Page 39 - Информатика. Базалык курс (7-9 класстар)
P. 39
www.bizdin.kg
§ 2. Òèë – ìààëûìàò áåð¿¿ ûêìàñû æàíà áàÿíäîî êàðàæàòû 39
Àëãà÷ ñºçäºðä¿í àòàëûøû áèð ãàíà ñèìâîë ìåíåí áåðèëãåí ìèñàë-
äàðäû êàðàéëû.
1-ìèñàë. Íîòàëàðäûí æàðäàìû ìåíåí ¿íä¿í ñîçóëóøóí æàçóó. Íå-
ãèçèíåí íîòà æàçóóñóíäà òºìºíäºã¿äºé ¿í ñîçóëóøòàðû áåëãèëåíåò:
Ìààëûìàòòûí ìûíäàé ò¿ð¿í áåð¿¿ ¿÷¿í àí÷à êºï ýìåñ ñºç ïàéäà-
ëàíûëàò, áóë ñºçäºðä¿ àëìàøòûðãàí ñèìâîëäîðäóí û¢ãàéëóóëóãó ìè-
ñàëäà êºð¿í¿ï òóðàò.
2-ìèñàë. Æîë áåëãèëåðè.
Áóë òèëäå ñºçäºðä¿í àòàëûøòàðûí æàçóóäà òàòààëûðààê ñèìâîë-
äîð êîëäîíóëàò. Àð áèð ñèìâîë òàê áåëãèëåíãåí êºð¿í¿øò¿í ñ¿ðºò¿
áîëóï ñàíàëàò (ìûíäàé ñèìâîëäîðäó «ïèêòîãðàììà» äåï àòàøàò). Áóë
ñèìâîëäîð áèðè-áèðèíåí î¢îé ýëå àéûðìàëàíûï òóðóøàò.
3-ìèñàë. Ìåêòåïòåãè êîìïüþòåðäèí ïðîãðàììàëûê æàáäûëûøûí-
äàãû òåêñòòèê ðåäàêòîðäî êîëäîíóëóó÷ó êëàâèøà – êîìàíäàëàð. Áóë
ïðîãðàììàíûí æàðäàìû ìåíåí òåêñòòåðäè ðåäàêöèÿëîîäî òºìºíê¿äºé
êîìàíäàëàð ïàéäàëàíûëàò:
êîìàíäàíû áèëäèð¿¿÷¿ êîìàíäàíû áèëäèð¿¿÷¿
ñºçä¿í àòàëûøû ñºçä¿í ìààíèñè
– DEL – ñèìâîëäó º÷¿ð¿¿
– HOME – êóðñîðäóí ñàïòûí áàøûíà ºò¿ø¿
Àð áèð êîìàíäàíû áåð¿¿ áèð êëàâèøàíû áàñóó ìåíåí àòêàðûëàò,
á. à. ñºçä¿í àòàëûøû áèð ñèìâîëäîí òóðàò äåï àéòóóãà áîëîò. Òèëäèí
ñºçä¿ã¿ àí÷à ÷î¢ ýìåñ áîëñî, àð áèð ñºçä¿í àòàëûøûí ºç¿í÷º ñèìâîë
ò¿ð¿íäº áåð¿¿ æàçóóíó ÷àêàí, êºðñºòìºë¿¿ æàíà û¢ãàéëóó êûëà àëàò.
Ýãåðäå òèëäèí ñºçä¿ã¿ ºòº êºï ñºçäºðäºí òóðñà, áèðè-áèðèíåí àéûðìà-
ëàíóó÷ó ñèìâîëäîðäó èøòåï ÷ûãóóäà áåëãèë¿¿ êûéûí÷ûëûêòàð êåëèï
÷ûãàò. Áóãà Êûòàéäàãû èåðîãëèô æàçóóñóíóí ºí¿ã¿¿ òàðûõû ìèñàë
áîëî àëàò. Áàøûíäà àð áèð èåðîãëèô (æàçóó òèëèíäå ñºçä¿í àòàëûøû)
îîçåêè òèëäåãèäåé ìàçìóíäóó áèð ò¿ø¿í¿êêº òóóðà êåëãåí. Àäàì áà-
ëàñû êîëäîíóï æàòêàí ñºçäºðä¿í ñàíû àí÷à êºï ýìåñ, êåçèíäå æàçóó
òèëèíèí ìûíäàé ºí¿ã¿ø¿ êàíààòòàíäûðàðëûê ýëå. Êà÷àí ãàíà èåðî-
ãëèôòåðäèí ñàíû 60 ìè¢ãå æåòêåíäå, æàçóóäà ðåôîðìà æ¿ðã¿ç¿¿ ìóê-
òàæäûãû êåëèï ÷ûêòû. Íàòûéæàäà àçûð êºï ìààíèãå ýý 5 ìè¢ èåðîã-
ëèô ïàéäàëàíûëóóäà. Ѻçäºð áèð íå÷å ñèìâîëäîðäóí – èåðîãëèôòåð-
äèí æàðäàìû ìåíåí æàçûëàò. Áóë èåðîãëèôòèí ìààíèñèí îøîë êîíê-
ðåòò¿¿ ó÷óð ¿÷¿í àíûêòîîãî ì¿ìê¿íä¿ê áåðåò.
Ýìè ñºçäºðä¿í àòàëûøòàðû ñèìâîëäîðäóí ÷åêòåëãåí ñàíû ìåíåí
áåðèëãåí ó÷óðëàð ¿÷¿í ìèñàëäàðäû êàðàéëû.
www.trk.kg
