Page 41 - งานฝึกสิ่งพิมพ์ต่อเนื่อง

15

บทที่ 3
การบ ารุงรักษาสิ่งพิมพ์ต่อเนื่อง

ทรัพยากรสารสนเทศในห้องสมุดประกอบด้วยหนังสือ เอกสารสิ่งพิมพ์โสตทัศนอุปกรณ์สื่อ
เล็กทรอนิกส์ ซึ่งสื่อเหล่านี้ส่วนใหม่ท าจากกระดาษ หนัง พลาสติก จานแสงซึ่งเมื่อใช้งานและกาลเวลา
ผ่านไป มีการใช้งานอาจกิดการเปลี่ยนแปลงที่น าไปสูญการช ารุดเสียหายได้ง่าย ช่น กระดาษผุ เปื่อย
กรอบ หนังที่ใช้ท าปกหนังสือมักอ่อนยุ่ย พลาสติกบิดงอจนเสียรูปทรง แผ่นซีดีถูกขูดขีด ท าเห็นภาพ
ไม่ค่อยชัด หรือมีสีเปลี่ยนไปท าให้ภาพเป็นฝูามัวหรือทึบแสงกว่าเดิม แตกหัก เป็นต้น

ฉะนั้นทรัพยากรห้องสมุดตามเหตุผลข้างตัน จึงต้องดูแลรักษาอย่างระมัดระวังถูกต้องตาม
หลักวิชาการ เพื่อช่วยยืดอายุการใช้งานออกไปให้ยาวนานที่สุดเท่าที่จะท าได้ ขั้นตอนแรกในการดูแล
รักษาทรัพยากรห้องสมุดก็คือ การศึกษาหาสาเหตุที่ท าให้วัสดุช ารุดเสื่อมสภาพ แล้วจึงด าเนินการดูแล

รักษาด้วยวิธีที่ถูกต้องเหมาะสม ซึ่งจะกล่าวในหัวช้อต่อไปนี้ ในบทเดียวกันนี้ (จิราภรณ์ อรัณยะนาคา.
2542 : 78-83)

ความหมายของการบ ารุงรักษาสิ่งพิมพ์ต่อเนื่อง

การบ ารุงรักษาหนังสือ หมายถึง การระวังรักษาหรือบ ารุงรักษาไม่ให้ทรัพยากรสารสนเทศ
เก่าหรือช ารุดก่อนเวลาอันควร และมีสภาพเรียบร้อยพร้อมส าหรับการให้บริการการซ่อมบ ารุง
ทรัพยากร หมายถึง การซ่อมแซม หรือซ่อมบ ารุงหนังสือทรัพยากรสารสนเทศที่ห้องสมุดจัดบริการ
และถูกต้องใช้งานจนช ารุด จึงน ากลับมาซ่อมเพื่อให้มีสภาพเรียบร้อยพร้อมที่จะน าออกบริการต่อไป

ได้อีก

ความส าคัญของการบ ารุงรักษาสิ่งพิมพ์ต่อเนื่อง
การบ ารุงรักษาหนังสือ หรือทรัพยากรสารสนเทศมีความส าคัญ ดังนี้

1. เพื่อสงวนรักษาทรัพยากรสารสนเทศให้คงอยู่ในสภาพที่ดี แข็งแรงและมีอายุการใช้งาน
ยาวนาน คงสภาพเดิมได้มากที่สุด เช้าเล่มง่ายเนื่องจากรูปทรงอยู่ในสภาพดี
2. เพื่ออนุรักษ์ทรัพยากสารสนทศที่มีด หายากให้อนุชนรุ่นหลังได้ศึกษาคันคว้า ด้วยความ

สะดวก
3. เพื่อมิให้ทรัพยากรสารสนเทศเกิดการช ารุด ฉีกชาด หรือเสื่อมสภาพไปอย่าง รวดเร็ว
4. หนังสือบางเรื่องเป็นหนังสือหายาก จ าเป็นต้องบ ารุงรักษาเพื่อให้มีสภาพ แข็งแรงทนทาน
ต่อการใช้งาน เมื่อช ารุดแล้วไม่สามารถจัดหามทดแทนได้ เช่น เอกสารโบราณ หนังสืออนุสรณ์งาน
ต่าง ๆ เป็นต้น

การเย็บรวมเล่มวารสาร
การเย็บรวมเล่มวารสาร หมายถึง การน าวารสารฉบับล่วงเวลา (ฉบับเก่า) ที่มีประโยชน์

ส าหรับผู้ใช้บริการ หรือผู้ใช้บริการต้องการอ่านมาก เย็บรวมเล่มให้ใช้งานได้สะดวก จัดเก็บง่ายการ
เลือกวารสารเพื่อเย็บรวมเล่ม การพิจารณาเลือกวารสารเพื่อเย็บเล่ม พิจารณาจากสิ่งต่อไปนี้