Page 15 - BOEK SELG.indb

Inleiding
‘Ik heb in mijn leven nooit persoonlijke doelen
nagestreefd en dat zal ik ook in de toekomst niet doen.’ 1
In zijn studie The Age of Extremes schetst de Britse historicus Eric Hobs- bawm (1917-2012) op gedifferentieerde wijze de omwentelingen en ca- tastrofen die zich gedurende de 20e eeuw in de mensheid hebben voltrok-
ken; de beide Wereldoorlogen, de genocide, de ecologische verwoestingen, en de afbraak van een groot aantal sociaal-maatschappelijke structuren. Naar aanleiding van het door hem verrichte onderzoek vat Hobsbawm zijn bevindingen aan het slot van zijn boek als volgt samen:
1
‘Wij weten dat de krachten van de geschiedenis die deze eeuw hebben ge- vormd, werkzaam zullen blijven achter de dichte nevel van onze onwe- tendheid en onzekerheid over hoe zij precies zal aflopen. Het enorme economische en technisch-wetenschappelijke ontwikkelingsproces dat in verbinding met het kapitalisme gedurende de afgelopen twee tot drie eeu- wen dominant is geweest, heeft de wereld waarin wij leven veroverd, om- gevormd en ontworteld. Verder weten wij, of op z’n minst is het redelijk om aan te nemen, dat het tot in lengte van dagen zo niet verder kan gaan. De toekomst kan geen voortzetting van het verleden zijn.
Er zijn aanwijzingen – zowel externe als interne, zou men kunnen zeggen – dat wij een crisistijd van historisch formaat hebben bereikt. De krachten
die door de economie met behulp van techniek en wetenschap voortge- bracht worden, zijn inmiddels groot genoeg om onze omgeving te vernie- tigen en daarmee de materiële basis van het menselijk bestaan.
Door erosie van wat wij uit het verleden hebben geërfd, staan ook de structuren van de menselijke samenleving op instorten – inclusief zelfs een aantal sociale basisvoorwaarden van de kapitalistische economie. Onze wereld riskeert beide: een explosie en een implosie. Zij zal moeten veranderen.
[...] Wil de mensheid een herkenbare toekomst realiseren dan is dat niet mogelijk door het voortzetten van heden of verleden. Wanneer wij op zo’n basis proberen het derde millennium gestalte te geven, zal dat op
02.07.1905 aan Anna Steiner-Eunicke; Rudolf Steiner Archiv, Dornach.
XV