Page 34 - ANTILLIAANSE DAGBLAD

28
Antilliaans Dagblad Vrijdag 23 december 2016
Curaçao
Meten is
vergeten wat
we níet weten!
‘plannen’, ‘interactief’, ‘aanstu-
OPINIE
ren’, ‘doeltreffend’, ‘ambities’,
‘modules’, ‘actie’ en ‘strategie’.
Door Aart G. Broek
In de decennia dat het commu-
iet alleen verkiezingen
en referenda logenstraf- nisme huishield achter het
We transporteerden het meten-is-wetenadagium naar alle mogelijke sociale processen, waaronder ons
economische, (bedrijfs)organisatorische en bestuurlijke doen en laten. Velen zijn blijven geloven dat we
Nfen ons vertrouwen in
IJzeren Gordijn (1945-1991)
koesterden de stalinistische
de voorspellende waarde van
ook in die velden overeenkomstige zekerheden als in de exacte wetenschappen kunnen verwachten.
leiders de tekstschrijvers van
cijfers. De opeenstapeling van
Advertentie
beleids- en bedrijfsfiasco’s doet dergelijke propaganda. Ironisch zou iets van vroeger tijden zijn.
Aan de idee dat ons leven ‘in de
dit evenzeer. We zullen moeten genoeg wortelde de sociale
9$&$785(
accepteren dat onzekerheid een maakbaarheidsgedachte óók in handen van God ligt’ hebben
cruciale rol speelt in ons doen
westerse samenlevingen, vooral we al helemaal geen boodschap
ná het instorten van de commu- meer.
en laten, in de samenleving in
nistische regimes. De cijfers,
het algemeen en in de
Kortom, in een slogan gevat:
meten is vergeten wat we níét
statistieken en diagrammen
(bedrijfs)organisaties in het
ELMGUDJH OHYHUHQ LQ GH YHUVODYLQJV]RUJ
versterken echter slechts de
bijzonder. Geen paniek, er is
weten!
:LM PDNHQ JUDDJ NHQQLV PHW MH
mee te leven. Dat begint met
schijn van zekerheid. We draai- Door de cijfers zoomen we in
)XQGDVKRQ 6SHUDQVD LV HHQ NOLQLHN RS
en onszelf en anderen een loer: op enkele meetbare deelaspec-
begrijpen waarom we ons niet
&XUDoDR GLH XXUV]RUJ GHHOWLMG
ten en zien we het merendeel
zo aan cijfers moeten vastbin-
niet het verzamelen van nog
DOVPHGH DPEXODQWH YHUVODYLQJV]RUJ ELHGW
den.
meer gegevens is het probleem, van andere sociaal-emotionele,
DDQ YHUVODDIGH PDQQHQ HQ YURXZHQ 'H
maar de kritische weging van al financieel-economische en
De voorspelbaarheid van ons
GRHOJURHSHQ ]LMQ UHVSHFWLHYHOLMN MRQJHUHQ
bestuurlijke ontwikkelingen
leven is flink verbeterd in de
die gegevens is dat wél.
HQ YROZDVVHQHQ 'H KXOSYHUOHQLQJ LV
Voor ons gemoed vragen we om volledig over het hoofd of we
loop der eeuwen. Hiervoor
HURS JHULFKW FOLsQWHQ WH EHJHOHLGHQ QDDU
zorgen onder meer wetgeving
nóg meer cijfers en die zorgen schatten ze faliekant verkeerd
HHQ YHUVODYLQJVYULM OHYHQ HQ WH OHUHQ RSWLPDDO WH IXQFWLRQHUHQ LQ
en regelingen, de scheiding van er feitelijk voor dat we alleen
in. Daadkrachtig handelen
GH PDDWVFKDSSLM +LHUELM ZRUGW WRHJHVSLWVW RS IXQFWLRQHHO
machten, inspectieorganen en
nog maar méér risico’s gaan
begint met dit inzicht en
VRFLDDO HPRWLRQHHO HQ VSLULWXHHO IXQFWLRQHUHQ YDQ GH GHVEHWUHI
onafhankelijke raden van
koestert ‘twijfel’ in plaats van
nemen. Meer informatie is
IHQGH FOLsQWHQ
onderzoek, het ambtelijk appa- geen garantie voor beter gefun- een zelfingenomen zekerheid te
:HUNHQ ELM 6SHUDQVD EHWHNHQW XZ JHORRI LQWHJUHUHQ PHW MH
raat en professionele specialise- deerde besluiten. Zo zijn slech- etaleren. (HQ XLWGDJLQJ YRRU MRX" -H NXQW QX HHQ
ring. Natuurwetenschappelijke te besluiten niet per definitie Een zeker optimisme is wel op ZHUN (ONH PHGHZHUNHU EHOHHIW ]LMQ RI KDDU ZHUN DOV GLHQVW LQ
en technische specialisaties het gevolg van een gebrek aan zijn plaats. Terugblikkend over KHW .RQLQNULMN YDQ *RG
zorgden voor spectaculaire harde gegevens. Met nóg meer de afgelopen twee, drie decen-
zekerheden. Juist die voedden would-be meetinstrumenten nia verliest het cijferfetisjisme 6SHUDQVD LV RS ]RHN QDDU HHQ SDUW WLPH XXU SV\FKRORRJ GLH
vervolgens onze overtuiging: voor ons sociale handelen en aan kracht. Mede door de crises ]LFK PHW KDUW HQ ]LHO ZLO JHYHQ RP YHUVODDIGHQ WH KHOSHQ
meten is weten, weten is voor- nóg meer quasi gegevens be- en door studies als de genoem-
spellen, voorspellen is beheer- wonderen we feitelijk de nieu- de publicaties is het inzicht 3V\FKRORRJ
sen. Deze mantra geldt echter we kleren van de keizer. We gegroeid dat we dienen te leren
níét voor de processen die wij horen het jochie niet roepen dat handelen met diverse en soms )XQFWLH RPVFKULMYLQJ
mensen met elkaar ontwikke- de keizer in z’n blootje para- zeer krachtige onzekerheden. =RUJGUDJHQ YRRU KHW XLWYRHUHQ YDQ SV\FKRGLDJQRVWLHN HQ
len. De oud-bankier, mathema- deert. Maar wie als toezichthou- Dit vereist wél vaardigheden EHKDQGHOLQJ HQ KHW RSKHIIHQ RI
ticus en filosoof Nassim N. dend bestuurder, als directeur, van bestuurders, medewerkers UHGXFHUHQ YDQ GH YHUVODYLQJVSUREOHPDWLHN WHQ EHKRHYH YDQ KHW
Taleb onderstreept dit keer op ceo, cfo of manager waarachtig en adviseurs die nog niet altijd
keer in zijn best-selling studie leiderschap wil tonen, mág ruim ontwikkeld zijn. Meer in EHYRUGHUHQ YDQ HHQ ]R ]HOIVWDQGLJ PRJHOLMN HQ YHUVODYLQJVYULM
The Black Swan (2010). We geen onzekerheid tentoonsprei- het bijzonder worden inspan- OHYHQ
transporteerden het meten-is- den, niet ten overstaan van ningen vereist die stevige ‘bot-
wetenadagium naar alle moge- ondergeschikten maar ook niet singen’ faciliteren. Tegenspraak 9DDUGLJKHGHQ
lijke sociale processen, waaron- ten overstaan van gelijken of geven en nemen zal het redden- +HHIW UXLPH HUYDULQJVNHQQLV RS JHELHG YDQ GH YHUVODYLQJV]RUJ
der ons economische, meerderen. de mantra blijken te zijn. Alleen HQ KHW WRHSDVVHQ YDQ EHKDQGHOPHWKRGHQ HQ PHWKRGLHNHQ
(bedrijfs)organisatorische en Het onderkennen en op waarde met het wegen van tegendraad- WRHJHVSLWVWV RS GH GRHOJURHS .HQQLV YDQ GH GRHOJURHS HQ YDQ
bestuurlijke doen en laten. Tot schatten van ‘onzekerheden’ se (toekomst)beelden en inter- KHW EHJHOHLGHQ HQ FRDFKHQ YDQ GH FOLsQWHQ
op heden zijn velen blijven zou juist een hoeksteen van ons pretaties is de last van onzeker- 5XLPH NHQQLV HQ HUYDULQJ PHW SV\FKRGLDJQRVWLHN HQ GLGDNWLHN
geloven dat we ook in die velden handelen moeten vormen! Dit heid te verlichten, flink te ver- HQ NHQQLVRYHUGUDFKW YRRU KHW JHYHQ YDQ WUDLQLQJHQ HQ FXUVXV
overeenkomstige zekerheden is echter níét wat mensen en lichten. Dat is te doen. Het VHQ
als in de exacte wetenschappen organisaties wensen te verne- vereist enige inspanningen, 5XLPH NHQQLV YDQ YRRU GH IXQFWLH UHOHYDQWH FRPSXWHUDSSOL
kunnen verwachten. men. In Thinking, Fast and maar gefundeerde tegenspraak FDWLHV 06 2IILFH
Als een junk aan heroïne klam- Slow constateerde de Nobel- is in organisaties te integreren. *RHGH PRQGHOLQJH HQ VFKULIWHOLMNH XLWGUXNNLQJVYDDUGLJKHLG LQ
pen we ons vast aan pretentieus prijswinnaar Daniel Kahneman: Rails worden sterk door dwars- KHW 1HGHUODQGV HQ 3DSLDPHQWV
gepimpte spreadsheets: we ‘the admission that one is mere- liggers: organisaties ook. Dán
vullen getallen in en vinken ly guessing is especially unac- kunnen ze een onzekere toe- 3URILHO 3V\FKRORRJ
vakjes af om de bedrijfs- en ceptable when the stakes are komst aan!
beleidsprocessen ‘transparant’ high. Acting on pretended :HUN HQ GHQNQLYHDX :2 ZHUN HQ GHQNQLYHDX
in kaart te brengen, te ‘ontslui- knowledge is often the prefer- Aart G. Broek specialiseerde zich 2SOHLGLQJ (HQ DIJHURQGH :2 RSOHLGLQJ 3V\FKRORJLH
ten’, en ‘effectief’ en ‘efficiënt’ red solution.’ Schone schijn om in communicatiewetenschap, :HUNHUYDULQJ 7HQPLQVWH MDDU UHOHYDQWH ZHUNHUYDULQJ
te ‘monitoren’. Dit alles in de onzekerheden te maskeren! sociologie en, meer recentelijk,
absoluut ongefundeerde maar Er wordt bestuurd vanuit een criminologie (geweldsproblema- 'H DUEHLGVYRRUZDDUGHQ ]LMQ LQ RYHUHHQVWHPPLQJ PHW GH
alleszins geruststellende over- uitzonderlijk simplistisch beeld tiek); hij is onder meer de auteur ]ZDDUWH YDQ GH JHERGHQ IXQFWLH
tuiging dat we die processen nu van de menselijke natuur en van Geboeid door macht en on- ,QGLHQ X EHODQJVWHOOLQJ KHHIW YRRU GH]H IXQFWLH NXQW X YRRU
eindelijk ‘doeltreffend’ zullen van menselijk gedrag en hande- macht; Geschiedenis van de politie MDQXDUL XZ VROOLFLWDWLHEULHI PHW F Y VWXUHQ QDDU
‘managen’ en de risico’s weten len. Alles wordt ‘een keuze die op de Nederlands-Caribische )XQGDVKRQ 6SHUDQVD W D Y /X] *RGIULHG 0DQDJHU
te ‘beheersen’, waardoor we de je maakt’ – we voegen er ook eilanden (Amsterdam, 2011) en +RRJVWUDDW
‘daadkracht’ van de organisatie nog ‘weloverwogen’ aan toe. We Dwarsliggers; Tegenspraak onder &XUDoDR
‘vergroten’. In een dergelijk zouden niet meer overgeleverd schaamteloos leiderschap (Haar- 2I YLD H PDLO VHQWURVSHUDQVD#KRWPDLO FRP
sprookje komen dan nog woor- zijn aan de goden zoals de Grie- lem, 2013), waarop deze bijdrage 9RRU QDGHUH LQIRUPDWLH
den voor als: ‘projectmatig’, ken dat waren. Het (nood)lot is gebaseerd.