Page 300 - Информатика. Базалык курс (7-9 класстар)

www.bizdin.kg

300 VII áºë¿ì. Êîìïüþòåðäèê êîììóíèêàöèÿëàð
àëàò. Æîãîðêó ûëäàìäûêòàãû ìîäåìäåð òºìºíê¿ ûëäàìäûêòà äà
èøòººãº ì¿ìê¿íä¿ê áåðåò.
Ìààëûìàò áåð¿¿äº êºï ó÷óðëàðäà òåëåôîí ëèíèÿëàðûíûí ñàïàòû-
íûí íà÷àðäûãûíàí óëàì îëóòòóó ïðîáëåìàëàð êåëèï ÷ûãàò. Áóë æèáå-
ðèëèï æàòêàí ìààëûìàòòûí áóðìàëàíûøûíà àëûï êåëåò. Êýýäå áó-
çóëãàí áèð áèò áàðäûê ìààëûìàòòû æàðàòïàé ñàëóóñó äà ì¿ìê¿í. Ìî-
äåìäåðäèí êºï÷¿ë¿ê òèïòåðè êàòàëàðäû æºí人÷¿ (êîððåêöèÿëîî÷ó)
êàñèåòêå ýý. Ìûíäàé ìîäåìäåð èíòåëëåêòóàëäóó ìîäåìäåð äåï àòà-
ëàò. Êàòàëàðäû æºí人 ìààëûìàòòàðäû áåð¿¿ ûëäàìäûãûí æàéëàòàò,
áèðîê àíûí èøåíèìä¿¿ë¿ã¿í àðòòûðàò.
Ïðîòîêîëäîð. Êîìïüþòåðäèê òàðìàêòàðäà àð áèð àáîíåíò êîìïüþ-
òåðëåðäèí àð êàíäàé ìàðêàëàðûí, ìîäåìäåðäèí, áàéëàíûø ÷óáàëãûëà-
ðûí, êîììóíèêàöèÿëûê ïðîãðàììàëàðäûí òèïòåðèí êîëäîíî àëàò. Áóë
æàáäóóíóí áààðû áèð ûðãàêòà èøòåøè ¿÷¿í òàðìàêòàðäûí èøè ïðî-
òîêîëäîð äåï àòàëãàí àòàéûí òåõíèêàëûê ìàêóëäàøóóëàðãà áàø èéåò.

Òàðìàêòûí èøòºº ïðîòîêîëó – áóë êàáàðëàðäû áåð¿¿í¿í ôîðìà-
Ä † ëàðûí æàíà æºíºò¿¿ æîëäîðóí, àëàðäû ÷å÷ìå뺺 ïðîöåäóðàëàðûí,
àð ò¿ðä¿¿ æàáäûêòàðäûí áèðãåëåøèï èøòºº ýðåæåëåðèí àíûêòàãàí
ñòàíäàðò.

Òàðìàêòûí ïðîãðàììàëûê æàáäûëûøû. Òàðìàêòûê ìààëûìàò êûç-
ìàòûí êºðñºò¿¿í¿ òåéëººí¿ àáîíåíòòèí êîìïüþòåðè äà, õîñò-êîìïüþ-
òåð äà æ¿ðã¿çºò. Àð áèð êûçìàò êºðñºò¿¿ ¿÷¿í (ýëåêòðîíäóê ïî÷òà,
ôàéëäàðäû, ìààëûìäàð áàçàëàðûí æèáåð¿¿ æ. á.) êîëäîíóó÷óíóí ìà-
øèíàñûíäà æàíà ñåðâåðäå áåëãèë¿¿ ïðîãðàììàëûê êàìñûçäîî áîëóóãà
òèéèø. Àçûðêû òàðìàêòàðäà êàáûë àëûíãàí ïðîãðàììàëûê êàìñûçäîî-
íó óþøòóðóó «êëèåíò/ñåðâåð òåõíîëîãèÿñû» äåï àòàëàò.
Àáîíåíòòèí êîìïüþòåðèíäåãè òàðìàêòûê êûçìàòòàð «êëèåíò-ïðî-
ãðàììà» (êûñêà÷à – «êëèåíò») äåï àòàëãàí ïðîãðàììà ìåíåí òåéëåíåò;
õîñò-ìàøèíåäå áóë êûçìàòòû «ñåðâåð-ïðîãðàììàëàðû» êàìñûç êûëàò.
Îøåíòèï «ñåðâåð» äåãåí ñºç òåéëåí¿¿÷¿ êîìïüþòåðãå äà, àíûí ïðî-
ãðàììàëûê êàìñûçäàëûøûíà äà êîëäîíóëàò.
«Êëèåíò» æàíà «ñåðâåð» ïðîãðàììàëàðû ºç àðà áèðè-áèðè ìåíåí
áàéëàíûø ò¿ç¿øºò æàíà àáîíåíòòè òåéëººäº èøòèí ºç¿íº òèåøåë¿¿
æóìóø áºë¿ã¿í àòêàðûøàò. Êëèåíò-ïðîãðàììà êîëäîíóó÷óíóí ñóðîî-
òàëàáûí äàÿðäàï, àíû òàðìàê áîþí÷à æºíºò¿ï, àíäàí êèéèí æîîïòó
êàáûë àëàò. Ñåðâåð-ïðîãðàììà ñóðîîíó êàáûë àëàò, æîîï ìààëûìàò äà-
ÿðäàï, àíû êîëäîíóó÷óãà æºíºòºò. Áóë óáàêòà «êëèåíò» æàíà «ñåðâåð»
ïðîãðàììàëàðû æàëïû ïðîòîêîëäîðäó êîëäîíóøàò, ºç àðà «òàðìàêòûê
òèëäå» ñ¿éëºø¿øºò. Ñåáåáè, àð ò¿ðä¿¿ êûçìàò êºðñºò¿¿í¿ òåéëººäº àð
êûë ïðîòîêîëäîð êîëäîíóëóøó ì¿ìê¿í.

www.trk.kg