Page 21 - AWEMAINTA
P. 21

Diaranson, 22 Augustus 2018                                    AWEMainta                                                                    21




                                                        Violencia domestico na Aruba



                                                                                                            Pa: mr. Alida (Lily) Marval
       ULTIMO tempo Aruba a ser sacudi dor
       di casonan cruel di violencia domestico          y mas den nos comunidad. Tur juffrouw  HOGARNAN ta na WERKI!
       (VD): 2 mucha chikito cu ta ser tortura          of  meneer  di  skol por  bisa bo cuanto  Pone atencion con nos ta trata otro; con
       y mata pa nan padrasto; un sra. cu ta            mucha ta bin skol sin bebe un tiki te of  nos ta papia cu otro! Cuminsando for
       ser maltrata pa su pareha y cu ta fayece         come algo. Muchanan asina neglisha cu  di riba: Mandatarionan cu mester duna
       a consecuencia di golpinan fuerte na su          hasta ta hole pishi.                             e bon ehempel. Bo ta haya miedo pa
       cabes; un sra. ilegal cu ta ser bati mala-                                                        habri  radio.  Tur  dia  tin  gritamento,  ta
       mente pa su pareha Polis y laga pa su            Tur skol tin un facilitad pa un mucha  usa  palabranan  onbeschoft,  hasta den
       cuenta sera den un kamber.                       por tuma un baño. E Fundacion di sr.  Parlamento!.
       V.D no ta algo cu a cuminsa ultimam-             John Fun ta traha 600 sandwich pa dia  Mayornan contra yiunan y vice versa;
       ente. Al contrario. E ta algo  cu ta tu-         pa parti na skol pa muchanan cu no tin  mayornan no tin tempo of no ta tuma
       mando lugar for di hopi tempo y cu a             nada pa come. Pa motibo di pobresa of  tempo pa nan yiunan. Nan no ta puntra
       conduci na lanta Fundacion pa Hende              negligencia? Dicon e abusonan aki ta  con a bay na skol. Y hopi biaha ni siki-
       Muhe den Dificultad entre otro pa pro-           tumando lugar? E causa por ta difirente  era nan ta bay busca e raport.
       tega especialmente hende muher y nan             cos: E manera con un hende a ser cria.
       yiunan den caso di maltrato.                     Por ehempel: Si un mucha wak su tata  E investigacion nacional ta mustra cu
       Instancianan manera FHMD, Departa-               maltrata  su mama,  dia e lo forma un  mas di mitar di hende muher cu ta
       mento di Asunto Social, Polis, Hospital,         hogar, e lo haci mescos pasobra el a lan- traha ta traha mas di 40 ora pa si-
       dokternan y clero, sa di e poroblematica         ta ta wak maltrato y ta kere cu ta algo  man. Pesey lo ta bon pa introduci traim-
       aki. Nan sa tambe di casonan di incesto          normal. Nos ta yama esey cu e circulo  erdia obligatorio. E mucha ta traha su
       y pedofilie. Esnan cu mas ta haya sla ta         vicioso di violencia ta continua; e ta bay  huiswerk na skol, ta lesa buki of sigui
       hende muher y mucha.                             di generacion pa generacion.                     un curso expresivo, manera pintamento,
       V.D no ta sla, golpi, skop, hincamento y         E forma “Machista” di pensa: Homber  handwerken, handenarbeid, gymnastiek
       violacion so. Bo por haci un hende hopi          mag tur cos y hende muher mester obe- etc. Esaki lo tene nos muchanan for di
       daño  dor  di  grit’e,  humiy’e,  menas’e,       dece. Y no lubida cu generalmente un  caya.
       gañ’e, papia palabra malo cune, bis’e cu         abusador ta un hende cu a ser abusa/ Maestronan  contra  alumnonan  y vice
       e ta gordo, mahos, cu e no ta sirbi pa           maltrata dia e tabata mucha! Stress di  versa. Nos ta campeon den copiamento
       nada etc.                                        trabou, salario no ta yega pa cubri tur  di custumbernan mahos di otro luganan
       Mi investigacion ta mustra cu cada 1             gasto. Placa sigur lo no yega si tin cus- y cu no tin nada di haber cu cultura di
       di 3 muhernan na Aruba a sufri abuso             tumber di bebe alcohol, especialmente  nos pueblo.
       emocional of psychologico. E sentimen-           tur weekend durante Happy Hour.                  ARUBA, lanta for di soño! Ban wak re-
       to negativo cu  mas a ser menciona  ta           Y menos e ta yega si cuminsa usa droga.  alidad.  Ban trece cambio. Ban cambia
       RABIA.                                           Nos ta wak e consecuencianan: tur dia  luho y  materialismo  pa  cosnan cu  tin
       Tin hopi hende cu trauma cu nunca a              tin accidente pa motibo di bebemento,  balor:  Respet,  compasion  y  ayudo  pa
       ser trata. Abuso ta sosode tambe dor di          especialmente den weekend.                       nos prohimo.
       control pisa p.e. no laga e otro persona                                                          Proteha bo hogar a base di duna amor
       cumpra su mesun paña, of dun’e chens             Nos isla ta yenando cu mas y mas adicto,  na otro. Ban duna mas atencion na otro.
       di siña algo of di traha.
                                                        homber y muher. Nos  muchanan jong  Comparti tempo cu otro.
                                                        ta cuminsa bebe alcohol y usa droga for
       Di e manera  aki e pareha ta domin’e             di tempran. Wak tempo di Carnaval y  Ban busca DIOS no solamente na misa,
       y control’e y su autoestima  ta  baha y          fakkeloptocht! Nos sport faborito a bira  pero den nos actitud pa otro. Ban prote-
       e mes ta haya cu e no ta bal nada.  E            hunga placa na Casino, hasta pa nos  he nos hogarnan y nos yiunan dor di ta
       ta depende totalmente di e pareha y e            hende grandi cu ta bay benta nan tiki  un bon ehempel. Ban pone enfasis riba
       ta bira un victima facil. E investigacion        pensioen afo. Hopi yiu y nietonan NO  nos propio cultura, norma y balornan.
       nacional riba violencia contra hende             tin respet mas pa nos hende grandi nan.  Ban yena nos bida cu cos bunita y cu ta
       muher na Aruba cu mi a haci a duna               Mester bay traha, dus ta laga nan na cas  bal la pena.
       como resultado cu un di cada 4 hende             cu pampers bisti y sin come te ora ta bin  Cuerpo Policial: Por fabor pone tino ora
       muher  na Aruba  ta experiencia un               bek for di trabou pa por cambia nan y  di selecciona esnan cu mester protege
       of mas forma  di violencia domesti-              duna nan algo di come.                           nos pueblo. No permiti mal conducta y
       co. Esaki ta hopi halto! Y di cada 3                                                              abuso.
       hende muher 1 ta experencia abuso                Hopi di nan ta diabetico of tin otro
       emocional!                                       malesa. Cuanto biaha no a haya un bieu  Den mi raport di 2013 mi a scirbi cu
       Negligencia tambe ta un forma di abusa           morto den su stul of riba cama?! Anto  mitar di nos  Cuerpo Policial  tin
       di hende, especialmente si nan ta de-            mihor nos no papia con nos pober bes- problemanan relacional na cas! Cada
       pende di nos, manera un baby, un mu-             tianan ta ser trata! Kico ta pasando na  un di nos, di ARIBA te ABOU mester
       cha chikito, un hende cu disabilidad             Aruba??                                          dedica na mehora calidad di BIDA na
       (handicap) manera ciego, sordo mudo;             Esaki ta señalnan cu NORMA y BAL- ARUBA pa di berdad Aruba por ta un
       hende grandi cu no por cana bon of cui-          ORNAN a baha drasticamente na Aru- isla ehemplar  unda  ta  reina  felicidad
       da nan mes.                                      ba. Fundeshi di nos comunidad,  nos  berdadero.
       E formanan aki di VD nos ta wak mas
   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26