่มาจากวังหลวงเปนผาผนเล็ก สําเนียง เปนคนมีความอุตสาหะอดทน ไมมีใครสอนก็แกะแบบออก ลอกเลียนจนเหมอน เชน ตอนที่ไดตัวหมูมา เธอก็ใชเวลาหลายวันปนชวงปาก ตัวสุดทายที่ไดมาคอจิงโจ เม่อ ทําเสร็จเธอก็นํามาใหขาพเจา ปรากวาจิงโจมีลูกโผลออกมาจากทอง ขาพเจาถาม วา แบบมีลูก เธอทําไดอยางไร เธอตอบวา ผาเหลอนิดนงเลยก็ทําลูกเพิ่ม เธอ มีความรูสกทางรูปทรงดี ที่เรียกการพับผาเช็ดหนาวา (งานปน) เพราะ ไมเหมอนกับ ของญี่ปุน ไมมีการตัด ไมมีการสอดไส (ยกเวนตัวกวางที่ตอง
260