Page 19 - tmp_Neat

19
Kỷ niệm quốc tế lao động 1/5 Thứ Hai l 29/4/2024

Lưới an sinh cho người lao động

khu vực phi chính thức

n Trần Oanh

Mặc dù Việt Nam vượt mục tiêu
về tỷ lệ người tham gia bảo
hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện
nhưng vẫn rất khiêm tốn so với
lực lượng lao động trong độ
tuổi. Vì thế, Chính phủ và các
chuyên gia đề xuất những giải
pháp nâng tỷ lệ người lao động
tham gia BHXH tự nguyện.

Dư địa bảo hiểm xã hội
tự nguyện còn rất lớn
Theo BHXH Việt Nam, đến cuối năm
2023, trên cả nước có hơn 18,26 triệu
người tham gia BHXH, đạt 39,25%, trong
đó có hơn 1,83 triệu người tham gia
BHXH tự nguyện đạt 3,92% lực lượng lao
động trong độ tuổi. Tính đến ngày
31/3/2024, cả nước có khoảng 17,392
triệu người tham gia BHXH (trong đó, số
người tham gia BHXH bắt buộc là 15,949
triệu người; số người tham gia BHXH tự
nguyện là 1,443 triệu người).
Mặc dù đã vượt 1,42% mục tiêu đề ra
đến năm 2025 tại Nghị quyết số 28-
NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương,
nhưng sau 15 năm thực hiện Luật BHXH Cán bộ Bảo hiểm xã hội thị xã Sơn Tây (Hà Nội) tư vấn các chế độ khi tham gia BHXH cho người lao động. Ảnh: Trần Oanh
(Luật số 71/2006/QH11, thực hiện BHXH
tự nguyện từ 1/1/2008), số người tham Theo TS Phạm Đình Thành, sở dĩ số Tính đến cuối năm 2023, số người tham gia BHXH tự nguyện trên
gia BHXH tự nguyện còn rất khiêm tốn, người lao động khu vực phi chính thức địa bàn Hà Nội là 106.339 người, tăng 31.324 người, tăng 41,76%
ảnh hưởng trực tiếp đến an sinh tuổi già tham gia BHXH tự nguyện còn thấp là so với năm 2022; chiếm 2,3% lực lượng lao động trong độ tuổi lao
của một bộ phận lớn dân cư sau này. do một phần chính sách chưa hấp dẫn, động, vượt 0,3% chỉ tiêu được HĐND, UBND TP giao. Thực hiện
Thực tế ở Việt Nam, người lao động một nguyên nhân nữa là do nhận thức Nghị quyết số 03/2022/NQ-HĐND, năm 2023, TP Hà Nội đã hỗ trợ
làm việc ở khu vực phi chính thức còn và điều kiện sống đã hạn chế khả 75.362 người lao động tham gia BHXH tự nguyện, với số tiền
lớn, trong khi số người tham gia BHXH năng tiếp cận. Đặc biệt là sự phối hợp 26.052.959.399 đồng. Trong đó, có 576 người thuộc hộ nghèo, số
tự nguyện lại chưa nhiều. Theo quan công tác của ngành BHXH với cấp xã, tiền 576.081.000 đồng; 2.304 người thuộc hộ cận nghèo, số tiền
điểm của nguyên Viện trưởng Viện phường có nơi, có lúc chưa được chặt 1.474.687.500 đồng; 72.482 người thuộc diện tham gia khác với số
Khoa học BHXH Việt Nam TS Phạm chẽ, thường xuyên và quyết liệt. Vì thế tiền 24.002.190.899 đồng.
Đình Thành: “Việc làm khu vực phi cần chú trọng công tác truyền thông
chính thức là việc làm của những để mọi người nhận thức và thấy rõ
người tự do, không có quan hệ lao tính ưu việt của chế độ hưu trí cũng
động; họ tự tạo việc làm và tự kiếm như trách nhiệm đóng BHXH của từng
sống. Lao động phi chính thức thường người lao động. nguyện, với mức trợ cấp khi sinh con là nước ngoài,... Và muốn mở rộng đối
có đặc điểm là làm việc bấp bênh, 2.000.000 đồng/con, do ngân sách Nhà tượng tham gia BHXH khu vực phi chính
thiếu ổn định, thu nhập thấp và thời Mở rộng đối tượng, bổ sung nước đảm bảo. thức thì phải rà soát, mở rộng các đối
gian làm việc dài. Lao động khu vực chế độ cho người lao động Theo TS Nguyễn Hữu Dũng, một tượng tham gia BHXH bắt buộc. Nhà
phi chính thức thường khó khăn trong trong những giải pháp có tính chất nước cũng nên có chính sách khuyến
cuộc sống, hạn chế về năng lực, kiến Để tăng tỷ lệ người lao động khu vực chiến lược và tổng thể quan trọng nhất khích những người lao động hoạt động
thức, dễ bị tổn thương trước rủi ro việc phi chính thức tham gia BHXH, hiện nay để thu hút lao động phi chính thức kinh tế mới (kinh tế chia sẻ, kinh tế tự
làm và ít có cơ hội tiếp cận với các Nhà nước đang nghiên cứu sửa đổi, bổ tham gia BHXH đó là phát triển mạnh do, kinh tế tuần hoàn) có thu nhập cao
chính sách an sinh xã hội và thường là sung Luật BHXH, dự kiến khi được Quốc nền kinh tế thị trường. Qua đó, lao được phép tham gia BHXH bắt buộc
chưa sẵn sàng tham gia BHXH”. hội thông qua sẽ có hiệu lực từ ngày động từ khu vực phi chính thức sẽ theo hướng bảo hiểm tiết kiệm; sau này
Đồng tình với TS Phạm Đình Thành, 1/1/2025. Cụ thể, tại dự thảo Luật BHXH chuyển sang khu vực chính thức và có khi hết tuổi lao động được hưởng lương
nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Lao (sửa đổi), Chính phủ đề xuất mở rộng quan hệ lao động để đảm bảo an sinh hưu theo tỷ lệ quy định nhưng có mức
động và Xã hội (Bộ LĐTB&XH) TS đối tượng tham gia BHXH bắt buộc gồm xã hội, BHXH cho người lao động. lương tương đối cao.
Nguyễn Hữu Dũng bổ sung: “Lao động chủ hộ kinh doanh; người hoạt động Muốn vậy, điều quan trọng nhất là Bên cạnh việc bổ sung chế độ thai
phi chính thức là người ta tự làm việc, không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố; chính sách đầu tư của Nhà nước và sản 2.000.000 đồng, về lâu dài Nhà
không có quan hệ lao động nên người quản lý DN, kiểm soát viên, người khuyến khích đầu tư của các chủ thể. nước vẫn cần nghiên cứu và ban hành
thường không ký hợp đồng lao động. đại diện phần vốn nhà nước, người đại Và khi người lao động chuyển từ khu các chế độ BHXH ngắn hạn như ốm
Tuy nhiên, khu vực này còn rộng, lại diện phần vốn của DN tại công ty và vực phi chính thức sang chính thức thì đau, thai sản, tai nạn lao động và bệnh
đang hình thành một số loại hình kinh công ty mẹ, người quản lý điều hành phải đẩy mạnh CNH – HĐH nông nghề nghiệp đối với nhóm người lao
tế mà Nhà nước cần phải quan tâm, hợp tác xã không hưởng tiền lương; nghiệp, nông thôn, xây dựng nông động phi chính thức để làm tăng tính
nghiên cứu. Đó là loại hình kinh tế chia người lao động làm việc không trọn thời thôn mới, phát triển kinh tế nông thôn. hấp dẫn của chính sách cũng như đảm
sẻ, theo đó người lao động làm việc cá gian. Một nội dung mới của dự thảo Một giải pháp nữa là phát triển lao bảo công bằng trong việc đóng góp và
nhân và trong một quan hệ riêng tư. Luật BHXH (sửa đổi) là giảm số năm động khu vực chính thức ở thành thị, từ thụ hưởng các quyền lợi BHXH. Cũng
Thứ nữa là nền kinh tế tự do có xu đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống những hộ kinh doanh có thu nhập. như có sự hỗ trợ của Nhà nước kết hợp
hướng tăng mạnh, gồm những người còn 15 năm, khi đủ tuổi được nhận Trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) có với sự đóng góp của người lao động
làm việc độc lập trong khoảng thời lương hưu nhằm tăng số người tham gia đề cập đến đóng BHXH hộ gia đình; khu vực phi chính thức cũng là cách để
gian không xác định; giao dịch dựa trên BHXH, nhất là nhóm người từ 40 – 45 chuyển khu vực kinh tế tự do sang khu tăng tỷ lệ người tham gia BHXH tự
nền tảng trực tuyến, không ký kết hợp tuổi. Chính phủ cũng đề xuất bổ sung vực kinh tế chính thức, thành công ty nguyện, góp phần đảm bảo lưới an
đồng lao động giữa hai bên”. chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nhỏ và vừa, thậm chí DN lớn có đầu tư sinh xã hội.q