Page 21 - AWEMAINTA
P. 21
Diaranson, 22 Augustus 2018 AWEMainta 21
Violencia domestico na Aruba
Pa: mr. Alida (Lily) Marval
ULTIMO tempo Aruba a ser sacudi dor
di casonan cruel di violencia domestico y mas den nos comunidad. Tur juffrouw HOGARNAN ta na WERKI!
(VD): 2 mucha chikito cu ta ser tortura of meneer di skol por bisa bo cuanto Pone atencion con nos ta trata otro; con
y mata pa nan padrasto; un sra. cu ta mucha ta bin skol sin bebe un tiki te of nos ta papia cu otro! Cuminsando for
ser maltrata pa su pareha y cu ta fayece come algo. Muchanan asina neglisha cu di riba: Mandatarionan cu mester duna
a consecuencia di golpinan fuerte na su hasta ta hole pishi. e bon ehempel. Bo ta haya miedo pa
cabes; un sra. ilegal cu ta ser bati mala- habri radio. Tur dia tin gritamento, ta
mente pa su pareha Polis y laga pa su Tur skol tin un facilitad pa un mucha usa palabranan onbeschoft, hasta den
cuenta sera den un kamber. por tuma un baño. E Fundacion di sr. Parlamento!.
V.D no ta algo cu a cuminsa ultimam- John Fun ta traha 600 sandwich pa dia Mayornan contra yiunan y vice versa;
ente. Al contrario. E ta algo cu ta tu- pa parti na skol pa muchanan cu no tin mayornan no tin tempo of no ta tuma
mando lugar for di hopi tempo y cu a nada pa come. Pa motibo di pobresa of tempo pa nan yiunan. Nan no ta puntra
conduci na lanta Fundacion pa Hende negligencia? Dicon e abusonan aki ta con a bay na skol. Y hopi biaha ni siki-
Muhe den Dificultad entre otro pa pro- tumando lugar? E causa por ta difirente era nan ta bay busca e raport.
tega especialmente hende muher y nan cos: E manera con un hende a ser cria.
yiunan den caso di maltrato. Por ehempel: Si un mucha wak su tata E investigacion nacional ta mustra cu
Instancianan manera FHMD, Departa- maltrata su mama, dia e lo forma un mas di mitar di hende muher cu ta
mento di Asunto Social, Polis, Hospital, hogar, e lo haci mescos pasobra el a lan- traha ta traha mas di 40 ora pa si-
dokternan y clero, sa di e poroblematica ta ta wak maltrato y ta kere cu ta algo man. Pesey lo ta bon pa introduci traim-
aki. Nan sa tambe di casonan di incesto normal. Nos ta yama esey cu e circulo erdia obligatorio. E mucha ta traha su
y pedofilie. Esnan cu mas ta haya sla ta vicioso di violencia ta continua; e ta bay huiswerk na skol, ta lesa buki of sigui
hende muher y mucha. di generacion pa generacion. un curso expresivo, manera pintamento,
V.D no ta sla, golpi, skop, hincamento y E forma “Machista” di pensa: Homber handwerken, handenarbeid, gymnastiek
violacion so. Bo por haci un hende hopi mag tur cos y hende muher mester obe- etc. Esaki lo tene nos muchanan for di
daño dor di grit’e, humiy’e, menas’e, dece. Y no lubida cu generalmente un caya.
gañ’e, papia palabra malo cune, bis’e cu abusador ta un hende cu a ser abusa/ Maestronan contra alumnonan y vice
e ta gordo, mahos, cu e no ta sirbi pa maltrata dia e tabata mucha! Stress di versa. Nos ta campeon den copiamento
nada etc. trabou, salario no ta yega pa cubri tur di custumbernan mahos di otro luganan
Mi investigacion ta mustra cu cada 1 gasto. Placa sigur lo no yega si tin cus- y cu no tin nada di haber cu cultura di
di 3 muhernan na Aruba a sufri abuso tumber di bebe alcohol, especialmente nos pueblo.
emocional of psychologico. E sentimen- tur weekend durante Happy Hour. ARUBA, lanta for di soño! Ban wak re-
to negativo cu mas a ser menciona ta Y menos e ta yega si cuminsa usa droga. alidad. Ban trece cambio. Ban cambia
RABIA. Nos ta wak e consecuencianan: tur dia luho y materialismo pa cosnan cu tin
Tin hopi hende cu trauma cu nunca a tin accidente pa motibo di bebemento, balor: Respet, compasion y ayudo pa
ser trata. Abuso ta sosode tambe dor di especialmente den weekend. nos prohimo.
control pisa p.e. no laga e otro persona Proteha bo hogar a base di duna amor
cumpra su mesun paña, of dun’e chens Nos isla ta yenando cu mas y mas adicto, na otro. Ban duna mas atencion na otro.
di siña algo of di traha.
homber y muher. Nos muchanan jong Comparti tempo cu otro.
ta cuminsa bebe alcohol y usa droga for
Di e manera aki e pareha ta domin’e di tempran. Wak tempo di Carnaval y Ban busca DIOS no solamente na misa,
y control’e y su autoestima ta baha y fakkeloptocht! Nos sport faborito a bira pero den nos actitud pa otro. Ban prote-
e mes ta haya cu e no ta bal nada. E hunga placa na Casino, hasta pa nos he nos hogarnan y nos yiunan dor di ta
ta depende totalmente di e pareha y e hende grandi cu ta bay benta nan tiki un bon ehempel. Ban pone enfasis riba
ta bira un victima facil. E investigacion pensioen afo. Hopi yiu y nietonan NO nos propio cultura, norma y balornan.
nacional riba violencia contra hende tin respet mas pa nos hende grandi nan. Ban yena nos bida cu cos bunita y cu ta
muher na Aruba cu mi a haci a duna Mester bay traha, dus ta laga nan na cas bal la pena.
como resultado cu un di cada 4 hende cu pampers bisti y sin come te ora ta bin Cuerpo Policial: Por fabor pone tino ora
muher na Aruba ta experiencia un bek for di trabou pa por cambia nan y di selecciona esnan cu mester protege
of mas forma di violencia domesti- duna nan algo di come. nos pueblo. No permiti mal conducta y
co. Esaki ta hopi halto! Y di cada 3 abuso.
hende muher 1 ta experencia abuso Hopi di nan ta diabetico of tin otro
emocional! malesa. Cuanto biaha no a haya un bieu Den mi raport di 2013 mi a scirbi cu
Negligencia tambe ta un forma di abusa morto den su stul of riba cama?! Anto mitar di nos Cuerpo Policial tin
di hende, especialmente si nan ta de- mihor nos no papia con nos pober bes- problemanan relacional na cas! Cada
pende di nos, manera un baby, un mu- tianan ta ser trata! Kico ta pasando na un di nos, di ARIBA te ABOU mester
cha chikito, un hende cu disabilidad Aruba?? dedica na mehora calidad di BIDA na
(handicap) manera ciego, sordo mudo; Esaki ta señalnan cu NORMA y BAL- ARUBA pa di berdad Aruba por ta un
hende grandi cu no por cana bon of cui- ORNAN a baha drasticamente na Aru- isla ehemplar unda ta reina felicidad
da nan mes. ba. Fundeshi di nos comunidad, nos berdadero.
E formanan aki di VD nos ta wak mas