Page 107 - BOEK SELG.indb

Boek 1 ■ Kindertijd en adolescentiejaren [1861–1879]
tweede zevenjaarsperiode met zijn ontwikkelingsgerelateerde openheid en sensibiliteit.97 Thuis vond Rudolf Steiner bij zijn vader hiervoor weinig of geen begrip.
Johann Steiner had in zijn kindertijd en jongensjaren zelf in de omgeving van een imponerend klooster geleefd.98 In de tijd daarna ontwikkelde hij zich echter tot een zelfbewuste, moderne atheïst en een uitgesproken tegen- stander van het Christendom; op z’n minst van de clerus. Ook al ging hij met enkele pastoors over andere onderwerpen graag het gesprek aan, met de Oostenrijkse katholieke kerk, die nog altijd de sporen van de contrare- formatie droeg en de vrijheid van het individu met voeten trad, wilde Jo- hann Steiner niets meer te maken hebben. Hij had een scherp oog voor het
“verdwijnen van de oude religieuze gebruiken”, en ook het uitgesproken wereldse gedrag van vele “geestelijken” nam hij geamuseerd waar. Hij ging met een soort “vanzelfsprekende onverschilligheid” met de katholieke tra- dities en overleveringen om 99; iets wat zijn zoon in Pottschach al vroeg had ervaren.100 Een religieus gemoed trof Rudolf Steiner in elk geval bij zijn va- der niet aan, en christelijke inhouden en geneigdheden duldde Johann Steiner niet in zijn huis. Zeer waarschijnlijk ook geen enkel gebed. Fran- ziska respecteerde zijn patriarchale wil en voegde zich daar blijkbaar in. Uiteindelijk beëindigde Johann Steiner ook de activiteit van zijn oudste zoon als misdienaar. De “Magyar” Franz Maräz werd door de stationschef Steiner vanwege zijn politieke engagement en krachtige persoonlijkheid ge- waardeerd. Dat hinderde hem echter niet om zijn zoon weg te halen uit de be- staande kerkelijke betrekkingen na een voorval dat net als bij de beëindiging van de schooltijd in Pottschach zijn gevoel voor eer en vrijheid krenkte. In een autobiografische notitie hield Rudolf Steiner hierover het volgende vast:
97
98 99
100
Zie Rudolf Steiner: ‘Die Erziehung des Kindes vom Gesichtspunkte der Geis- teswissenschaft’.In:Lucifer–Gnosis 1903-1908, Grundlegende Aufsätze zur Anthroposophie und Berichte aus den Zeitschriften ‘Lucifer’ und ‘Lucifer – Gnosis’, [GA 34]. Ned. uitg.: De opvoeding van het kind. Uitg. Pentagon 2000 Zie ‘Das Neugebäude des Stiftes Geras. Ein reifes Werk Joseph Mungenasts’.
In: Geraser Hefte, Nr. 7, 1983, p.p. 3 e.v.
Rudolf Steiner: ‘Autobiographischer Vortrag über die Kindheits- und Ju- gendjahre bis zur Weimarer Zeit. Berlin, 04.02.1913’. In: Zur Kindheit und Jugend Rudolf Steiners. Berichte und Dokumente. Beiträge zur Rudolf Steiner Gesamtausgabe [B 83/84], p. 4.
Rudolf Steiner: Mein Lebensgang. [GA 28]o, pp. 10 e.v. Ned. uitg., pp. 22 e.v.
107