Page 133 - Con duong xuat duong cua TBT Tran Phu

biên giới, nếu địch phát hiện ra đuổi theo thì quăng hết vali,
cặp để chạy cho dễ. Các anh vừa ra khỏi xóm Pồ Hển thì gặp
Lê Duy Điếm quay trở lại cho biết đã tìm ra đường. Các anh
rảo bước đi theo Lê Duy Điếm, nhưng mới đi được một quãng
thì thấy ở đằng xa một toán lính đang đi lại. Mọi người quẳng
hết cặp, vali lại chạy quăng qua cánh đồng, vượt đồi Phổ Xíu
Lẻng tới bờ sông nhảy xuống nước lội sang bờ bên kia. Tới chỗ
nước sâu gần lút cổ thì gặp đò của trạm liên lạc ở bến đò Nà
Sáo Tù bên bờ bắc sông Bắc Luân sang đón. Tám người nhanh

chân chạy trước được đưa lên đò qua biên giới an toàn. Tôn
Quang Phiệt và Hoàng Tùng chạy chậm, chưa kịp tới bờ sông
thì bị lính biên phòng bắt.
Như vậy, khoảng 5 giờ chiều 17/7/1926, tám người của đoàn
xuất dương, trong đó có Trần Phú đã vượt biên an toàn tới
trạm liên lạc của Tổng bộ tại bến đò Nà Sáo Tù bên bờ Bắc
sông Bắc Luân, một con sông biên giới, bên này là Móng Cái
đất Việt Nam, bên kia là Đông Hưng đất Trung Quốc.

Chủ nhân ngôi nhà tranh nhỏ, nơi làm trạm liên lạc của
Tổng bộ, là gia đình ông Đỗ Phát Khang (tức ông Cộc). Từ
năm 1923, ông được giao phụ trách cửa ngõ liên lạc với trong
nước ở Đông Hưng. Sau khi Hội Việt Nam Cách mạng Thanh
niên thành lập, Tổng bộ vẫn sử dụng trạm liên lạc này. Người
chèo đò ra giữa sông Bắc Luân đón đoàn là Đỗ Đức Nghiệp
con trai cả ông Cộc năm đó 21 tuổi. Các đồng chí Lê Hồng Sơn,
Hồ Tùng Mậu, Đinh Chương Dương, Lê Duy Điếm... của Tổng
bộ đã nhiều lần qua lại trạm liên lạc này. Sau lần xuất dương
của đoàn Trần Phú năm 1926, trạm liên lạc ở bến đò Nà Sáo
Tù bị lộ, các đồng chí đi đoàn xuất dương thứ hai sau đó mấy
ngày khi đến Móng Cái đã bị bắt toàn bộ chỉ trừ Nguyễn Công
Thu và Nguyễn Danh Thọ nhân lúc mưa to chạy thoát qua cầu
Bắc Luân sang Đông Hưng. Trước tình hình đó, Tổng bộ quyết
định bí mật rời trạm liên lạc về làng Cống Chạp, huyện Long
Châu cách Ải Nam Quan (nay là Hữu Nghị Quan) ở biên giới
tỉnh Lạng Sơn khoảng 5 cây số.

132