Page 30 - bon-dia-aruba-20190911
P. 30

a30    ciencia & tecnOlOgia
             Diaranson 11 september 2019

                          China lo yuda forsanan militar Serbio cu drone y otro ekipo



            BELGRADE (AP) — Ser-                                                                                                cerca of paden di teritorio di
            bia a elogia China pa yuda                                                                                          NATO a lanta preocupacion
            e forsanan militar di e na-                                                                                         cerca  paisnan  occidental  to-
            cion  Balcanico  cu  drone                                                                                          cante  influencia  Chines  cre-
            y otro ekipo, en medio di                                                                                           ciendo  rapidamente  den  e
            preocupacion  occidental                                                                                            region.
            cu e acumulacion di arma                                                                                            Segun  reportenan,  Serbia  a
            lo por menasa e paz fragil                                                                                          bay di acuerdo pa ricibi nuebe
            den e region.                                                                                                       drone  Chengdu  Ptedodac-
                                                                                                                                tyl-1, conoci na China como
            Un declaracion di Ministerio                                                                                        Wing  Loong,  cu  un  posibel
            di Defensa Serbio despues di                                                                                        orden futuro di 15 adicional.
            un bishita di un delegacion di                                                                                      E dronenan di combate ta ca-
            rango halto Chines, a gradici                                                                                       paz di dal target cu bom y mi-
            Beijing pa sosten economico                                                                                         sil y por wordo uza pa opera-
            y militar.                                                                                                          cionnan di reconocemento.
            Oficialnan  Serbio  a  bisa  cu                                                                                     Tin miedo den West cu e ar-
            China  a  bay  di  acuerdo  pa                                                                                      mamento di Serbia y su aliad-
            bende drone arma, haciendo                                                                                          onan, Rusia y China, por cu-
            e prome exportacion di aero-                                                                                        rasha e pais Balcanico pa bay
            nave cu piloto remoto Chines                                                                                        den otro guera, specialmente
            na un pais Europeo.                                                                                                 contra su antiguo provincia di
            Minister  di  Defensa,  Alek-                                                                                       Kosovo,  cual  a  proclama  in-
            sandar Vulin a bisa cu ta spera   cu no tabatin den pasado’.  Union  Europeo,  ya  caba  ta  economica-  y  politicamente   dependencia na 2008. Serbia,
            cu  e  entrega  den  e  lunanan   Serbia tabata den guera cu su  reforsando su forsanan arma  na  Serbia  y  otro  areanan  di   Rusia y China no ta reconoce
            binidero  ‘lo  reforsa  grande-  bisiñanan den añanan 1990s.  cu avion di guera Ruso, tanki  Europa  sur  oriental,  como   estado  di  Kosovo,  mientras
            mente e forsanan militar Ser-  E  pais,  cual  formalmente  di bataya y otro ekipo.    parti  di  su  campaña  global   Merca y mayoria di pais oc-
            bio, cual lo gana capacidadnan   ta  buscando  miembresia  na  China ta cada bes mas activo  ‘Belt  and  Road’.  E  accion   cidental si ta reconoce esaki.

                  Compania di spyware Israeli ta adopta ‘politica di derecho humano’



            JERUSALEM (AP) — Un  dida di supervision pa sigura  ta kere cu ta inclui estadonan
            compania  di  spyware  Is-   cumplimento  y  bayendo  di-  den Medio Oriente y Ameri-
            raeli,  cu  ta  acusa  di  yuda  lanti  lo  evalua  e  ‘prestacion  ca Latino. Un disidente Saudi
            gobiernonan  autoritario  pa  cu  derechonan  humano  a acusa NSO di ta involucra
            pa  caba  cu  oposicion,  ta  den pasado’ di nan clientenan  den e asesinato di periodista
            bisa  cu  a  adopta  ‘un  po-  potencial.                 Jamal Khashoggi aña pasa.
            litica nobo di derecho hu-   NSO  a  ricibi  critica  den  e
            mano’ pa sigura cu su soft-  ultimo aña pa bende su soft-  E compania a bisa cu su pro-
            ware no ta maluza.           ware  di  vigilancia  na  gobi-  ducto ta uza pa agencianan di
                                         ernonan  represivo,  kende  ta  inteligencia  y  cumplimento
            NSO Group a bisa ayera cu  uza esaki contra oposicion. E  di  ley  pa  combati  ‘crimen  y
            lo  institui  un  serie  di  me-  no ta revela clientenan, pero  terorismo’.



                        Fukushima: Lo por basha awa radioactivo den ocean Pacifico


            HAPON  (BBC)  –  Minis-                                                                                             e  awa  den  ocean  Pacifico,  y
            ter di Medio Ambiente di                                                                                            minister di Medio Ambiente,
            Hapon a bisa cu awa con-                                                                                            Yoshiaki Harada awo a bisa cu
            tamina for di e planta nu-                                                                                          e ta sostene e plan.
            clear  Fukushima  mester
            wordo  libera  den  ocean,                                                                                          Cantidad di cientifico ta bisa
            pasobra  pa  aña  2022  lo                                                                                          cu e awa lo dilui rapidamente
            keda sin espacio pa ward’e.                                                                                         den e amplitud di ocean Paci-
                                                                                                                                fico, y cu tritium ta presenta
            Mas di un ton di awa cu a uza                                                                                       un  riesgo  minimo  pa  salud
            pa fria reactornan cu a smelt                                                                                       humano y animal.
            ta warda den tanki gigante.                                                                                         Pero corespondiente di BBC
            Gruponan  di  piscado  ta                                                                                           na Tokyo, Rupert Wingfield-
            opone fuertemente na e idea                                                                                         Hayes ta reporta cu esaki no
            aki, pero cientificonan ta bisa                                                                                     ta nifica cu e plan controver-
            cu e riesgo ta baho. Gobierno                                                                                       sial lo tuma luga.
            a bisa cu ainda no a tuma un                                                                                        Gruponan  di  piscado  ta
            decision final.                                                                                                     opone fuertemente na e plan,
            Eficio di reactor na e plata di                                                                                     y gobierno di Sur Korea a laga
            energia Fukushima a daña pa                                                                                         bon cla cu si Hapon bay di-
            explosion di hydrogen causa                                                                                         lanti cu e plan, e lo causa mas
            pa  e  teremoto  y  tsunami  na                                                                                     daño ainda na un relacion ya
            2011. Tres reactor a smelt.                                                                                         caba tenso.
            Gobierno  Hapones  a  dicidi  rededor  di  200  ton  di  awa  Mayoria di e isotope reactivo  por  wordo  elimina,  pues  a  Agencia  di  Energia  Atomi-
            cu  lo  limpia  e  area  den  un  radioactivo  a  ser  saca  for  di  a ser elimina uzando un pro-  warda  e  awa  den  tankinan  co  Internacional  ta  bisa  cu
            operacion amplio cu lo dura  e edificionan di reactor daña  ceso  compleho  di  filtracion.  grandi cual lo ta yen pa 2022.  Hapon mester tuma un deci-
            decadanan pa completa. Du-   cada dia.                    Pero un isotope, tritium, no  Pa largo tin un plan pa basha  sion riba kico lo pasa cu e awa
            rante e ultimo ocho aña, al-                                                                                        contamina urgentemente.
   25   26   27   28   29   30   31   32