Page 79 - Nefes8TÜMÜ_Neat

2.HAVALANDIRMA KONUSUNDA MEVZUAT kontrol ölçümlerini;
HÜKÜMLERİNİN İSG AÇISINDAN GENEL j) Kullanılacak hava tahliye sisteminin, tasarımını ve ve-
DEĞERLENDİRİLMESİ rimliliğini de içerecek şekilde, tanımını;

2.1. Ulusal Yasa ve Yönetmelikler Açısından p) Acil durumlarda kullanılacak kaçış yollarının yerleri-
11
Değerlendirme ni;… kapsamalıdır .
ILO’ya göre; bu sözleşmenin uygulanmasına yönelik Türk mevzuatına göre de; her ocakta, hava dağılım
önlemler ulusal yasa ve yönetmeliklerde belirtilecektir şebekesini, akımın yönünü, ana kapıların ve ölçme is-
(ILO m.4.1). Gerektiğinde bu ulusal yasa ve yönetme- tasyonlarının yer ve durumlarını ve buna ilişkin diğer
likler; yetkili merci tarafından belirlenmek üzere, teknik bilgileri kapsayan bir havalandırma planı bulundurulur.
standartlar, uygulama kılavuzları ya da kurallar ile takvi- Nitekim, örneğin TTK Havalandırma Yönergesi’ne göre;
ye edilecektir (ILO m.4.2). Ülkemizde de madenler için her müessesenin bir havalandırma planı bulunacak ve bu
genel ve özel nitelikte mevzuat yeterli derecede bulun- planda;
maktadır. Ancak, havalandırmaya özgü mevzuatın halen a-Yerüstü aspiratörünün yeri ve emilen hava miktarı,
ayrıntılı olarak bir “yönetmelik” şeklinde mevcut olma- b- Hava akış istikametleri ve miktarı,
ması, iş kazalarının yeterli derecede önlenememesine c- Tali havalandırma sistemlerinin kullanıldığı yerleri,
neden olan önemli bir eksikliktir. d- Barajlar, kapılar ve hava köprüleri,
Her ne kadar havalandırma konusu ilgili kanun ve yö- e- Hava ölçüm istasyonlarının yerleri gösterilecektir 17.
netmeliklerde açıklanmış olsa da, Bilge, bu açıklamaların Genel havalandırma değişiklikleri en az yılda bir defa
çok genel ifadeler içerdiğini şu örnekle göstermiştir: Ma- güncellenecektir (TTK Havalandırma Yönergesi m. 24).
den İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği (Mİ- Ayrıca, geneli itibariyle Türk mevzuatında işyerlerinin
15
İSGY) EK-1 m.5.3.1’de zararlı maddelerin ortam havasına tehlikelere karşı yeterli koruma sağlanacak şekilde or-
karıştığı veya karışabileceği yerlerde, “a) zararlı madde- ganize edilmesi gerektiği ifade edilmiştir (MİİSGY Bölüm
lerin çıkışının kaynağında engellenmesi, b) kaynağından A). Bu doğrultuda, İSG idare sisteminin bir parçası olarak
emilmesi ve uzaklaştırılması, c) bu maddelerin ortam “havalandırma planı“nın hazırlanması ve buna göre ocak
havasındaki yoğunluğunun azaltılması…”. Ancak bu ifa- içerisinde üretimin gerçekleştirilmesi öngörülmüştür.
deler o kadar esnek cümlelerdir ki küçük basit bir fan Bu çerçevede öncelikle ortamın sıcaklığı, rutubet, kış ve
koyarak bu yönetmeliğe uyulabilmekte ve böylece de- yaz şartları vd. faktörleri değerlendirerek ton kömür ba-
netimden geçilebilmektedir. Bu örnek de göstermektedir şına kullanılacak hava miktarı hesaplanır ve bu raporun
ki, madencilikte gelişmiş ülkeler gibi, ülkemizde de ha- hazırlanmasından sorumlu işverene teslim edilir . İşveren
3
valandırma konusunda maden ocakları için acilen ciddi de ilgili havalandırma planlarını hazırlatarak, bu suretle
kriterlerle ve en detaylı şekilde bir “Maden (Ocaklarında) havalandırma ile ilgili değerlerin periyodik olarak ölçül-
Havalandırma Yönetmeliği” çıkarılması ve hazırlanması mesi, ölçüm sonuçlarının kaydedilmesi, havalandırma
şarttır. Bu noktada akla gelen soru; yapılacak düzenle- sisteminin detaylarını kapsayan bir havalandırma planı-
melerin yeni yapılan maden ocaklarından istenirken, va- nın hazırlanması, bu planın periyodik olarak güncellen-
rolan eski ocaklar için düzenlemelerin nasıl uygulanabi- mesi ve işyerinde hazır bulundurulması yükümlülükle-
leceği konusudur . rini yerine getirir. Hatta havalandırma ile ilgili, mevzuat
3
2.2. Maden Havalandırma Planı hükümleri doğrultusunda hazırlanacak bir yönergede,
ILO’ya göre bütün işverenler güvenli bir çalışma sistemi havalandırma planı hakkında bilgi -çalışanların görebile-
kurmak ve işçilerin korunmasını sağlamak için bir hava- ceği yerlere de ayrıca asılmak suretiyle- belirtilir (MİİS-
landırma planı ve prosedürü hazırlamalı ve uygulamalıdır GY EK-3 m.8.3. ve m.8.11). Yeraltı işletmelerinde üretim
(ILO m. 2015). Bu plan, maden havalandırması yetersiz çalışmaları sürdürülürken işletme projesine aykırı olarak;
kaldığında ya da kesildiğinde yapılması gereken aşağı- yeraltındaki üretim faaliyetlerinin sürdürüldüğü alanların
daki işlemleri kapsamalıdır: yerüstüne veya diğer kotlara iki ayrı yolla bağlanmadığı,
a) Maden boyunca hava akımının yönünü ve dağılımını; panolarda havalandırmanın birbirinden bağımsız olarak
b) Ana kapıların, hava regülatörlerinin, kapatılmış alan- gerçekleştirilmediği, yanıcı veya patlayıcı gaz geliri ola-
ların, metan drenaj sistemlerinin, bütün maden vantila- bilecek ocaklarda yeterli cebri havalandırmanın yapılma-
törleri ile ana ve yardımcı vantilatörlerin, bütün hava öl- dığı, havalandırmanın projeye uygun tesis edilmediğinin
çüm istasyonlarının, hava akımlarını ayıran havalandırma tespit edilmesi halinde can ve mal güvenliği dışında-
kontrollerinin ve hava köprülerinin konumunu; ki üretim faaliyetlerinin durdurulacağı öngörülmüştür
c) Giriş ağzı, dönüş, taşıma, bant konveyör, troley teli ve (MFUY12, m. 34/5). Nitekim, yeraltı işletme yöntemi ile
hava tahliye yollarının yerlerini; faaliyet gösteren ocaklarda can ve mal güvenliği ile ilgili
d) Giriş ve dönüş hava yollarında bölmelerin konulacağı havalandırma bilgilerini içeren havalandırma planı ve bu
yerleri; planın en son durumunu gösterir uygun ölçekli çizim, her
e) Bütün çalışma alanlarının ve aynaların yerlerini ve yıl Nisan ayı sonuna kadar işletme faaliyet bilgi formu ve
hava miktarları ve havalandırma perdeleri ile boru siste- satış bilgi formu ile birlikte -projede değişiklik olduğun-
minin yerüstünden uzaklıklarını; da dahi- verilmek zorundadır (MFUY m. 36 (1)). Ayrıca,
f) Uzunayak bölümlerinin hava giriş yollarında gerekli zincirleme toz patlamalarına neden olabilecek yanıcı toz
hava hacmini ve bir uzunayak ve kısa ayak aynasında ha- ve/veya grizu patlamalarının yayılmasının patlama baraj-
vanın hızı ve bu hızların ölçümlerinin yapılacağı yerleri; ları yapılarak önleneceği, patlamayı durdurucu bu baraj-
g) Sabit bir yerde solunabilir toz örneklerinin alınacağı ların yerlerinin ocaktaki üretim ve faaliyetlerden kaynaklı
ve örnekleme cihazlarının konulacağı yerleri ve bu yer- değişikliklere göre güncelleneceği ve yerlerinin imalat
ler için toz üretici kaynaklarda kullanılan solunabilir toz haritaları ve havalandırma planında gösterileceği öngö-
rülmüştür (MİİSGY EK-3 m.11.4). Buna ek olarak, bütün

SAYI 08-2023 NEFES LİK 79

6.06.2023 00:05:57
e-Nefes8.indd 79 6.06.2023 00:05:57
e-Nefes8.indd 79