Page 160 - Con duong xuat duong cua TBT Tran Phu
P. 160
Ngày 19/7, 8 đồng chí thay trang phục, đóng vai học sinh
quân được tuyển đi học Trường Quân sự Hoàng Phố ở Quảng
Châu. Ngày 20/7, cả đoàn rời trại lính đến ở khách sạn Thuận
Hưng Lâu cũng ở thị trấn Đông Hưng. Mấy ngày sau, Ả Sần
dẫn đến khách sạn 2 thanh niên mới từ trong nước ra là Nguyễn
Công Thu và Nguyễn Danh Thọ để nhập vào đoàn chờ đi Bắc
Hải. Hai đồng chí Thu và Thọ đi trong đoàn xuất dương thứ hai
sau đoàn của Trần Phú mấy ngày. Đoàn thứ hai chủ yếu là các
thanh niên, học sinh người Thái Bình, Nam Định và Thanh
Hóa do Lê Hữu Lập tổ chức và dẫn đường. Khi tàu thủy đỗ ở
bến Mũi Ngọc, Thu và Thọ đã xuống tàu để đi thuyền ngược
sông Ka Long lên thị trấn Móng Cái. Thuyền vừa cặp bến thì
trời đổ mưa rất to, bọn cảnh sát đều chạy cả vào trong đồn để
trú mưa. Hai người đã nhân lúc chúng sơ hở bảo nhau chạy
nhanh qua cầu Bắc Luân và sang Đông Hưng vô sự. Đến Đông
Hưng, các đồng chí hỏi thăm đường ra bến đò Nà Sáo Tù. Tại
trạm liên lạc ở bến đò, hai người đã gặp Hoàng Cao và Ả Sần.
Trong thời gian ở khách sạn, cứ đến tối thì Ả Sần đưa các
đồng chí đi chơi phố. Để giữ bí mật, mỗi lần Ả Sần chỉ đưa 2, 3
người, tốp này về, tốp khác mới đi. (Ả Sần tức Trần Đức Hoa,
tên thật là Nguyễn Nhật Tân nguyên là thợ may, quê huyện
Thanh Oai, tỉnh Hà Đông đã xuất dương sang Trung Quốc từ
năm 1912 hoạt động trong tổ chức Việt Nam Quang phục Hội
của cụ Phan Bội Châu. Tổng bộ giao ông cùng Lê Quảng Đạt
về Đông Hưng đón các đồng chí từ trong nước ra. Đoàn của
Trần Phú là đoàn xuất dương đầu tiên mà Ả Sần đón. Tháng
01/1964, 72 tuổi, Ả Sần về sống ở trong nước. Tháng 3/1964,
Bảo tàng Cách mạng Việt Nam đã mời ông gặp mặt và làm
việc. Trong buổi gặp mặt đó, ông đã xác nhận những chi tiết
liên quan đến sự kiện đón đoàn xuất dương ở Đông Hưng và
tặng Bảo tàng cái tẩu điếu ông đã dùng từ năm 1923).
Khoảng 26 - 27/7, đoàn trở lại trại lính Tiêu Lâu Lĩnh một ngày,
chờ đến đêm thì cùng Lê Quảng Đạt ra bến thuyền Đông Hưng và
159
