Page 2 - BNDIA ARUBA
P. 2

A2   LOCAL
                       Dialuna 8 aPRil 2019

                               FADA: Legalisa no ta nifica cu ta legal pa hoben tambe


                                                                                                   un psikiatria o psicologo.   un tempo. Nos no a logra cu
                                                                                                                                e  mayornan  a  bin,  pero  nos
                                                                                                   Ruliënne  Arends  ta  trahado  ta bay drenta atrobe pa asina
                                                                                                   preventivo. E ta bisa cu FADA  nan  por  tin  e  informacion
                                                                                                   su tarea ta di guia y principal-  corecto di marihuana.
                                                                                                   mente ta bay den prevencion
                                                                                                   pa  pone  enfasis  riba  guia  na  Lito Lacle, vocero di cuerpo
                                                                                                   scol. E ta agrega cu esey ta e  policial a bisa cu tanten mari-
                                                                                                   grupo mas grandi pa atende.  huana  ta  ilegal  “nos  tin  cu
                                                                                                   “No bay warda te ora en ho-  traha riba esaki.” El a conta cu
                                                                                                   ben ta usa of ta gar’e cu mari-  a duna charla na scol pa mu-
                                                                                                   huana.” Agregando cu na cu-  cha di 6 pa 18 aña. E ta bisa
                                                                                                   alkier  momento  FADA  t’ey  cu edad ta importante. “Edad
                                                                                                   pa duna informacion.         basico di 6 pa 12 ta pa mucha
                                                                                                                                haya  confiansa.  Di  12  pa  18
                                                                                                   E ta bisa cu hobennan ta mas  nan ta busca nan identidad.”
            ORANJESTAD – Diabier-        cu  a  sali  positivo,  ta  haya  caso  e  resultado  cerca  e  ho-  habri pa papia di uso di dro-
            na mainta den un confer-     ofreci yudansa riba diferente  ben  ta  varia.  “Tin  hoben  cu  ga, tin hoben cu ta conta nan  Segun  Lacle,  tin  mucha  cu
            encia di prensa conhunto  aspecto  di  uso  di  droga,  pa  ta  cay  mas  lihe  cu  otro  bao  experiencia  na  cas,  tin  cu  ta  no  tin  presente  identidad  y
            di varios instancia  a papia  duna nan educacion di e des-  di ‘peer pressure’. E nivel di  lanta cu familiar cu ta huma  confiansa, anto nan ta busk’e
            tocante  e  tema  di  mari-  bentaha  di  marihuana  y  ta  educacion di hoben ta hunga  droga. “Mayornan ta usa anto  di otro caminda, sea na caya,
            huana.  A  trece  informa-   discuti locual e hoben ta haya  un  papel  tambe,  mescos  cu  pakico  lo  e  ta  malo,  nan  ta  cerca  otro  hende  cu  por  tin
            cion  di  e  parti  medicinal  sa via internet.           caracter  di  e  persona  tambe.  conta  nos  kico  nan  kier  sa.  mal influencia.
            y recreacional y encuanto                                 “E hoben cu ta mas dificil pa  No na nivel secundario, nos
            e proyecto riba cual FADA  Segun Webb, hopi pais a le-    maneha ta esun unda na cas  ta  papiando  di  e  nivel  mas  El  a  agrega  tambe  cu  infor-
            ta trahando.                 galisa uso di marihuana, pero  uso di marihuana ta normal.”  abao, cu ta puntra tur esey.”  macion di CAA (Consulturia
                                         no  pa  hoben.  Si  gara  nan  ta                         Arends ta bisa cu ta duna in-  di Addicion Aruba) ta mustra
            Emmeline Webb trahado so-    cumpra marihuana, bao di 25  Un  punto  importante  ta  e  formacion,  pa  nan  compro-  cu 66% di mucha cu tin prob-
            cial di fundacion Maneho di  aña, esey ta ilegal; “legalisa no  mayornan. Den e seccion di  nde.                    lema di adiccion ta di mama
            Adiccion Aruba a splica cu e  kiermen legal pa cumpra.” E  ‘begeleiding’  (guia)    ta  haci                        soltero.
            ta  trahando  directamente  cu  ta  bisa  tambe  cu  locual  e  ta  uso  di  simulacion  di  papel
            hoben. El a menciona cu e ta  nota riba medionan social ta  unda  e  mayornan  por  siña  Nan  lo  bay  tin  programa  Ora mucha bin papia cu may-
            duna servicio na e hoben pa  cu ta legalisa pa tin control di  investiga pa haya sa ki ora un  tambe pa mayornan, pa asina  or, e mayor mester por tin e
            stop e uso di droga. “Di e ho-  ken ta bende e marihuana, pa  hoben ta usa droga.”     nan compronde cu kico nan  conocemento  pa  asina  por
            bennan cu ta bin pa yudansa  motibo cu nan sa cu e ta malo  Por ehemplo, por ripara cu e  mester  tene  cuenta.  E  pro-  papia riba e tema. “Hopi di e
            di adiccion y abuso di mari-  pa  hoben.  E  ta  bisa  cu  can-  hoben  ta  comiendo  mas  cu  grama  ta  prepara  nan  como  muchanan ta haci nan inves-
            huana, por bisa cu 1% ta uza  nabis  medicinal  ta  positivo,  normal,  wowo  ta  cora,  tin  mayornan  pa  por  papia  y  tigacion  y  nos  ta  keda  kens
            cocaina.”                    pero no e humamento cu ta  falta di motivacion, punto di  duna informacion na nan yiu.  banda di nan. Tin cu enfoca
                                         haci daño na cerebro.        scol  a  cuminsa  baha.  Como                             como  mayor  pa  haci  e  parti
            Sra. Webb ta agrega cu a laga                             mayor bo mester bati na por-  Tambe  Arends  ta  bisa  cu  lo  ey,  pa  asina  otro  no  yega  y
            317  hoben  haci  drugtest.  E  E  ta  bisa  cu  e  informacion  ta, sea pa informacion tocante  cuminsa tambe pa drenta den  duna mal informacion.
            instancia  of  scol  di  e  hoben  aki  ta  general  pero  den  tur  droga,  of  busca  ayudo  cerca  bario. “Nos a purba esaki caba
            Segun Parlamentario Christiaans-Yarzagaray (MEP)

                                           Aruba ta importa inflacion for di otro pais



            ORANJESTAD  -  Parla-        Aunke e polemica cu tin den  vicio. E ta totalmente di acu-  Yarzagaray a tuma pa su mes  tax di 18% y Merca, cu ta un
            mentario    Setty   Chris-   pueblo  ta  cu  BBO  lo  bira  erdo cu cualkier aumento di  e  trabao  di  averigua  cuanto  pais  masha  bishita  pa  nos
            tiaans-Yarzagaray  ta  haya  10%, basa riba e mesun rap-  BBO of otro sorto di belast-  ta  cobra  riba  belasting  indi-  hendenan, na Florida tin un
            cu un 6% di BBO ta menos  port  di  IMF  (Fondo  Mon-     ing tin su impacto, ya cu tur  recto den diferente pais di cu  sales tax di 6.5% y tin ora nan
            compara cu loke ta cobra  etario  Internacional).  E  rap-  producto pa consumo local ta  tin  hende  ta  biba  na  Aruba.  ta  añadi  cierto  componente
            den otro pais cu e mesun  port  ta  indica  cu  si  Aruba  wordo importa.              E  parlamentario  a  splica  cu  ariba, manera e caso na New
            tipo di belasting indirecto  den su parti di reforma fiscal                            a base di e intercambio cu e  York cu en total hende ta re-
            den  nan  sistema  di  balor  dicidi cu e ta bay un sistema  Pasobra  nos  ta  un  pais  im-  tabatin  cu  hendenan  di  nos  sulta  pagando  8.875%  den
            agrega.                      manera  Hulanda,  e  ora  ey  e  portado  practicamente,  nos  comunidad  multicultural,  el  sales tax.
                                         porciento aki lo por yega na  ta “importa te hasta inflacion  a  yega  na  basta  informacion
            "E  no  lo  bira  nunca  10%,   10%.  Pero  esaki  no  kiermen  di e pais di unda nos ta im-  di diferente pais, ya cu banda  Mirando  e  cifranan  aki,  e
            tanten  cu  anos  ta  sinta  aki-  cu BBO lo bira 10% y -segun  porta,”  el  a  bisa.  Ademas  di  di alrededor di 60% di Aru-  miembro di fraccion di MEP
            nan," el a bisa. E ta agrega cu  e parlamentario- nan a papia  otro  componente  manera  biano,  nos  tin  como  40%  di  ta  puntra  su  mes,  a  base  di
            ta parlamento ta esun cu tin  cu IMF riba e topico aki.    transporte y pago di fleta cu  nos poblacion cu a bin for di  combersacion cu el a yega di
            cu pasa e ley den caso di cu-                             ta trece ahustacion riba e prijs  otro pais.              sostene, pakico e personanan
            alkier cambio y aumento den  Importacion y inflacion      di  e  producto.  Ademas  di  e                           cu ta bin di afo no ta bisa cu
            esaki, y nan no lo pas'e tam-  Contestando  pregunta  di  BBO cu gobierno ta bin cune,  Den e contexto aki el a yega  nan ta paga BBO, pasobra na
            poco.  Como  parlamentario,  Bon Dia Aruba riba impacto  no mester lubida cu ainda tin  na  sa,  por  ehemplo,  cu  na  nan pais nan ta paga mas.
            e  ta  sigur  cu  su  fraccion  ta  cu cualkier aumento di BBO  e parti di e comerciante cu ta  Hulanda  tin  un  sistema  di
            sostene su persona den esaki,  tin  riba  inflacion,    poder  di  dicidi cuanto e kier gana.   belasting  BTW  (VAT  na  In-  E ta ilustra esaki ya cu a pesar
            kiermen cu BBO no lo bira  compra  y  costo  di  bida,  ya                             gles;  IVA  na  Spaño;  red.)di  cu e ta bisa esaki, tin ora hen-
            10% of 12%.                  cu pais Aruba ta importa tur  E ta haya cu esaki ta e prob-  21%.  Colombia  tin  un  IVA  de no ta para keto y compara
                                         cos, esaki ta e  preocupacion  lema cu Aruba ta lidia cune,  di 19%, Venezuela tin IVA na  kico  e  6%  di  BBO  ta,  com-
            El a splica cu tempo cu BBO  cu tin den comunidad. Ya cu  ya  cu  nos  ta  un  pais  cu  ta  12%. Panama tin un sales tax  para  cu  diferente  otro  pais.
            a subi cu 2,5% na juni 2018,  e paisnan grandi cu tin e me-  depende  totalmente  di  im-  di 7% y Corsou tin un OB cu  Ademas e no ta algo exclusivo
            gobierno  a  indica  na  parla-  sun tipo di belasting riba con-  portacion.  Esaki  ta  ocasiona  ta varia ya cu e por ta 9% riba  di Aruba, ya cu tur pais cu bo
            mento  cu  esaki  tabata  tem-  sumo, nan ta paisnan produc-  cu tambe nos ta importa tur  cierto  producto  y  servicio.  ta bay tin un tipo di belasting
            poral.  “Y  nos  ta  mantene  e  tor y nan costo di bida ta mas  efecto riba e productonan.          Tambe e por ta 7% pa sector  indirecto, basa riba consumo.
            palabra ‘tijdelijk’ na e porcen-  abao cu esun di nos. E ta haya                       hotelero y seguro y riba otro
            tahe aki,” el a bisa.        cu ta berdad cu loke Aruba ta  Impuesto indirecto         tipo di concepto e ta 6%. Re-
                                         produci den gran parti ta ser-  Parlamentario  Christiaans-  publica Dominicana tin sales
   1   2   3   4   5   6   7