Page 32 - BİLSEM FİZİK ALANI YARDIMCI DERS MATERYALİ

FİZİK
Kaynama noktasını etkileyen durumlar ile ilgili olarak “Makarna suyuna tuz katsak da mı kaynat- sak katmasak da mı kaynatsak?” sorusu sorularak kaynama ile ilgili ikinci gösteri deneyi yapılabilir. Bir behere sadece su, diğer behere tuz+su koyularak elde edilen sıvı ısıtılarak kaynama süreleri ölçülür. Kaynama sıcaklıkları termometre ile ölçülür. Ölçülen değerler ile ilgili öğrencilerin fikirleri alınabilir.
Ayrıca oda sıcaklığında kaynayan sıvı örneği dijital ortamda gösterilerek her sıvının kaynama nok- tasının farklı olduğu açıklanır.
b. Yoğunlaşma
"Evde ya da sınıfta bulut yapabilir miyiz?" sorusu ile gösteri deneyine başlanır.
Bir kavanoza kaynama sıcaklığına yakın sıcak su koyulur. Kapak ters olarak kavonuzun üstüne yerleştirilir ve kapak içine buz parçaları konulur. Ortaya çıkan durumu öğrencilerin gözlemlemeleri istenir. Durum ile ilgili fikirleri alındıktan sonra sıcak havanın soğuk hava ile karşılaşması durumunda hâl değişminin gerçekleştiği açıklanır. Yoğunlaşma kavramı açıklanır.
c. Süblimleşme
"Katı maddeye ısı verildiğinde doğrudan gaz hâline geçebilir. Bu duruma örnek bir madde verebilir misiniz?" sorusunu sorarak öğretmen, öğrencilerin süblimleşme kavramına dair ön bilgilerini öğrenebilir.
Süblimleşme için kimya öğretmeninden disiplinler arası destek alınarak yapılacak iyotun süblimleşme de- neyi, gösteri deneyi olarak yapılır. Bu deneyi kimya öğ- retmenin yapması önerilir. Öğrencilerin kendi açıklama- larından sonra tanım verilir. Deney yapılırken güvenlik önlemleri hatırlatılır. Deney Görsel 5’te görüldüğü gibi beher içine yemek tuzu koyulduktan sonra tuzun üze- rine, orta kısmına iyot katısı koyulur. Deneyde beher üzerine huni kullanılabilir. Gaz çıkışı olacağından dikkat edilmelidir. Beher üzerine Görsel 5’teki gibi cam kap ve üzerine buz koyularak yapılabilir.
Öğretmen ayrıca süblimleşmenin tersi olan gaz hâlinden doğrudan katı hâle geçme olayı ’Kırağılaşma’ olayını açıklamak için günlük hayattan örnek vererek ta- nımı yapabilir.
Görsel 5. İyotun süblimleşmesi deneyi
30