Page 4 - BNDIA ARUBA
P. 4

A4   LOCAL
                    Diaranson 3 aPriL 2019
            Sra. Helen Guda tocante violencia den scolnan:

                                  ‘Un mucha cu tin problema di comportamento, esey

                                                             ta un pedido pa ayudo’



            ORANJESTAD -  E prob-        Ta  un  fenomeno  cu  no  por  general, su analisis mester di  tereno  di  disciplina  consci-  nan no actua di mal manera,
            lema  di  violencia  escolar  analisa  di  banda  di  un  per-  un reflexion colectivo ora por  ente, e enfoke principal.  educa e muchanan y educa e
            ta un tipo di violencia cu  spectiva so. Di parti di salud,  visualisa e factornan cu tin in-                       maestronan.
            ta  refleha  e  descomposi-  ta analisa como un problema  fluencia riba dje, pero tambe  Guda a splica cu agresion ta
            cion  di  actual  sociedad.   medico,  psicologico  y  fisico;  na esunnan cu por preveni.  algo humano, pero un mucha  Guda a papia tocante e pro-
            Violencia escolar ta forma  desde  sociologia,  como  un                               por cuminsa cu un compor-    testa  di  maestronan  dianan
            parti  di  e  realidad  dia  pa  hecho  social  cu  ta  afecta  e  Bon Dia Aruba a haci un en-  tacion agresivo desde cu e ta  pasa  pa  motibo  di  violencia
            dia  den  institucionnan  relacion  den  e  aspecto  es-  trevista  cu  sra.  Helen Guda,  hopi chikito, desde cu nan tin  den scol. El a splica cu esey
            educativo,  e  ta  un  topico  colar y ta yega te espacio fa-  psicologo di mucha y miem-  2 of 3 aña, esey ta depende di  no ta un problema cu nan por
            actual  cu  a  adkiri  impor-  miliar,  comunitario  y  social;  bro  di  Develop  to  Grow,  nan  caracter,  temperamento,  soluciona  asina,  esey  ta  un
            tancia  pa  via  di  e  suceso  desde e banda huridico como  compania  cu  e  mes  a  lanta  educacion  of  si  nan  tin  un  problema cu mester solucio-
            cu  a  pasa  dianan  pasa  cu  un  conducta  antisocial  di  e  hunto  cu  otro  personanan  fayo den nan desaroyo. Pero  na desde e base, cual ta con e
            muchanan di scol.            muchanan menor di edad, cu  varios aña pasa y cu ta encarga  mas tanto ora un mucha tin  hende ta papia cu nan mes, cu
                                         poco  of  sin  regulacion,  den  cu training y coaching riba e  un comportacion violento, ta  su comportacion.
                                                                                                   un señal cu algo no ta bay bon
                                                                                                   y mester wak con por yuda e  “E  problema  no  por  wordo
                                                                                                   mucha.                       soluciona desde ariba so, sino
                                                                                                                                nos  tur  hunto”  Guda  a  ex-
                                                                                                   Guda a bisa cu den su experi-  presa.
                                                                                                   encia como psicologo di mu-
                                                                                                   cha, e muchanan mas chikito  Ora  ta  existi  violencia  den
                                                                                                   cu ta den scol basico of kleu-  scolnan,  tin  algun  muchan-
                                                                                                   ter,  y  secundario,  tambe  al-  an  cu  tin  miedo  di  papia  of
                                                                                                   gun biaha tabatin comporta-  di  bisa  kico  ta  e  motibo  di
                                                                                                   cion violento. E problema ta  e  violencia.  Nan  tin  miedo
                                                                                                   cu si nan tin problema seve-  di bisa algo pa via cu nan lo
                                                                                                   ro,  por  ehempel,  ‘problema  por haya nan mes den prob-
                                                                                                   sociopath’  ora  cu  nan  tabata  lema, y tambe pa via di adul-
                                                                                                   chikito nan tabata tenta bestia  tonan  mes,  ora  e  muchanan
                                                                                                   y ora di bira grandi e por haci  ta chikito y nan ta conta algo,
                                                                                                   mesun cos cu hende.          e mayornan of docentenan ta
                                                                                                                                bisa pa ‘no bin trece redo’.
                                                                                                   Tin  biaha  e  muchanan  tin
                                                                                                   asina hopi rabia y nan no tin  Guda a expresa cu e disciplina
                                                                                                   control riba nan rabia, cu no  consciente ta full un sistema
                                                                                                   por laga nan nan so, pa mo-  di educacion cu ta dirigi riba
                                                                                                   tibo  por  dal  otro  mucha  na  e desaroyo social emocional,
                                                                                                   algun  momento.  Den  scol  basa  riba  e  siguridad.  Ttur
                                                                                                   tin  mucha  cu  ta  hala  cabey,  hende ta mesun importante,
                                                                                                   ta  scop,  etc.,  pero  esey  ta  e  docentenan hunto cu mayor-
                                                                                                   muchanan  cu  por  tin  prob-  nan  mester  ta  den  conexion
                                                                                                   lemanan grandi, Guda a sig-  cu otro, conexion individual
                                                                                                   ura.                         pa cada mucha y e muchanan
                                                                                                                                cu otro, pa stimula e union,
                                                                                                   Tambe  el  a  comenta  cu  ‘un  no solamente basa riba siña-
                                                                                                   mucha  cu  tin  problemanan  mento,  sino  con  por  traha
                                                                                                   di  comportacion,  esey  ta  un  hunto.
                                                                                                   pedido pa ayudo’. Disciplina
                                                                                                   consciente  ta  splica  con  e  “Bo no por bay bisa nos tin
                                                                                                   mayornan  por  siña  e  mucha  problema  di  violencia  den
                                                                                                   con pa anda cu emocion y e  scol, pa motibo cu un prob-
                                                                                                   mayornan por cuminsa desde  lema  no  ta  bin  di  nada.  E
                                                                                                   cu nan ta baby.              problema  no  ta  solamente
                                                                                                                                den  scol,  e  ta  den  comu-
                                                                                                   Pero, tambe el a referi cu esey  nidad,  si  bo  kier  soluciona
                                                                                                   tambe  mester  cuminsa  cu  e  e  problema  bo  mester  solu-
                                                                                                   adulto. Esey ta pasa hopi bi-  ciona profundamente”, Guda
                                                                                                   aha ora e muchanan tin prob-  a bisa.
                                                                                                   lema pa motibo cu e mayor-
                                                                                                   nan tin problema tambe, por  Tambe  el  a  referi  cu  hopi
                                                                                                   ta cu e mayor ta hopi agresivo  adulto no a siña con nan por
                                                                                                   of  tin  biaha  cu  e  mayor  ta  anda cu nan mes. Ora e hen-
                                                                                                   mucho  permisibel  y  ta  laga  de ta rabia, nan ta zundra, nan
                                                                                                   hopi cos pasa, y no por pensa  ta grita y nan yiunan ta siña
                                                                                                   con pa atende e mucha.       esey di nan. P’esey ta algo cu
                                                                                                                                mester  haci  un  cambio  den
                                                                                                   Educacion ta cuminsa for di  educacion di e mucha, cerca
                                                                                                   chikito, loke e mayornan por  di e mayor y cerca e maestro.
                                                                                                   haci  ta  purba  siña  e  mucha
                                                                                                   desde chikito cu ora e ta hopi  E solucion riba e plaso largo
                                                                                                   rabia, e por calma su mes. Por  pa  violencia  den  scolnan  ta
                                                                                                   siña kico e por haci y kico no,  pa duna pa e muchanan mas
                                                                                                   e muchanan cu ta haya hopi  atencion, mas conexion y in-
                                                                                                   rabia  tin  cu  siña  nan  core,  teres pa nan, Guda a finalisa.
                                                                                                   move, kima e adrenalina, pa
   1   2   3   4   5   6   7   8   9