Page 370 - Con duong xuat duong cua TBT Tran Phu

khi nhận được lệnh của Khâm sứ Trung Kỳ và Nam Triều
phải ra tay đàn áp những người xin xâu, kháng thuế, do đó

ông đã tuẫn tiết nơi huyện đường vào đêm 19/4/1908.

Sau khi cụ Phổ mất, gia đình đồng chí Trần Phú lâm vào
cảnh khốn cùng, thực dân Pháp và Nam Triều đã đuổi cả gia
đình ra khỏi huyện đường. Bà Cát con bồng bế, dắt díu 6 người
đi về phía Tây thành Quãng Ngãi mở một hàng nước nhỏ để
kiếm sống. Vì quá vất vả và buồn phiền, bà Cát đã qua đời
vào ngày 27/11/1910. “Khi cha mẹ mất, gia đình có 6 anh em
(4 trai, 2 gái). Khi đó không có tài sản gì, không có sự giúp đỡ
của người khác. Các anh trai, chị gái tôi đi kiếm ăn sinh sống

ở mọi nơi. Vì còn nhỏ không có khả năng tự kiếm sống, nên tôi
và em trai tôi được chị gái là một nữ hộ sinh làm việc tại Bệnh
viện Huế (An Nam) nuôi nấng. Mặc dù tiền lương của chị rất
ít ỏi, thậm chí cùng cực, nhưng do kiếm thêm việc làm ở Thành
phố và với sự hy sinh hết mình, chị đã lo lắng và chăm sóc, tạo
điều kiện cho tôi được theo học tại trường Tiểu học 4 năm” .
(1)
Mùa thu 1918, đồng chí Trần Phú bước chân vào Trường
Quốc học Huế. Tại đây, nơi chốn kinh kỳ, hằng ngày đồng chí
chứng kiến cuộc sống vất vả của giới cần lao và nhân dân lao
động, sự áp bức, bóc lột và đàn áp của thực dân, phong kiến đối

với quần chúng lao khổ. Trong thời gian này, ảnh hưởng của
các phong trào chống sưu cao thuế nặng ở Trung Kỳ, phong
trào Duy Tân, cuộc khởi nghĩa của Thái Phiên và Trần Cao
Vân năm 1916... cùng với những biến động của xã hội, lại được
kết giao với những người cùng chí hướng và sớm bộc lộ tinh
thần yêu nước như Hà Huy Tập, Trần Đình Thanh (Trần Mộng

Bạch) đã tác động nhiều đến tư tưởng, tinh thần yêu nước của
đồng chí Trần Phú. Đồng chí đã tham gia vào Hội Thanh niên

(1) Lý lịch tự thuật - Bản khai của đồng chí Trần Phú tại Trường Đại học
Phương Đông bằng tiếng Việt (dịch sang tiếng Nga). Bản chụp lưu tại Viện
Hồ Chí Minh.

369