Page 31 - MIN JUS - 1st JUNE 2017
P. 31

28                                                                                                     AWEMainta Diahuebs, 1 Juni 2017

















       C- Un solo Reino cu regla di wega




                                                                                                                           Pa: Armand Hessels


       SI sali for di e pensamento cu no ta bon pa mantene e situacion  E comunidad internashonal –pensa riba pais manera Merca of
       den Reino manera e ta actualmente, e ora tin e siguiente tres op-        Francia- lo por sigui mustra Hulanda moral- y politicamente- riba
       cionnan pa scoge: Statuut ta keda e vestibulo pa independencia  e desaroyonan den e paisnan Caribense.
       total riba cierto termino.                                               Pues, un Mancomunidad lo ta basa riba balor comparti, pero e
       Den e caso aki Reino no ta funcshona mas como siguridad y no ta  ta kita practicamente tur posibilidad di e paisnan participante pa
       garantisa mas e derecho- y libertadnan humano fundamental, ni e  obliga otro pa cumpli cu e palabrashonnan.
       siguridad legal ni e calidad di gobernashon.
                                                                                Ta transforma Reino den un union structural, na unda a explicita e
       Tur pais ta riba nan mes y ta carga nan mesun responsabilidadnan  principionan di derecho y libertad humano fundamental, siguridad
       (pues tambe pa nan asuntonan financiero!).                               legal y calidad di gobernashon den Statuut. Ademas lo mira ki otro
       Sinembargo, e Statuut actual no ta provee un procedura explicito pa  aspecto mester di mas atenshon.
       sali for di Reino. For di e preambulo ta sali na cla cu e paisnan a                 Den caso cu e paisnan di Reino ta scohe pa keda perma-
       acepta Reino como orden legal a base di nan propio boluntad.                            nentemente den Reino, anto e ora ey nan ta scohe
       Consecuentemente nan por sali tambe a base di nan propio                                  pa un fundeshi nobo di coperashon. Esey ta nifica
       boluntad. Un decishon pa haci tal mester refleha deseo                                      un Reino basa riba balor y norma comun cu e po-
       di pueblo, por ehempel pa medio di un referendum.                                            sibilidad pa obliga otro cu instrumento efectivo
                                                                                                    pa cumpli cu nan.
       Ta transforma Reino pa un Mancomunidad                                                       Esey ta nifica mas, en bes di menos Reino.
       (Gemenebest) di pais independiente.
       Pais independiente por forma un Mancomunidad                                                 E ta nifica mas bien un ‘Reino Uni’. Como punto
       Hulandes cu eventualmente por comparti e hefe di                                            di salida p’e fundamento renoba lo por scohe pa
       estado (segun modelo di e Mancomunidad Britanico).                                            elabora e puntonan importante di articulo 43
       Miembrecia di e Mancomunidad ta a base boluntario.                                                di Statuut, esta derecho- y libertad humano
       Teoricamente e lo por ta habri pa pais cu actualmente                                                  fundamental, siguridad legal y calidad
       ya no ta forma parti (mas) di Reino.                                                                     di gobernashon.
       E pregunta importante ta kico ta uni e paisnan                                                             Ademas ta mira cua aspecto ta falta
       den un Mancomunidad, ademas di un cabes                                                                     pero cu sí ta necesario. Tambe lo
       di estado comun y un historia comparti.                                                                      por considera pa pone banda di
                                                                                                                     asunto manera relashon exterior
       E contesta lo por ta: Un manifiesto co-                                                                       y defensa como asunto di Reino,
       mun di norma y balor, manera esun di                                                                          otro tema manera siguridad
       e Mancomunidad Britanico. E mani-                                                                             legal.
       fiesto aki ta describi cu e miembronan
       di e Mancomunidad Britanico ta                                                                              Den cuadro di e ‘comienso nobo’
       comparti e balornan di democracia,                                                                         aki nos lo por papia e ora ey di un
       derecho humano y un estado di                                                                             ‘Manifiesto di Reino’. Den caso cu
       derecho.                                                                                                 ta explicita y ehecuta e puntonan di
       Sinembargo, den un Mancomu-                                                                             enfoke, mester duna contenido tambe
       nidad no por obliga ningun pais                                                                       na cumplimento (y control riba esaki) di
       pa pone e norma- y balornan aki                                                                       e pakete nobo y comun di norma y balor.
       den practica.                                                                                         Instituto existente por hunga un tarea
       Den un construcshon di Mancomu-                                                                       di Reino of mester crea instituto nobo.
       nidad no tin un solo nashonalidad, ni un                                                             Ta importante pa esakinan di berdad ta
       maneho exterior y/of defensa comun. Tam-                                                             bira instituto comun.
       poco ta existi automaticamente e trafico
       liber di hende y mercancia.                                                                          Den e cuadro aki, e Comite di Relashon
       Segun ta spera, un construcshon di Man-                                                              di Reino ta pensa na creashon di un
       comunidad den e realidad politico no                                                                Secretariado di Reino y/of un (of mas)
       necesariamente lo libera Hulanda di su                                                              instancia independiente pa cu reglamento
       responsabilidadnan.                                                                                 di conflicto.
   26   27   28   29   30   31   32   33   34   35   36