Page 57 - SCK Mot so va de ve thua ke theo quy dinh cua phap luat VN
P. 57
kiện, bảo vệ lợi ích của mình, đồng thời khi hết thời hiệu khởi kiện các chủ thể sẽ
mất quyền này.
Như vậy, thời hiệu thừa kế là vấn đề có ý nghĩa rất quan trọng trong việc ổn
định quan hệ giữa những người được hưởng di sản thừa kế cũng như xác định
chứng cứ để bảo vệ quyền lợi của các chủ thể này. Việc quy định và xác định thời
hiệu thừa kế còn có ý nghĩa trong thực tiễn giải quyết các tranh chấp dân sự.
b. Xác định thời hiệu thừa kế
Cùng với sự phát triển của pháp luật dân sự, quy định về thời hiệu thừa kế
ngày càng được chú trọng, quy định đầy đủ, chi tiết và phù hợp với thực tiễn áp
dụng. Quy định về thời hiệu khởi kiện về thừa kế lần đầu tiên xuất hiện khi có
Pháp lệnh thừa kế năm 1990, sau đó là BLDS năm 1999, BLDS năm 2005 và
BLDS năm 2015. Thời hiệu thừa kế quy định tại BLDS năm 2015 là quy định
đươc sửa đổi vừa được bổ sung so với quy định về thời hiệu khởi kiện về thừa kế
được quy định tại Điều 645 BLDS năm 2005.
Theo Điều 645 BLDS năm 2005 thì thời hiệu khởi kiện về thừa kế là 10 năm
đối với mọi tài sản kể từ thời điểm mở thừa kế. Sau thời hạn 10 năm kể từ thời
điểm mở thừa kế, người thừa kế không còn quyền khởi kiện yêu cầu chia di sản
để xác nhận quyền thừa kế của mình. Quy định này được xem là ngắn, chưa phù
hợp với truyền thống, phong tục tập quán của người Việt Nam. Bởi phần lớn di
sản là tài sản của cha (hoặc mẹ) chết để lại và người còn lại còn sống thì các người
con thường chưa muốn chia phần di sản do người chết để lại, nhưng khi người
còn lại chết thì thời hiệu khởi kiện chia thừa kế di sản của người chết trước đã hết.
Tòa án không thụ lý giải quyết hoặc nếu đã thụ lý thì đình chỉ giải quyết. Dẫn đến
bất cập đó là nhiều tài sản là nhà, đất do hết thời hiệu khởi kiện chia thừa kế nên
không thể đăng ký được quyền sở hữu. Vì thế, quyền lợi của những người thừa
kế không được đảm bảo.
Mặt khác, BLDS năm 2005 không quy định cụ thể phương án xử lý những
di sản thừa kế khi hết thời hiệu 10 năm nên cơ quan nhà nước có thẩm quyền gặp
khó khăn trong việc quyết định số phận pháp lý của những di sản này.
Để giải quyết vướng mắc, bất cập nói trên, BLDS năm 2015 đã đưa ra quy
định mới về thời hiệu khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế, đồng thời quy định
rõ ràng phương án giải quyết hậu quả đối với những di sản thừa kế đã hết thời
hiệu khởi kiện. Cụ thể, theo khoản 1 Điều 623 BLDS năm 2015 quy định:
55