Page 11 - bon-dia-aruba-20180815
P. 11
A11
OPINION Diaranson 15 augustus 2018
Adi Rasmijn:
‘Con ta para cu e proteccion di nos coralnan? Parke Marino’
ORANJESTAD - Prome
cu contesta e pregunta aki,
mester determina den cua
formanan e formacionnan
coralino y nan habitan-
tenan ta ser menasa.
1.Update 2018: Si encaso e
refineria habri atrobe ……!:
Entre e destructornan mas
grandi di nos coralnan ta
pertenece e refineria cu dia
tras dia ta manda substan-
cianan masha peligroso pa
lama. Ademas, binticuatro ora
pa dia productonan petrolero
cu kisas a desaparece den tera
80 aña pasa – ta sipel for di
tera bay den nos awanan salo.
Y ningun hende sa kico pre-
cisamente ta bay lama na e
manera aki.
Si encaso e refineria bay
atrobe den funcion, mi ta
spera cu Dienst Technische
Inspectie y Direccion di Sa- esaki sosode repentinamente, 5. Esunnan cu mas tanto djis pa ‘train’. Mi a mira es-
lubridad Publico lo bay con- e lo significa e final di e co- ta gana nan pan cu e coral- 6. Nos isla conoce mas di aki cu mi propio wowonan
trola estrictamente ki sub- lonia. nan, ta pertenece tambe na e cien hende cu, mayoria biaha y tende esaki cu mi propio
stancianan ta sali for di e ‘sep- c) sacando conscientemente grupo di destructornan mas pa hobby y ganando placa sin horeanan. Te hasta e persona
arator’ y drenta lagun. uno of mas ‘souvenir’ for grandi di e mesun coralnan – paga impuesto, ta bay tira un cu menos celebro mester por
di lama – p.e. un pida coral esta, e instructornan di buceo liña tras di cay. Pa e conse- rasona cu e animalnan mester
2. Antes: Henter San Nico- bunita. Na Maldivas y den e ya menciona. Di e siguiente cuencianan, mira punto 5a. haya un chens pa reproduci,
las y cien di cas na Zeewijk, parke marina Pennekamp na maneranan nan ta causa daño: Of nan ta pone un canastro prome cu nan ser mata. Ta
Savaneta y Pos Chikito ta Florida turistanan a laga gran a) Den mayoria caso nan ta meymey di e coralnan – atra- obvio cu esaki ta conta tam-
laga nan awa sushi bay lama. parti di e formacionnan cor- tira anclo riba e coralnan. pando asina e piscanan mas be pa calco y specialmente
Awor, si ta trata solamente alino bashi. Cerca nos hopi Pues, prome cu e anclo pega chikito (p.e. e maraviyoso kreeft. Ta unicamente e in-
di awa di cushina y toilet, e biaha nan ta coy strea di lama (por supuesto den un pida ‘four-eye butterfly fish’) te na stitucion di un parke marino,
daño na e animalitonan ex- como ‘souvenir’ – pa despues coral), e a lastra varios metro e conglanan berde mas grandi cu un control estricto, lo por
tremamente vulnerabel lo di un algun dia bent’e afo pa- den e veld di coral – lagando – pa despues bolbe tira nan scapa e sortonan aki.
keda limita. Pero ta casi sigur sobra e a cuminsa hole stinki! un rastro di destruccion atras. den lama, por supuesto mor-
cu tin tambe tur sorto di sub- Y hisando e anclo for di fon- to. Casi tur dia tin hobenci- E seis puntonan menciona ta
stancianan agresivo den e awa Nos por conclui cu e instruc- do, atrobe pidanan grandi di tonan entre 15 pa 20 aña riba mustra bon cla cu nos coral-
– di p.e. azeta y gasolin te na tornan cu ta hiba turistanan coral ta ser kibra. E mesun e coralnan, tirando pisca. Cu nan ta bou presion grandi. E
‘Easy Off’ y otro detergen- bucea, ta carga un respon- storia lamentabel aki ta conta nan ta actuando contra e ley miho manera pa proteha nan,
tenan venenoso. sabilidad grandi. Ta nan tarea tambe pa e piscadonan patras cu ta prohibi tira pisca di cor- manera ya bisa, ta institui un
pa evita cu e hendenan men- di e rif. al ya caba riba su mes ta bas- parke marino. Desde october
3. Demasiado hende ta carga ciona, ta mishi di un of otro b)Nan ta permiti regular- tante grave; pio ta cu nan ta 1992 (!!!) parlamento tin den
e idea cu e lama ta un dump manera cu e coralnan y otro mente cu nan clientenan ta mata tambe e piscanan di mas su posesion e ‘ontwerp lands-
grandisimo. Tur clase di su- habitantenan di e rif. destrui e coralnan y saquea chikito (pues cu no a haya verordening marien milieu’
shedad nan ta tira aden; di nos lama. oportunidad pa reproduci), cu ta habri caminda pa yega na
matras y frigidair te na bacte- tal parke. E pregunta clave ta
ria di auto y bleki di cerbes. (cu mi a haci pues 25 aña pasa
E fondo di lama na Mangel caba): ki dia nos representan-
Halto, Malmok y Arashi ta tenan lo bay traha tempo pa
tapa bou di cups di plastic. discuti e proposicionnan di e
E saconan di plastic hopi bi- ley menciona?
aha ta ser mira pa un medusa
(kwal) of otro presa y conse- Esunnan cu tin nos natura-
cuentemente ta ser comi pa leza na pecho no mester laga
pisca y turtuga. esunnan cu awor, na 2018,
ta grita contra e institucion
4.Tur siman mas di cien tur- di un parke marino, domina
ista ta baha den profundidad e discusion. Mustra nan riba
pa admira nos bida marino. e hecho cu hustamente un
Den esaki nan por destrui e parke a lo largo lo duna nan
coralnan di e siguiente mane- mas beneficio – pasobra e
ranan: piscanan y otro especienan lo
a) para riba nan of mishi cu haya oportunidad pa repro-
nan na otro manera – p.e. cu duci den e parke. Y net pafo
man, flipper of rudia; di e parke e hobbyistanan lo
b) baha te na un distancia por gara mas pisca!
hopi cerca di e fondo – pues (e version original a ser pu-
di tal manera lanta santo y blica na aña 1993; esaki ta un
polvo cu despues ta baha riba version hopi mas cortico)
y memey di e poliponan. Si