Page 80 - MIN JUS

16
Bonaire
Mensenrechten in Caribisch Nederland
Het College voor de
Rechten van de Mensen
heeft in een rapport
over de relatie tussen
armoede en mensen-
rechten in Nederland
een fors hoofdstuk aan
de situatie op Bonaire,
Sint Eustatius en Saba
besteed. Het Antilliaans
Dagblad publiceert hier-
onder het eerste deel.
D e meeste internationale
mensenrechtenverdra-
gen van de Verenigde
Naties en de Raad van Europa
die Nederland heeft aanvaard
zijn ook op Caribisch Neder-
land van toepassing. Het groot-
ste gedeelte van het Europees
Sociaal Handvest geldt echter
niet voor Caribisch Nederland.
Bij de transitie op 10 oktober
2010 is afgesproken voor een
periode van vijf jaar na de tran-
sitie geen ingrijpende nieuwe
wetgeving op de eilanden in te
voeren. Sinds 2010 is de Neder-
landse Grondwet (Gw) in de
gebiedsdelen van toepassing.
Hierdoor geldt het gelijkheids-
beginsel van artikel 1 Gw op de
eilanden. Er zijn veel verschil-
len tussen Caribisch en Euro-
pees Nederland in nationale
wetgeving, beleid en praktijk.
Op veel terreinen verschilt de Inleiding
wetgeving in Europees Neder-
land en Caribisch Nederland.
Daarbij verwijst de regering
vaak naar deze clausule. De
motivering voor de verschillen
is echter vaak kort en oppervlak- blijkt dat veel mensen in Cari- het Internationaal Verdrag
kig. De differentiatiebepaling
dient als leidraad voor wetgever, bisch Nederland moeite hebben inzake economische, sociale en soortig werk wél zou kunnen
bestuur en rechter om rekening
te houden met de bijzondere
omstandigheden op de eilan-
den. Toch blijft artikel 1 Gw het van armoedeproblematiek op de staatssecretaris van SZW wil
toetsingskader waarlangs speci-
fieke situaties moeten worden
beoordeeld.
Daaruit volgt dat er alleen
onderscheid mag worden ge-
maakt in het realisatieniveau
van bepaalde mensenrechten
tussen Caribisch Nederland en
Europees Nederland als geen
sprake is van gelijke gevallen of
als voor dat onderscheid een
objectieve rechtvaardiging be-
staat. De Nederlandse overheid
moet zo snel en doeltreffend
mogelijk toewerken naar volle-
dige verwezenlijking van de
sociaaleconomische rechten uit
het Internationaal Verdrag
inzake economische, sociale en
culturele rechten (IVESCR). Dat
betekent dat Nederland moet
verzekeren dat de rechten voor
de inwoners van Caribisch
Nederland beschikbaar, aan-
vaardbaar, van goede kwaliteit
en toegankelijk zijn. Vanaf het
moment dat de eilanden Bonai-
re, Saba en Sint Eustatius deel
zijn gaan uitmaken van Neder-
Antilliaans Dagblad Donderdag 18 mei 2017
Daarom hebben velen meer economische structuur is kwets-
baantjes nodig om rond te ko- baar en alternatieve inkomsten
men. Sinds de staatkundige zijn moeilijk te realiseren. Het
hervorming merken veel men- Rijk en de eilanden staan voor
sen dat hun financieel-economi- uitdagingen als het gaat om het
sche situatie is verslechterd. verbeteren van de werking van
de arbeidsmarkt en het vergro-
Kwetsbare groepen ten van de kansen voor lokale
arbeidskrachten op een baan.
Kwetsbare groepen met een Door een gebrekkige samen-
werking tussen Rijk en openba-
hoog risico op een leven in re lichamen worden de kansen
voor de lokale bevolking op een
armoede zijn ouderen met plek op de arbeidsmarkt niet
volledig benut. Het Rijk geeft
alleen algemene ouderdomsver- veel tewerkstellingsvergunnin-
gen af aan buitenlandse
zekering (AOV), mensen met arbeidskrachten, ook voor func-
ties aan de onderkant van de
een arbeidshandicap en (al- arbeidsmarkt. De regelgeving
maakt het mogelijk om van
leenstaande) vrouwen met kin- werkgevers in ruil voor een
tewerkstellingsvergunning een
deren. De armoede lijkt ook opleidingsplaats voor een lokale
arbeidskracht te eisen. Van deze
zeer aanzienlijk onder groepen mogelijkheid heeft het Rijk tot
op heden nog geen gebruik
van wie niet wordt verwacht dat gemaakt.
zij deelnemen op de arbeids- In Caribisch Nederland be-
staat wel behoefte aan hoger
markt, zoals ouderen (in het opgeleide werknemers, bijvoor-
beeld in het onderwijs en be-
Sinds de staatkundige hervorming merken veel mensen dat hun bijzonder alleenstaande AOV’- stuurlijke diensten. Er is sprake
van een braindrain: goed opge-
financieel-economische situatie is verslechterd. ers) en arbeidsongeschikten. leide ‘eilandskinderen’ keren na
hun studie in Europees Neder-
Daar is de prikkelwerking om land of de Verenigde Staten
vaak niet terug naar hun eiland.
land had Nederland hiermee discussie in de Tweede en de mensen te stimuleren aan het De aansluiting tussen vraag en
aanbod is vaak niet goed op de
onmiddellijk aan de slag moe- Eerste Kamer in het najaar van werk te gaan niet of veel minder eilanden.
ten gaan. Met maximale inzet 2016 is besproken dat de norm, relevant. Wat betreft arbeidson- Gelijke behandeling
van zijn middelen en zonder net als in Europees Nederland, geschiktheid is daarbij overi- Verder blijft de differentiatie
tussen Europees en Caribisch
discriminatie. zou moeten worden afgestemd gens wel belangrijk dat er een Nederland een punt dat onge-
lijke behandeling kan opleve-
op de kosten van levensonder- goede medische keuring en ren. Zo zijn bijvoorbeeld de wet-
en regelgeving op het gebied
houd. Dat is een verplichting begeleiding plaatsvindt. Mo- van kinderen, zoals zwanger-
schapsverlof, vaderschapsverlof
Uit verschillende rapporten die voortvloeit uit onder andere menteel wordt niet of nauwe- en kinderbijslag, voor de bewo-
ners in Caribisch Nederland
lijks gekeken of iemand ander- minder gunstig dan voor de
bewoners in Europees Neder-
land. Voor veel kinderen levert
dat zorgpunten op; de formele
om rond te komen; er is sprake culturele rechten (IVESCR). De uitvoeren. Mensen met een kinderopvang is onvoldoende
georganiseerd. Vanwege het
beperking vormen een bijzon- gebrek aan een vangnet worden
sommige kinderen sociaaleco-
eilanden. Als oorzaken van deze vasthouden aan de bestaande der kwetsbare groep. nomisch verwaarloosd. In het
meerjarenprogramma Cari-
financiële problemen worden norm, mede om mensen te Op de kleine, complexe ar- bisch Nederland 2015-2018
staat wel dat de regering hierin
vooral genoemd de overgang stimuleren werk te zoeken. beidsmarkt op de eilanden is zal investeren.
van de Antilliaanse gulden naar Naar aanleiding van Kamervra- werk voor deze groep moeilijk Voor een minimumniveau
van bestaanszekerheid is onder
de Amerikaanse dollar en de gen heeft de staatssecretaris te vinden. Weliswaar zet het meer een verbetering van de
werking van de arbeidsmarkt
daarmee gepaard gegane prijs- toegezegd in 2017 te onderzoe- ministerie van SZW in op werk- nodig. Vraag en aanbod sluiten
onvoldoende op elkaar aan. Het
stijgingen, het nieuwe ken hoe een sociaal minimum gelegenheid voor mensen met Rijk en openbare lichamen
benutten kansen voor de lokale
belastingstelsel na 10 oktober op basis van de kosten van achterstand op de arbeidsmarkt, bevolking op de arbeidsmarkt
onvolledig. Daarbij komt dat de
2010 en de handhaving daar- levensonderhoud kan worden maar een beleid vergelijkbaar hoogte van de uitkeringen en
het minimumloon het moeilijk
van, en de onbekendheid met vastgesteld. Wel is met ingang met de Participatiewet bestaat maken om rond te komen. Ook
aandacht voor kwetsbare groe-
inkomensondersteunende van 1 januari 2016 een kinder- niet. Activiteiten voor begelei- pen is nodig, net als aandacht
voor ongelijke wet- en regelge-
maatregelen. Deze stijging van bijslag ingevoerd ter vervanging ding naar en op het werk zijn ving op het gebied van arbeid.
de kosten voor levensonder- van een fiscale kinderkorting. versnipperd; sociale werkvoor-
houd is lang niet gecompen- De hoogte van de kinderbijslag ziening en daarmee de kennis
seerd door toegenomen inkom- bedraagt 40 Amerikaanse dollar over ondersteunen van werkne-
sten in de vorm van loonstijgin- op Bonaire en 42 dollar op Sint mers met een beperking ont-
gen of verhoging van Eustatius en Saba per kind per breekt. Individuele gevallen
uitkeringen. maand. worden soms opgelost door
De armoede en de (sociale) iemand te plaatsen in een klein
gevolgen daarvan zijn zichtbaar Arbeid
bedrijf met informele begelei-
op alle drie de eilanden. Het is De werkloosheidpercentages ding. Bij de Rijksdienst Cari-
niet te zeggen of de ernst van de zijn relatief laag maar zelfs in bisch Nederland, het orgaan dat
problematiek verschilt tussen gevallen waarin iemand werk de Nederlandse regering op de
de eilanden. De meer geïsoleer- heeft, is geen garantie dat zijn eilanden vertegenwoordigt, en
de ligging en kleine schaalgroot- of haar inkomen voldoende is de openbare lichamen is geen
te van Sint Eustatius en Saba om in basisbehoeften te voor- beleid om mensen met een
kan het voor bewoners aldaar zien. Een groot deel van de beperking zelf in dienst te ne-
nog moeilijker maken dan op werkenden verdient rond het men.
Bonaire om uit de armoede te minimumloon. Dat is voor veel
komen. De overheid onderkent mensen in Caribisch Nederland Kleinschaligheid
de armoedeproblematiek op de te weinig om de eindjes finan- van de eilanden
eilanden. In oktober 2016 heeft cieel aan elkaar te knopen. De arbeidsmarkt is erg klein, de
het ministerie van Sociale Za-
ken en Werkgelegenheid (SZW)
1 miljoen euro beschikbaar
gesteld om gevolgen van de
armoede specifiek voor kinde-
ren te verlichten. Voor de voor-
ziening arbeid, inkomen en
sociale zekerheid zijn geen
nadere normen voor het voor-
zieningenniveau opgesteld.
Voor Bonaire, Sint Eustatius en
Saba is geen bestaansminimum
vastgesteld. De bijstandsnorm
(de onderstand) is vastgesteld
op basis van het wettelijk mini- De armoede en de (sociale) gevolgen daarvan zijn zichtbaar op alle
mumloon. Naar aanleiding van drie de eilanden.