Page 262 - รายงานการวิจัย การพัฒนารูปแบบดูแลสุขภาพผู้สูงอายุด้วยหลักพุทธธรรม วัดสุคนธาราม อำเภอบางซ้าย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา.

248

สมดุลกันทั้ง ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิ และปญญา การปฏิบัติจะตองพอดีกัน ระหวางวิริยะกับสมาธิ
25
และความพอดีระหวางศรัทธากับปญญา โดยมีสติเปนเครื่องควบคุม...”24
(2) ใชหลักอิทธิบาท 4

- ฉันทะ คือ ความพอใจ รักใคร เต็มใจ และฝกใฝในงานอยูเสมอ ทุมเท
ความสามารถ และปรารถนาเพื่อที่จะทํางานนั้นใหดีที่สุด
- วิริยะคือ ความเพียรพยายาม ความอุตสาหะและมานะบากบั่น ที่จะทํางานหรือ

ทําสิ่งหนึ่งสิ่งใดใหดีที่สุด ไมทอถอยเมื่อเกิดอุปสรรค และความยากลําบากตางๆ ดวยการมองปญหา
หรืออุปสรรคที่ขัดขวางตอการทําสิ่งนั้นเปนสิ่งที่ทาทาย และตองเอาชนะใหสําเร็จ
- จิตตะ การเอาใจใส และใหใจจดจออยูกับอยูกับสิ่งที่ทํา มีสมาธิมั่นคงอยูกับงาน

ไมปลอยปละละเลยในงานที่ทํา และทํางานดวยความตั้งใจที่จะใหงานนั้นสําเร็จ
- วิมังสา คือ การสอบสวน ไตรตรอง พิจารณาตรวจสอบในสิ่งที่กําลังทํานั้นๆ
26
รวมถึงการรูจักคนควา ทดลอง คิดคน และรูจักคิดแกไขปรับปรุงงาน ใหกาวหนาอยูเสมอ25
(3) ใชหลักภาวนา 4

ภาวนา 4 เปนแนวพัฒนาใหผูสูงอายุนําไปฝกปฏิบัติตามตารางกิจกรรมประจําวัน
หลักพละ 5 สรางความตระหนัก หลักอิทธิบาท 4 สรางความพยายาม ในการดูแลสุขภาพตนเอง
เพื่อใหเกิดการพัฒนาสุขภาพในองครวม 4 ดาน ไดแก

- การพัฒนากาย คือ การพัฒนารางกายดวยการออกกําลังกาย เชน การเดิน การวิ่ง
เหยาะๆ การเดินจงกรม การทําสมาธิบําบัด การอยูกับสิ่งแวดลอมที่เกื้อกูลกัน การบริโภคปจจัยสี่ตรง
ตามคุณคาที่แทจริง

- การพัฒนาศีล คือ การพัฒนาดานกายและวาจา มีความสัมพันธทางสังคมกับผู
อืนอยางเหมาะสม เกื้อกูล สรางสรรค สงเสริมสันติสุข
- การพัฒนาจิตคือ การพัฒนาจิตตนเองใหมีความสมบูรณทั้งคุณภาพ สมรรถภาพ
และสุขภาพจิตที่ดีดูแลสภาวะจิตใจตนเอง

- การพัฒนาปญญา คือ การพัฒนาตนเองใหรูจักคิด พิจารณา วินิจฉัย แกปญหา
และดําเนินการตาง ๆ ดวยปญญา คิดพิจารณาทุกสิ่งอยางรอบคอบ

การนําผลการวิจัยไปใชประโยชน
1) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย สามารถนํารูปแบบการดูแลสุขภาพ
ผูสูงอายุดวยหลักพุทธธรรมไปแนะนําใหวัดตางๆไปประยุกตใชในการดูแลสุขภาพผูสูงอายุใหมี
สุขภาพที่สมบูรณได
2) วัดที่เปนศูนยการดูแลผูผูสูงอายุประเภทติดเตียง สามารถนําไปประยุกตใชในการ

ดูแลสุขภาพผูสูงอายุใหมีสุขภาพที่สมบูรณ ใหมีอายุยืนนานได

25 สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย (ป.อ.ปยุตฺโต, 2558,หนา 11-12.
26
สุขภาพจิต/ศาสนา, [ออนไลน] จาก thaiheal thlife.com ›เขาถึงเมื่อ 11 เมษายน 2561.