Page 2 - bon-dia-aruba-20190810
P. 2

A2   LOCAL
                Diasabra 10 augustus 2019
            PR di DVG, Jurette Croes
                            "Nos conseho pa e mayor ta pa conecta cu nos hobennan"



                                                                      ORANJESTAD  -  Dialuna  lubridad Publico (DVG), Ju-       Tempo  di  antes  no  tabatin
                                                                      awor  dia  12  di  augustus  rette Croes a bisa cu e topico  Internet y menos social me-
                                                                      ta wordo conmemora Dia  dedica  na  nos  hobennan  ta  dia  manera  awe  cu  ta  haci
                                                                      Internacional  di  Huben-    'Transformando  Educacion,'  cu  influencianan  di  factor
                                                                      tud.  Un  fecha  cu  Na-     y  pa  duna  contenido  na  e  externo ta mas grandi riba e
                                                                      cionnan  Uni  a  bin  cune  tema aki lo pone atencion na  hobennan. Y e educacion na
                                                                      pa e paisnan rond mundo  inicio  di  aña  escolar  nobo.  cas ta keda semper esun mas
                                                                      pone  extra  atencion  riba  Pero  tambe  na  nan  salud  y  importante  y  nos  hobennan
                                                                      nos futuro generacion.       Aruba  no  ta  un  excepcion.  mester  di  esaki.  "Nos  con-
                                                                                                   Den e caso aki,  DVG ta con-  seho pa e mayor ta pa conecta
                                                                      Actualmente  ta  existi  1.800  sidera  cu  salud  mental  di  e  cu nos hobennan." Hopi ho-
                                                                      miyon  hoben  entre  10  y  24  hobennan ta hopi importante  ben ta sinti cu nan no ta co-
                                                                      aña di edad den henter mun-  y denter di poco lo conoce un  necta cu nan mayornan debi
                                                                      do. E ta e poblacion hubenil  expansion  di  nan  servicio  di  cu nan no tin tempo y nan no
                                                                      mas  grandi  den  historia  di  SPD  (Sociaal  Psychiatrische  ta papia cu nan.
                                                                      humanidad.  Sin  embargo,  Dienst), caminda nan lo en-
                                                                      mas cu mita di e muchanan  foca riba e salud di muchanan  Dia  17  di  december  1999,
                                                                      y  adolescente  entre  6  y  14  y hobennan.              Asamblea  General  di  Na-
                                                                      aña, no sa lesa of nan no tin                             cionnan Uni a declara 12 di
                                                                      un  conocemento  basico  di  Croes a bisa cu no solamente  augustus  como  Dia  Interna-
                                                                      matematica; a pesar cu mayo-  nos  mester  transforma  nos  cional di Hubentud, como un
                                                                      ria di nan ta bay scol. E crisis  educacion  den  scol,  pero  ta  recomendacion cu a bini for
                                                                      global  den  e  proceso  aki  di  hopi  importante  cu  nos  por  di  Conferencia  Mundial  di
                                                                      siñamento ta menasa cu forsa  transforma  nos  educacion  Ministronan di Hubentud. E
                                                                      e  progreso  pa  logra  e  Meta-  na  cas.  “Nos  no  por  educa  celebracion anual aki ta busca
                                                                      nan  di  Desaroyo  Sostenibel  nos yiunan awe den e mesun  promove e rol di e hobennan
                                                                      (SDG).                       sistema cu nos a wordo educa  como partner esencial den e
                                                                                                   antes. Ya cu nos ta den tem-  proceso di cambio.
                                                                      Communicatie  Adviseur  y  porada diferente," el a bisa.
                                                                      PR  di  Departamento  di  Sa-

            Corina Linssen di Fundacion Tienda di Educacion

                              Fase di pubertad y adolescencia ta trece hopi confusion


            ORANJESTAD  -  Dialuna  nifica pa nan un reto grandi  or ta pensa cu ora nan yiu ta
            awor  dia  12  di  augustus  tambe. Nan ta bay sinti entre  drenta den e periodo di pu-
            ta wordo conmemora Dia  otro peer pressure, nan ta bay  bertad  y  tambe  den  adoles-
            Internacional  di  Huben-    competi cu otro y nan ta bay  cencia, ya caba e ta indepen-
            tud, mientras cu diahuebs  experimenta  cu  alcohol  of  diente y no mester di mucho
            un aña escolar nobo 2019-    marihuana,  etc...    Tur  esaki  ayudo, ya cu e por haci tur cos
            20 ta cuminsa.               por  ta  na  caminda  na  mo-  ariba su mes. Pero e pensam-
                                         mento cu bo yiu ta bira ado-  ento  aki  no  ta  uno  full  cor-
            E  aña  aki  e  tema  di  Dia  In-  lescente, segun Linssen.   ecto, ya cu e fase di pubertad
            ternacional  di  Hubentud  ta:                            y  adolescencia  ta  trece  asina
            Transformando educacion. Y  El a indica cu cada vak tin su  hopi confusion y cambionan
            e ta coincidi cu e cambionan  mesun  docente  den  scol  se-  cu nan mester haya e sosten
            cu  gobierno  a  introduci  pa  cundario y esaki ta un cambio  di  nan  mayornan  constante-
            medio  di  minister  di  Ense-  pa e muchanan di scol basico  mente.
            ñansa, Rudy Lampe y su Plan  ta bay sinti. Ya cu cada biaha
            Enseñansa  Nacional  (PEN)  nan ta bay topa cu un docente  Despues  den  un  edad  di  17
            y  Scol  Multilingual.    Con  e  diferente  cu  ta  duna  les  na  bay ariba e hoben ta pasa den
            cambio  aki  lo  por  impacto  otro manera.               un cambio grandi. E ta e fase
            riba nan, y cual lo ta e miho                             caminda  e  ta  dicidi  pa  sigui
            manera  pa  esaki  lo  por  sos-  Esaki ta demanda hopi di dje  su  estudio  superior.  Of  al-
            ode,  sin  cu  nan  lo  bira  algo  y ta importante como mayor  gun di nan ta opta pa drenta
            traumatico pa nos muchanan  siña bo yiu plania pa nan por  mercado  laboral.  Pero  ainda
            y hobennan?                  cumpli cu nan huiswerk de-   nan  ta  hoben  y  den  fase  di
                                         bidamente. E mester bira casi  adolescencia,  kiermen  ainda
            Den e caso aki, Corina Lins-  un  'automatismo'  pa  asina  e  e hoben no ta full desaroya, y
            sen  di  Fundacion  Tienda  di  mucha por deal cu cierto re-  por ta e ta sinti intrankilidad
            Educacion a bin cu informa-  sponsabilidad di scol.       of insiguridad.
            cion valioso riba e cambio di
            scol, specialmente ora cu nan  Tambe ta bon pa e siña comu-  "Nan  ta  bira  mas  indepen-
            ta  cuminsa  scol  secundario.  nica cu e diferente docente y  diente,  pero  ainda  nan  no
            Nan  ta  den  un  edad  cu  no  lag’e cu e por atende cu nan  por  wak  consecuencianan
            solamente  nan  lo  ta  den  un  tambe. Tambe mirando cu ta  di nan mes comportacion of
            cambio  fisico  sino  mental  wordo implementa e sistema  di nan mes escogencia," el a
            cu ta trece cierto retonan cu  di scol multilingual e ta con-  bisa. Linssen a splica cu nos
            mester di su atencion.       seha pa prepara bo yiu prome  cerebro ta desaroya te cu 25
                                         cu e ta yega scol, vooral scol  aña, kiermen e pida di rason
            Tambe  tin  e  aspecto  cu  e  secundario,  specialmente  cu  cu ta esun mas importante pa
            muchanan entre 12 bay ariba  e uzo di idiomanan, manera  sa  kico  e  comportacion  di  e
            ta den pleno pubertad ta bay  Hulandes.                   hoben por trece como conse-
            cambia di scol. Por ta nan ta                             cuencia pe, ta desaroya te 25
            bay  scol  secundario  loke  ta  Linssen a bisa cu hopi may-  aña.
   1   2   3   4   5   6   7